Page 29 - Madencilik Bülteni 128.Sayı

sayı:128 / ocak-şubat-mart 2019 sayı:128 / ocak-şubat-mart 2019

İNCELEME sağlığı ve güvenliği, sosyal hak ve hukuki açıdan kısmı ekonomik değeri olmayan kömür kalınlı- larda ise 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’na göre duğunun bilinmemesi belirsizlik yaratmıştır. Bu İNCELEME
düzenlenmiş sevk irsaliyesinin kullanılması ge- belirsizlik ve kavram kargaşası içinde de birile-
da büyük sorunlar yaratmış yaratmaya da devam ğına sahip ocaklardır. Bu nedenle bu ocakların
yasallaştırılması ekonomik olarak mümkün de-
rinin bu durumdan kazançlı çıktıkları da bilinen
etmektedir.
rekli ve yeterlidir.
ğildir. Rödövanslı sahalarda bulunan taşeron ola-
bir gerçektir.
Yeraltı kömür madenciliği; dünyanın her yerin-
rak faaliyet gösteren küçük işletmeler bu gün bile
kerrer sayısında 3213 Sayılı Maden Kanununun Ayrıca resmi ocaklarda çalışıp kredi kartı mağ-
de yatırım ve planlama aşamasından pazarlama işçi sağlığı ve iş güvenliği önlemlerini yerine ge- Ayrıca 27.03.2018 tarihli resmi gazetenin mü-
aşamasına kadar özel önlemler, donanım, bilgi ve tirmekte ekonomik olarak zorlanmakta ve birçok 33. Maddesi Ek Madde 15 kapsamında: “İşletme duru olan çalışanlar maaşlarından yapılan ke-
sermaye birikimini gerektiren en riskli iş kolla- işletme de faaliyetlerini durdurarak ocaklarını izni veya Bakanlıkça şerh edilmiş rödövans söz- sintilerden kurtulmak için resmi olmayan/kaçak
rından biridir. Zonguldak havzasının karmaşık kapatmıştır. leşmesi olmaksızın maden ocağı açılması, maden ocaklarda çalışarak maaşlarına gelen hacizlerden
jeolojik ve tektonik arızalara sahip olması işlet- üretilmesi veya faaliyetleri durdurulmuş maden kurtulma yoluna gitmektedirler. Kaçak ocaklar-
mecilik ve iş güvenliği yönünden de riskleri bir Üretilen kömürlerin sevkinde kullanılan “MA-
kat daha artırmaktadır. Yeraltı kömür madenci- PEG SEVK FİŞİ” sadece rödövans işletmecilerin-
liğinde uygulanacak teknoloji ve alınacak diğer de bulunmaktadır. Kaçak üretilen kömürün sevk
önlemler kazaları ancak en aza indirebilmektedir. edilmesinde yaşanan sorunlar nedeniyle sevkiya-
Meydana gelen iş kazalarının tı yasallaştırabilmek için kö-
%98 inin önlenebilir olduğu mür depoları kurulmuştur.
bilinmekte olup, %2 inin en- Kurulan kömür depoları;
gellenmesinin mümkün olma- kömür alım satımı yanında
dığı bilinmektedir. İş kazala- kaçak ocaklarda kullanılan
rının %98 inin önlenebilirliği tahkimat malzemelerini de
ancak yeraltı maden işletme- satmaktadırlar. Kaçak ocak-
lerinde gelişen teknolojiye uy- larda üretilen kömür depo
gun, planlı çalışma yöntemleri sahipleri tarafından satın
ile işçi sağlığı ve güvenliğine alınmakta, karşılığında ka-
uyumla mümkün olacaktır. çak ocakların ihtiyacı olan
maden direkleri verilmekte-
Rödovans uygulaması ve ka- dir. Bu uygulamanın bugün
çak ocak işletmeciliği 1989 de hala devam ettiği görül-
yılından sonra uygulanan rödövans işletmeciliği mektedir.
yapan şirketlerin ilk yıllarında donanımı, bilgi
ve sermaye birikimleri yetersiz olmakla birlikte, Ayrıca rödövans işletmecilerinin dışında kömür sahalarında üretim faaliyetinde bulunulması fiil- da kesene usulü çalışarak (saat zorunluluğu ol-
sorumlu oldukları üretim sahalarında faaliyette alım-satım işi yapan birçok kişi kömür sahala- lerini işleyenlere üç yıldan beş yıla kadar hapis ve madan keyfiyete bağlı) ürettikleri kömür miktarı
bulunan kaçak ocaklardan; üretim sahasını ta- rını dolaşarak kaçak kömürleri düşük fiyatlarla, yirmi bin güne kadar adli para cezası verilir. Bu karşısında farklı ücret almaları, peşin almaları
nımak, kömür damarlarını tespit etmek ve kaçak peşin ödeyerek kaçak üretilen kömürleri satın suçlardan hüküm giyenler, infazın tamamlanma- birçok kredi kartı mağdurlarını kaçak ocaklarda
ocaklarda üretilen kömürlerden gelir sağlamak almaktadırlar. Bu kömürlerin de sevkiyatında sından itibaren on yıl boyunca madencilik faali- çalışmaya sevk ettiği de bilinen bir gerçektir. Res-
amacıyla kaçak ocak faaliyetleri göz ardı edilmiş- kullanılması gereken MAPEG sevk fişleri kulla- yeti yapamazlar.” hükmü getirilmiştir. mi ocaklardan (kamu ve özel sektör) emekli ol-
tir. nılmamaktadır. muş birçok çalışanda yaşamış olduğu ekonomik
Kaçak ocakların günümüzde faal çalışmalarını sıkıntılar nedeniyle kaçak ocaklarda çalışarak
Ancak yapılan denetimler ve kaçak ocaklarda Maden Kanunu ve uygulama yönetmeliğine göre devam ettirmesine karşı sorumluluğun; “rödö- ekonomik sorunlarına çözüm bulmaya çalıştık-
meydana gelen iş kazaları zamanla rödövans iş- ocaktan üretilen madenin stok alanları, kırma- vans karşılığı işletmecilik yapan şirketlerin mi?, ları da bilinmektedir.
letmecileri için sorun yaratmaya başlamıştır. Bu eleme tesisleri veya zenginleştirme tesislerine ka- TTK Genel Müdürlüğü’ nün mü? ,bölgede istih-
sorunları aşabilmek için kaçak ocakların bir kıs- dar yapılan birincil sevkiyatlarda MAPEG (Ma- damı artırdığını ileri süren politikacıların mı?, İşçi sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınmadı-
mı taşeron adı altında resmileştirilirken bir kısmı den ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü) den alı- bürokrasi ve güvenlik birimlerinin mi?, sanayi ğı, denetimden ve mühendislik hizmetlerinden
ise halen gayri resmi olarak faaliyetlerine devam nan sevk fişlerinin kullanılması zorunludur. Stok elektrik aboneliğini sağlayan Enerji kuruluşları- yoksun olarak faaliyet gösteren kaçak ocaklarda
etmektedir. Taşeron adı altında resmileştirilen alanından ve zenginleştirme tesislerinde işleme nın mı?, orman sahası içerisinde bulunan bölge- halen hem iş güvencesiz, hem sosyal güvencesiz
kaçak ocaklar dışında kalan ocakların büyük bir tabii tutulduktan sonra yapılan ikincil sevkiyat- lerden sorumlu OGM personellerinin mi?” Ol- ve hem de ücret güvencesiz insanlar çalışmakta,

26 27