Page 37 - หนังสือ เรื่อง ภาษากับวัฒนธรรมไทยในท้องถิ่น
P. 37
พระมหาชาติทั้งสิบสามกัณฑ์ วัดป่าเลไลยนั้นวันพระหน้า
ตาปะขาวเฒ่าแก่แซ่กันมา พร้อมกันนั่งปรึกษาที่วัดนั้น
บ้างก็รับทศพรหิมพานต์ บ้างก็รับเอาทานกัณฑ์นั่น
ที่ลูกดกรับชูชกกัณฑ์กลางวัน ให้ยายศรีประจันกัณฑ์มัทรี
มหาราชพันกัณฑ์กลางคืน ฟังหัวเราะครึกครื้นกันอึงมี่
ฉ้อกษัตริย์สงัดเชียบเงียบดี ตาหมื่นศรีคนแก่ก็รับไป
นางวันรับกัณฑ์จุลพล เณรอ้นดีถนัดหัดขึ้นใหม่
เทศน์กัณฑ์มหาพนชีต้นใจ ตาไทก็รับไปทันที
วนประเวศน์นั้นท่านวัดแค เป็นกัณฑ์ของตาแพกับยายคลี่
เออกัณฑ์หนึ่งใหญ่ให้ใครดี ยากที่สัปปรุษจะรับไป
ออเออจริงแล้วกัณฑ์กุมาร ให้เจ้าขรัวหัวล้านบ้านรั้วใหญ่
นายบุญคุ้นกันไปไวไว ถึงขุนช้างยื่นให้ใบฎีกา
จะมีพระมหาชาติสิบสามกัณฑ์ วัดป่าเลไลยนั้นวันพระหน้า
ตามแต่ใจหม่อมจะศรัทธา พ่อขาทำบุญบ้างเป็นไร
นางพิมศรีประจันกัณฑ์มัทรี กุมารยังหามีใครรับไม่
ขุนช้างหัวร่ออ่อชอบใจ ที่กัณฑ์ใหญ่ใหญ่เรายินดี
จะคิดอะไรกับสิ้นยัง ถึงสิ้นสักหาบชั่งยังไม่หนี
เกิดชาติใหม่จะได้ไปมั่งมี ทำบุญอย่างนี้เราเต็มใจ
นายบุญยินดีรี่กลับมา เผดียงพระเอาฎีกาส่งไปให้
ครบทั้งสิบสามกัณฑ์เป็นหลั่นไป ชาวบ้านน้อยใหญ่ก็เตรียมการฯ”
(ขุนช้างขุนแผน)
ต่อมาก็มีการจัดเครื่องกัณฑ์เทศน์ ใช้ภาชนะเป็นกระจาดสาดสานด้วยไม้ไผ่ขนาดใหญ่ ใช้กระดาษ
สีตกแต่ง บรรจุเครื่องกัณฑ์ไปถวายที่วัด เมื่อเครื่องบรรจุสิ่งของหนักมากต้องยกกันหลายคน มีขนมเครื่องกัณฑ์
ต่าง ๆ เช่น ขนมกรุบ ขนมกรอบ ข้าวเม่ากวน ซึ่งพระจะเอามาให้คนฟังเทศน์กินแก้หิว เนื่องจากต้องนั่งฟังกันเป็น
เวลานาน ของอื่น ๆ ก็มีอาหารแห้ง เช่น ข้าวสาร ปลาแห้ง ปลาย่าง เนื้อเค็ม ปลาเค็ม ผลไม้ เช่น กล้วย ส้ม
มะพร้าวอ่อน มะพร้าวแก่ อ้อย อาจจะมีการถวายไตรหรือสงบจีวร ดังบทประพันธ์ที่ว่า
“ครานั้นเจ้าจอมหม่อมขุนช้าง น้ำใจกว้างขวางให้ฟุ้งซ่าน
เด็กเอ๋ยหาไม้อย่าได้นาน จักสานกระจาดนั้นเตรียมไว้
หน้า | ๓๒
