Page 86 - ΤΠΕ και Συνεργατική Δημιουργικότητα

προτείνεται να έχει ως στόχο να δοθεί απάντηση σε μια ερώτηση εστίασης (focus question)
(Σχήμα 3.2.1) που καθορίζει το πρόβλημα ή το θέμα, το οποίο θα αναλυθεί/αναπαρασταθεί
μέσω της κατασκευής του ΕΧ.

Η διαδικασία κατασκευής ενός ΕΧ καλείται εννοιολογική χαρτογράφηση (ΕΧΓ). Οι Novak
και Gowin (1984) περιγράφουν τη διαδικασία της χαρτογράφησης στο πλαίσιο ενός πεδίου
γνώσης, ως μια δημιουργική δραστηριότητα όπου το υποκείμενο εμπλέκεται στη διαδικασία
οργάνωσης, αποσαφήνισης και οικοδόμησης των εννοιολογικών σχημάτων του,
καθορίζοντας τις σημαντικά εμπλεκόμενες έννοιες, τις σχέσεις τους, και τη δομή τους.
Σύμφωνα με τους Novak και Cañas (2004), η διαδικασία κατασκευής ενός ΕΧ μπορεί να
είναι πιο σημαντική από το ίδιο το τελικό προϊόν.

Νοητικός Χάρτης

Οι Νοητικοί Χάρτες (Buzan and Buzan, 1996) συνήθως χρησιμοποιούνται για την καταγραφή
σκέψεων/ιδεών (brainstorming), έχουν τη δομή διαγράμματος «αράχνης» ενώ μπορεί να
ορίζονται και ιεραρχικές σχέσεις. Οι κόμβοι αναπαριστούν ενότητες (topics) ή σκέψεις
(thoughts) ενώ οι σύνδεσμοι δεν έχουν ετικέτες και συνήθως αναπαριστούν μη ορισμένες
σχέσεις μεταξύ των ιδεών. Συνήθως, κατά την κατασκευή τους χρησιμοποιούνται εικόνες και
χρώματα (Σχήμα 3.2.4).
Ο ίδιος ο Buzan σχολίασε ότι «το 95% του εγγράμματου πληθυσμού κρατά σημειώσεις με
ένα τρόπο που προκαλεί ανία τόσο στους εαυτούς τους, όσο και στους άλλους». Το
mindmapping αρχικά μεταφράστηκε ως «χαρτογράφηση του νου» πριν τον καθιερωμένο όρο
νοητικός χάρτης. Ονομάστηκε έτσι επειδή αντικατοπτρίζει τον τρόπο που λειτουργεί ο νους:
προς όλες τις κατευθύνσεις και με πολύ οργανωμένο τρόπο, από το σύνολο προς το μέρος και
αντίστροφα. Βασίζεται στα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα, σύμφωνα με τα οποία αν ένα
κείμενο μελετηθεί με τέτοιο τρόπο που να αναχθεί σε κύριες ιδέες, μπορούμε πολύ καλύτερα
να το θυμόμαστε, απ’ ότι αν προσπαθήσουμε να το μάθουμε με όλες τις λεπτομέρειες και
κατά λέξη.

85