Page 5 - หน่วยที่ 1 new p4-38

8

ที่แตกต่างกัน เมื่อแผนกใดหรือศูนย์ใดผลิตเสร็จแล้ว จะโอนต้นทุนพร้อมกับงานระหว่างท าไปยังแผนก
ถัดไปเช่นนี้ไปเรื่อย ๆ จนถึงแผนกผลิตสุดท้าย จะเป็ นต้นทุนการผลิตสินค้าส าเร็จรูปทั้งหมด

เมื่อหารด้วยจ านวนสินค้าส าเร็จรูป ที่ผลิตได้ทั้งหมด จะกลายเป็นต้นทุนสินค้าส าเร็จรูปต่อหน่วย

ดวงมณี โกมารทัต (2548:285) กล่าวว่า การบัญชีต้นทุนช่วงหรือการบัญชีช่วงการผลิต
หรือการบัญชีต้นทุนตอน (Process Costing) เป็นการค านวณต้นทุนผลิตภัณฑ์อีกวิธีหนึ่ง ซึ่งใช้กับ

กิจการที่มีการผลิตสินค้าต่อเนื่องกันไป และในระหว่างการผลิตไม่สามารถแยกได้ว่า ส่วนใด

ของการผลิตเป็ นของงานชิ้นใด เป็ นการผลิตรวมกันไป ปกติจะผลิตสินค้าเพื่อเก็บไว้ขาย
ในภายหลัง ตัวอย่างเช่น ในกิจการผลิตปูนซีเมนต์ น ้ามัน แป้ ง ฯลฯ นอกจากนี้ยังใช้กับการผลิต

ที่ต้องผลิตชิ้นส่วนต่าง ๆ เสียก่อน แล้วน ามาประกอบเป็นผลิตภัณฑ์ส าเร็จรูป เช่น ในกิจการผลิต

รถยนต์ เครื่องใช้ไฟฟ้ าประเภทต่าง ๆ เนื่องจากระบบนี้มักใช้ในกิจการที่ผลิตสินค้าเป็็นจ านวน
มาก (Mass Production)

สุรีย์พร จารุวัสตร์ (2544:9-1) กล่าวว่า การบัญชีต้นทุนช่วง (Process costing) เป็นวิธีการบัญชี

ที่ใช้กับกิจการที่มีกระบวนการผลิตแยกเป็นแผนก ๆ แบบต่อเนื่อง (Continuous process) ซึ่งมักจะผลิต

สินค้าเป็นจ านวนมาก (Mass production) ไว้เพื่อขายโดยไม่ต้องรอค าสั่งผลิตจากลูกค้า และสินค้าที่ผลิต
จะมีลักษณะเหมือนกัน (Homogeneous product) เช่น กิจการผลิตอาหารกระป๋ อง กิจการผลิตน ้าอัดลม

กิจการผลิตกระดาษ เป็นต้น

Edward J.Blocher and other (2008:421) กล่าวว่า Firms having homogeneous products that pass

through a series of similar processes or department use process costing. These firms usually engage in
continuous mass production of a few similar products. Manufacturing costs are accumulated in each

process. The departmental production cost report is a key document in tracking production quantity and

coat information. Unit product cost is calculated by dividing process costs in each department by the
number of equivalent units produced during the period.

ดังนั้นจึงสามารถสรุปได้ว่าการบัญชีต้นทุนช่วง การบัญชีต้นทุนตอน การบัญชีต้นทุน

กระบวนการ เป็นระบบการค านวณต้นทุนที่ถูกน าไปใช้ในกิจการอุตสาหกรรมที่มีการผลิต
ผลิตภัณฑ์เป็นจ านวนมาก (Mass Product) และผลิตภัณฑ์ที่ผลิตมีลักษณะเหมือนกัน ต้นทุนที่เกิดขึ้น

ไม่สามารถแยกได้ว่าเป็นของผลิตภัณฑ์หน่วยใด เนื่องจากท าการผลิตต่อเนื่องเป็นกระบวนการ

แยกเป็นสายการผลิตตามแผนกผลิต การค านวณต้นทุนต่อหน่วยของผลิตภัณฑ์จะใช้วิธีการถัวเฉลี่ย
ตามงวดเวลาที่ผลิตได้งวดใดงวดหนึ่ง เป็นการผลิตเพื่อขายไม่ใช่ผลิตตามค าสั่งซื้อของลูกค้า เช่น

โรงงานทอผ้า โรงงานผลิตอาหารกระป๋ อง โรงงานผลิตเหล็กกล้า โรงงานผลิตรถยนต์ เป็นต้น