Page 54 - คู่มือตุลาการ เล่มที่ 1 วิ.แพ่ง มีสารบัญ ebook

คู่มือปฏิบัติราชการของตุลาการ ส่วนวิธีพิจารณาความแพ่ง ๒๖

ก. ก่อนสืบพยาน ให้คืนค่าขึ้นศาลไม่เกินกึ่งหนึ่ง แต่มิให้เหลือน้อยกว่า

๒๐๐ บาท

ข. เมื่อมีการสืบพยานไปบ้างแล้ว ให้คืนค่าขึ้นศาล ๑ ใน ๔ แต่มิให้เหลือน้อย

กว่า ๒๐๐ บาท

การคืนค่าขึ้นศาลทั้งสองกรณีให้ศาลพิเคราะห์ถึงพฤติการณ์ในการด าเนินคดี

ของโจทก์ประกอบด้วย

๔.๒ กรณีทุนทรัพย์ลดลงเพราะโจทก์ยื่นค าร้องขอแก้ไขฟ้องเพื่อลดจ านวนทุนทรัพย์ลง

ตามมาตรา ๑๗๙ นั้น ศาลมีอ านาจสั่งคืนค่าขึ้นศาลตามจ านวนทุนทรัพย์ที่ลดลงให้โจทก์ได้

โดยอนุโลมว่าเป็นการถอนฟ้องบางส่วน โดยให้ค านวณค่าขึ้นศาลส าหรับทุนทรัพย์ที่เหลืออยู่

ให้ครบถ้วนก่อน ค่าขึ้นศาลส่วนที่เกินไปนั้นก็คืนให้บางส่วนโดยคิดแบบเดียวกับกรณีถอนฟ้อง

๔.๓ กรณีคู่ความท าสัญญาประนีประนอมยอมความ และศาลพิพากษาตามยอม ให้เขียน

ที่ท้ายค าพิพากษาว่า “คืนค่าขึ้นศาลให้ . . . . . . บาท” (อย่าเขียนว่าคืนตามระเบียบเพราะระเบียบ

มิได้ก าหนดไว้แน่นอนตายตัว)

ถ้าศาลเห็นสมควรหรือปรากฏเหตุในค าแถลงของคู่ความ หรือในรายงานกระบวน

พิจารณาว่า คู่ความขอคืนค่าขึ้นศาลเป็นกรณีพิเศษ ให้สั่งว่า “คืนค่าขึ้นศาล ให้เป็นกรณีพิเศษ .

. . . . .บาท”

ข้อสังเกต

ทางปฏิบัติของศาลแพ่งให้ระบุตัวเลขจ านวนเงินที่แน่นอน และให้เป็นหลักสิบขึ้นไป

ในกรณีที่มีจ านวนเป็นหลักหน่วยหรือเศษสตางค์ให้ปัดเป็นหลักสิบ

๔.๔ กรณีถอนฟ้อง ศาลจะสั่งคืนค่าขึ้นศาลในค าร้องหรือค าบอกกล่าวขอถอนฟ้องหรือ

สั่งในรายงานกระบวนพิจารณาก็ได้

ตัวอย่าง

ศาลชั้นต้นมีค าสั่งจ าหน่ายคดีโจทก์ออกจากสารบบความเนื่องจากจ าเลยถูกศาล

มีค าสั่งพิทักษ์ทรัพย์เด็ดขาด แต่ศาลชั้นต้นมิได้สั่งเรื่องค่าฤชาธรรมเนียมจึงเป็นการไม่ชอบด้วย

ป.วิ.พ. มาตรา ๑๖๗ วรรคหนึ่ง ที่บัญญัติให้ศาลมีค าสั่งในเรื่องค่าฤชาธรรมเนียมด้วย และ

บทบัญญัติดังกล่าวมีเจตนารมณ์ให้อยู่ในดุลพินิจของศาลที่จะมีค าสั่งในเรื่องฤชาธรรมเนียม

เมื่อพิจารณาถึงเหตุที่ศาลชั้นต้นมีค าสั่งจ าหน่ายคดีออกจากสารบบความเนื่องจากจ าเลย

ถูกศาลมีค าสั่งพิทักษ์ทรัพย์เด็ดขาด และภาระที่โจทก์จะต้องเสียค่าธรรมเนียม ในการยื่นค าขอ