Page 17 - Gazeta Fjala

@ www.fjala.al OP-ED 18 JANAR 2020 17
E SHTUNË
ONLINE 24 ORË

OPINION

Pushteti “i zhveshur”i Putinit, mund të

ketë përfitime të papritura për Rusinë

NGA YANA GOROKHOVSKAIA/ “THE GUARDIAN”

Një presidencë më e dobët dhe për të rialokuar disa nga kompetencat e
një parlament i fortë, kjo është Presidentit në Parlament, një Parlament i
fortë është një gjë e mirë për Rusinë. Sot Du-
alternativa më e mirë për një ma është një institucion që kryen një funk-
Rusi demokratike sion të vetëm: të miratojë me shpejtësi legjis-
lacionin qeveritar me shumë pak debate.
Anëtarët nuk e bëjnë ose nuk ndikojnë poli-
mërkura mund të rezultojë si tikën dhe votuesit janë të shkëputur nga pro-
një ndër ditët më të rëndë- cesi politik, sepse përfaqësuesit e tyre kanë
sishme në historinë politike të pak interes për t’u shërbyer zgjedhësve. I
E usisë postsovjetike. Gjatë 10 gjithë zinxhiri i demokracisë përfaqësuese
R
minutave të fundit të fjalimit të përvitshëm, nga votuesit në legjislacion tashmë është thy-
Vladimir Putin bëri një seri propozimesh për er.
të reformuar Kushtetutën e Rusisë, të cilat Por, nëse Duma bëhet më e fuqishme në
mund të përkthehen lehtësisht edhe si një krahasim me Presidentin, zgjedhjet legjisla-
udhërrëfyes për të ardhmen e tij politike pas tive do të bëhen më konkurruese. Kjo nuk
vitit 2024. Ndryshimi i gjerë i sistemit është është për shkak të një fryme të qenësishme
në horizont për Rusinë, por figura më e demokratike, por më tepër të interesit poli-
rëndësishme politike e vendit ka të ngjarë të tik. Personat që duan të bëjnë ndryshime, do
mbetet thelbësore për të gjitha vitet në vijim. të tërhiqen nga institucionet që u japin atyre
Pa dyshim, planet e Putinit kanë të bëjnë me mundësinë. Konkurrenca më e madhe për
mbajtjen në duar të levave të pushtetit. për të kandiduar përsëri, ashtu sikurse bëri rizgjedhur në postin e tij për më shumë se 25 vota do të nxitë politikanët të bëjnë thirrje
Reformat kushtetuese të propozuara të Putini në 2008-2012, në mënyrë që të vjet? A do të ndiqte Putini shembullin e pres- më të drejtpërdrejta për votuesit.
Putinit do të riformulojnë ekuilibrin e push- përputhet me kufijtë e afateve kushtetuese. identëve të Azisë Qendrore, të cilët kanë sjel- Konkurrenca gjithashtu do të eliminojë kan-
tetit midis legjislaturës dhe ekzekutivit, Po kështu, Presidenti nuk do të vendosë më lë në jetë fëmijët e tyre për t’ua pasuar postet? didatët e këqij ose të paaftë. Pak anëtarë të
duke i dhënë Presidentit autorizim për emër- as përbërjen e qeverisë. Putini po e transfor- Të gjitha këto mundësi nuk dukeshin të partisë së pushtetit të Kremlinit (Rusia e
imin dhe konfirmimin e Kryeministrit dhe mon Presidencën, sepse ai nuk ka më ndër- mundshme. Kalimi i mëparshëm midis Pres- Bashkuar), e dinë se si të zhvillojnë një fush-
kabinetit në Duma, si dhe duke kufizuar mend që ta zërë zyrën e saj. Spekulimet për identit dhe Kryeministrit kontribuoi në atë, sepse ata kurrë nuk janë detyruar të ga-
Presidentin në dy mandate. E teksa në këtë të ardhmen e Putinit gëluan edhe para se ai ndjenjën antiqeveritare në mesin e rusëve, rojnë duke fituar vendet e tyre falë mash-
mënyrë Rusia do të mbetej një republikë të rizgjidhej në mandatin e tij të katërt si që përfundimisht çuan në muaj protestash trimit dhe manipulimeve. Verën e kaluar,
presidenciale, elementet e sistemit “super- President në mars të 2018-ës. Askush nuk në vitin 2011. Putin i ka mbajtur vajzat qëlli- protestat dhe zgjedhjet në Moskë demon-
presidencial”, që përqendron pothuajse të priste që udhëheqësi rus me shërbimin më misht jashtë vëmendjes publike, duke lënë struan se rusët kanë një oreks për fushata
gjitha vendimmarrjet politike në duart e të gjatë që nga koha e Stalinit (rekord i thyer të kuptohet se ato nuk do të jenë pasardhë- politike me cilësi të larta dhe thelbësore. Pu-
Presidentit (krijuar nga Boris Jelcini në në vitin 2017), do ta pranonte hijshëm daljen set e tij. Dhe ishin të paktë ata që prisnin që tini, 67 vjeç, do të mbetet aktori më i fuq-
1993-shin, pas konfrontimit të tij të dhun- në pension kur të arrijë kufiri i afatit drejtues Putini ta bënte veten “udhëheqës të kombit”, ishëm politik në Rusi për vitet në vazhdim.
shëm me Parlamentin), do të jenë të ndrysh- në 2024-ën. si Nursultan Nazarbajev të Kazakistanit. Por, ai përfundimisht do të bëjë daljen e tij
uara në mënyrë të dukshme. Por, rruga përpara ishte e paqartë. A do Përkundër faktit që Putini do të vijojë të dhe nëse reformat e paralajmëruara ndod-
Putin po e dobëson qëllimisht zyrën, që të bëhej ai përsëri Kryeministër, siç u bë në mbetet në skenën politike, ndryshimet e pro- hin, ai do të lërë pas një sistem politik që
është bërë identifikuese për të gjatë 20 viteve vitin 2008? A do t’i eliminonte ai kufijtë e pozuara mund të kenë efekte pozitive afatg- mund të sigurojë mundësi për llojin e
të fundit. Presidentët e ardhshëm të Rusisë mandatit presidencial, si Presidenti i Bjello- jata në sistemin politik të Rusisë. konkursit politik real që ka munguar nga
nuk do të jenë në gjendje të japin një mandat rusisë, Aleksandër Lukashenko, i cili është Sado cinike qofshin përpjekjet e Putinit Rusia për 20 vitet e fundit.

PUBLICISTIKË

Skanderbegu

NGA LUMO SKËNDO*

hqiptarë! A e njihni këtë emër? Ky humbiste, se ushtria e donte fort tepër; e kush Shqipëri. Mehmeti dër-
burrë është trimi i Shqipërisë, që qe nuk e donte një shqiptar me shpirt si Skënder- goi 50.000 ushtarë në
munduar 30 vjet për lirinë e saj. Emër in? Në ç’do luftë ish fitues dhe shumë trimëri jug të Shqipërisë; Skan-
Si vërtetë i tij është Gjergj Kastrioti dhe kish treguar. derbegu i mundi dhe i
i ati quhej Gjon Kastrioti; ka lindur më 1405 në Po trimit zemra s’i rrinte e përejtur: mendo- dëboi; në këtë kohë u
Krujë. hej kurdoherë për mëmëdhenë e tij; lot i shko- hodh në Itali, për të ndi-
Mbreti i Turqisë, Murat II, si mundi t’anë e nin shumë herë. hmuar Ferdinantin.
Skanderbegut, e kish marrë peng së bashku I ati, Gjoni, vdiq dhe armiku e bëri të tij Shq- Ah, o trim! Sa njeri i
me tre vëllezërit e tij më 1423. Në mes të ipërinë. Po Skanderbegu e liroi më 28 nëntor mirë, sa shpirt të lartë
vëllezërve, Gjergji, që mori emrin Skander Beg, 1443. ke! Sot, pse s’ka njerëz
ish më trimi, m’ i forti dhe m’i bukuri. Murati Më 1449, Murati, me ushtri të madhe vajti si ty në Shqipëri? Eja një
e donte shumë dhe e bëri krye në ushtri; dhe vetë në Shqipëri edhe qëndroi përpara Krujës; herë të na shpëtosh dhe tani nga zgjedha! pak e morën Shqipërinë.
në ç’do luftë, q’e dërgoi, burri shqiptar qe po trimat e mundën dhe e dëbuan. O i mjerë Sado që s’qe i plagosur në luftëra, trimi me O djemt’e Shqipërisë! Me ç’faqe mund të
gjithënjë mundës, e kurr’i mundur. Po turkut Murat, e qysh guxon të vesh në atë vent të fletë i Shqipërisë, ai burrë zemërflorinjtë, dalim sot përpara botës ne, që po mbajmë
të lig, Muratit, zu t’i vijë nakar dhe donte të bekuar, atje tek rrinë Perënditë! Në 1451, Mu- mendjeflakti, ai që u përpoq për lirinë e zgjedhën e të huajve në zverk!? A nuk jemi shq-
humbiste Skënderi. Shumë herë thërriste rati vdiq dhe hipi në fron Mehmeti II, i cili mo- mëmëdheut, ai që i mundi në 20 beteja bar- iptarë, të bijtë e Skënderit? Pse rrimë nën turq-
njerëz trima e të fortë dhe i vinte të luftonin me ri Stambollin. barët turq, më në fund frym’e tij u shua. E zeza it ne, që gjithë bota na kanë për trima, pse flemë
shqiptarët, duke shpresuar se Skanderbegu Mbretërit e Evropës u gëzuan tepër, se të vdekje i erdhi, kur s’ish më shumë se 63 vjet, dhe nuk zgjohemi?
do të vritej ndonjë herë. Po ky, gjithnjë qe ngad- mos qe burri shqiptar, halldupët si qenër të tër- më 1468. Pse moj vdekje e shkretë e godite atë * Pjesë e shkëputur nga vëllimi i dytë i ve-
hënjyes; Muratit i shtohej nakari dhe të tre buar kishin për të tmerruar tërë Evropën. Po trim? Pse s’e le të kish shpëtuar mëmëdhenë? prave të Mid’hat Frashërit, botim i Institutit
vëllezërit ia prishi; vetëm këtë kish frikë ta nga këta mbretër, asnjë s’dërgoi ndihmë në Turqit, pas vdekjes së Skanderbegut, pak nga të Studimeve Historike Lumo Skëndo