Page 21 - Gazeta Fjala

@ www.fjala.al DOSJER 18 JANAR 2020 21
E SHTUNË
ONLINE 24 ORË

Vasil Zoga me të afermit në internim Jani Zoga Komandant i postës Bracanj-Devoll Vasil Zoga Punëtor në sektorin e fermës Rrapes

mova librat dhe leksionet universitare më vinin nga ori letrat unë i drejtohem dhe i them ato që përm- isha i gatshëm për t’u përgjigjur nevojave të pop- më pas më burgosi. E kam nisur shumë i vogël ush-
shokët e mi, mirëpo atje ku unë i fshija për të mos bante letra. “I nderuar shoku Kryeministër ti je për- ullit. Të gjitha dëshmitë e tyre unë i hodha poshtë trimin e detyrës si mjek nën kujdesin e Doktor Po-
m’i gjetur kriminelët dhe skuthët e regjimit, mi faqësuesi i partisë dhe i shtetit, Enver Hoxha nuk duke protestuar ashtu siç protestova kur më arres- lenës për të cilin gëzoj një respekt të madh dhe kam
hante miu. Kemi qenë në kondita të vështira mirë- ka kohë të merret me hallet tona, dua vetëm dre- tuan dhe gjatë hetuesisë duke kërkuar pafajësinë. ndihmuar edhe në lindjet urgjente pasi ishte nevo-
po unë kam qenë i apasionuar për dituri dhe pa- jtësi, pafajësinë e vëllait tim të cilën e dua me do- Jam shprehur se unë kam dhënë kontributin tim e ja. Unë kam dhënë kontributin tim si mjek edhe
varësisht se punoja gjithë ditën në punë të rënda, kumente. Ju vëllanë tim e njihni mirë pasi i keni kam kryer detyrën time si mjek dhe nuk i kam për- gjatë internimit në Lushnjë ku e nderoj shumë po-
nga ora 9 e darkës deri në orën 1:00 unë studioja. varur 6 dekorata sepse ka mbrojtur kufijtë e Shq- lyer duart e mia me gjak si ju. Këtu ju dogji atyre pullin e Lushnjës, dhe e respektoj për mikpritjen
Prandaj pasioni dhe dëshira e madhe për një pro- ipërisë. Jani Zogan e kam vëlla nuk e mohoj kurrë dhe më thonë si kush? Unë me atë kokëfortësinë dhe besimin që kishte tek mua. Ka qenë mbi të
fesion nuk shuhet kurrë qoftë edhe i internuar nga dhe për vëllanë të vras”. Këtu u nxeh situata pasi time vazhdoj të cilën e kam ende dhe sot sa njerëz- gjitha një popull strehues. Kam shkuar vullnetar-
regjimi. shikimet tona ishin të egra si dy qen që do hanin it më thonë që ty s’të ka ndrequr as burgu i Spaçit. isht dhe kam dhënë ndihmën time sa herë që ata
Sa vite qëndruat në internim? njeri-tjetrin. Pa e kuptuar nga provokimi që unë i I them si Enver Hoxha dhe Mehmet Shehu. Re- kishin nevojë dhe mbaj mend që doli një parullë
Unë kam qendruar në internim vetëm 5 vjet pa- bëra dhe nervozizmi, fut dorën në brez dhe më voltohet trupi gjykues si Selami Janushi, i cili ngri- asaj kohe për mua nga kundërshtarët e mi “Si dok-
si fitova pafajësinë. Po si e fitova pafajësinë? Vjen nxjerr pistoletën e cila ishte e vogël dhe shkëlqente. het në këmbë dhe më thotë po na njollos dy figurat tor i shkëlqyer si armik gjarpër me dy koka”. Kam
për inspektim gjenerali Nevzat Haznedari, “kolo- Ma drejtoi pistoletën nga një distancë farë të vogël më të shquara të Shqipërisë, do të futim “12 pashë punuar gati 20 vjet si doktor kam dhënë kontribu-
nel i zi” ja kishin vënë titullin, me nja 15 oficera. dhe unë qëndrova ashtu siç isha duke mos ja hequr në dhe”. Në atë moment unë i drejtohem portretit tin tim të pakufizuar, kam shtruar dhjetëra urgjen-
Në atë moment unë isha duke mësuar pak gjuhë të sytë, kjo gjendje vazhdoi për gati 3 minuta dhe më të Enver Hoxhës që ishte varur në mur ma sollën ca, kam pritur gati 38 lindje në rrethin e Lushnjës
huaj në një libër enciklopedik, por ju e dini që pas ai e futi pistoletën në brez, dhe duke buzëqe- në shteg: “Enver Hoxha me buzëqeshjen e tij hi- për raste urgjente pavarësisht se unë nuk isha i spe-
atëherë dënoheshe nëse mësoje gjuhë të huaj, të shur nga njëra anë i ndriti një dhëmb prej floriri ku pokrite i ka vënë kazmën Shqipërisë, ka ekzeku- cializuar për këtë pjesë nevoja të bën që ta përbal-
gjithë dolën shpejt e shpejt nga dhoma, ndërsa unë nga fytyra ishte nxirë dhe më tha: “E di partia atë tuar me qindra dhe mijëra shqiptarë, e ka kthyer losh me sukses. Po ashtu edhe në burgun e Spaçit
sa i fsheha nën krevat pasi erdhi dega e kontrollit, punë”. Dhe u vërtetua që partia është mbi gjithçka Shqipërinë në burg, i ndrit gjaku në duar dhe fy- unë i jepja ndihmën time të burgosurve por fshe-
u takova ballë për ballë tek dera me Nevzat Hazne- pasi mbas një viti më arrestojnë. Në vitin 1975 tyrë”. Këtu u nxeh situata dhe ata bërtisnin “ti je i hurazi me atë stetoskopin tim që ia kisha dhënë Ki-
darin unë do dilja ai hyri. Në këtë moment më thotë: pushohem nga detyra e mjekut me motivacionin çmendur do të çojmë për ekspertizë mjeko-ligjore”. ta Markos të ma mbante mënjanë. Këtu më ka ar-
Nga je ti? Kolonjar jam i them unë. Ai vazhdon se kishte tepricë kuadri, gjë që s’ishte e vërtetë pa- Deri tani unë s’kisha pranuar gjë pas kësaj dola ha- dhur keq për një të burgosur për vëllain e Liljana
duke folur me njëlloj indiference dhe përbuzje: si vendi kishte nevojë për mjek. Atë ditë që do ar- pur si armik i pushtetit. Më dënojnë me 12 vjet Kondakciut i cili ka vdekur vetëm për një nitro-
Çfarë e ke Jani Zogan? Dhe unë ja kthej vëlla e restohesha unë nuk e dija se do ikja nga shtëpia në burg. glicerinë dhe është diagnostikuar me sëmundje të
kam, i cili ashtu si ne ishte i pafajshëm, kështu që orën 5 të mëngjesit dhe do kthehesha pas 10 vjetësh Mbasi morët dënimin, në cilin burg ju çuan? rëndë. E kam parë në galeri dhe i thashë ikë je
nuk keni pse më mbani këtu. Po thotë ai ti nuk ke për t’i parë fëmijët e rritur dhe gruan që më priste. Më çojnë në burgun e Spaçit, ku mund të them sëmurë nga zemra pasi e kishte shumë të dobët jo
asnjë faj. Dhe iku gjithë inat. Unë në çast duke i Kështu që në 8 korrik 1976 arrestohem dhe dëno- me plot bindje se ka qenë një burg kaluar burgut vetëm nga stresi por edhe torturat që kishte marrë,
mbajtur mend orën, bisedën i drejtohem Haxhi hem me 12 vjet burg për çështje politike: “Agjita- hitlerian. Këtu i kanë hequr njerëzit zvarrë, kanë pësoi atak kardiak. Kjo është jeta… Do ju them
Lleshit-President i Republikës, ku i shkruaj: në cion propagandë dhe rrëzimin e pushtetit popul- përdorur tortura nga më çnjerëzoret. Puna në galeri diçka në repartin ushtarak në burg kishte ilaçe sa
orën 10 të mëngjesit gjenerali Nevzat Haznedari lor”. ishte e frikshme pasi të rrezikohej jeta nga vago- të doje këto i kam parë me sytë e mi. Unë gjatë
me 15 oficera midis 500 njerëzve që ishin grum- Çfarë ndodhi në hetuesi? nët me tonelata të mëdha mineralesh. Mbaj mend kësaj kohe kisha edhe dy muaj burg, kanë kërkuar
bulluar atje më ka komunikuar pafajësinë prandaj Hetuesia ime vazhdoi për gati 9 muaj. Ishte që kam hequr të “zinjtë e ullirit”, jam vrarë tre herë, ndihmën time dhe shkoj në repart ku ishin vendo-
duhet të lirohem. Përgjigjja erdhi dhe unë lirohem tepër e vështirë dhe mizore pasi kaloje çdo ditë nën ku herën e fundit çava veshkën e majtë, pasi u thy- sur gjithë ato ilaçe. Ilaçet kalbeshin dhe nuk për-
nga internimi, por sigurisht me disa kushte pasi presionin dhe torturat që përdornin hetuesit apo en shkallët gjatë punës në galeri. Kam qëndruar doreshin për shërimin e të burgosurve.
nuk lejohesha të shkoja në gjithë Shqipërinë dhe dhe personat e Sigurimit të Shtetit për të pranuar gati 13 ditë shtrirë me hemorragji dhe nuk duhej të Zoti Vasil keni jetuar një periudhë të vështirë
nën vëzhgimin e tyre. atë që ti se ke bërë. Hetuesi im ishte Riza Tahol- futesha më në galeri pasi trupi im shfaqte alergji dhe të gjatë nën diktaturën komuniste. Si e ke-
Pse u arrestuat? lari. Torturat që ata bënin ishin nga më të ndrysh- dhe më zihej frymëmarrja. Por pavarësisht kësaj ni përjetuar ardhjen e pluralizmit demokratik?
Mbasi lirohem mendova se drejtësia për push- met, por ajo më e tmerrshmja për mua ishte gudu- synimi i tyre ishte që unë dënimin ta kryeja në Regjimi komunist ka shënuar një pikë kthese
katimin e vëllait tim duhej të vihej në vend pran- lisja e cila të jepte humbje të vetkontrollit. Gudu- galeri. Mirëpo unë u betova që do ja përmbysja të në shoqërinë shqiptare pasi ka qenë një sistem i
daj i kam dërguar letër vet kryeministrit të Shq- lisja nga shumë njerëz bëhet për të shkaktuar të qe- gjitha vagonët në galeri Enver Hoxhës dhe ashtu tmerreve dhe vrasjeve masive të cilat kanë lënë
ipërisë Mehmet Shehut, i cili ishte kriminel. Mbas shura, por mund të përdoret edhe si formë torture bëra. Në Spaç kishte plot të burgosur ku vërtet ishin gjurmë të mëdha në kujtesën e njerëzve që e kanë
disa ditësh që i kishte shkuar telegrami më thërra- e cila ka pasoja fatale për njeriun qe e përjeton. viktima të atij regjimi, i cili nuk kursente askënd. përjetuar atë kohë. Mund të them se më shumë se
sin në zyrën e Mehmet Shehut për t’u përballur me Mua në hetuesi më lidhën këmbë e duar me zinx- Bashkëvuajtësit e mi ishin Muhamet Harremi, Ki- gjysma e popullsisë shqiptare ka qenë e perseku-
të. Pasi letrat që unë kisha shkruajtur përmbanin hirë dhe kam qëndruar ashtu me ditë të tëra pa bukë, ta Marku, Fadil Kokomani, Qani Sadiku, Vasil Ja- tuar, e traumatizuar si pasojë e atij sistemi. Unë nuk
urrejtje dhe mllef. Kështu që unë mbërrita ditën e pa banjo duke u gudulisur nga ata ku si pasojë kam no, Astrit Xhaferri, Jorgji Gramozi etj, të cilët i ku- e kam dashur Enver Hoxhën dhe sistemin komu-
hënë në orën 8:00 në zyrën e Mehmet Shehut, hy- humbur edhe ndjenjat. Mbaj mend që në hetuesi jtoj me një dhimbje dha dashamirësi të madhe. nist por as nuk e doja këtë pseudodemokraci e cila
ra atje dhe shikoj sekretaren dhe dy oficerë që më kam gjetur një copë të grisur gazete në të cilën ishte Gjatë kohës që ishit në internim dhe në burg po na përçan dhe nuk po i jep vendin e duhur se-
thonë: Prit. U hap dera e zyrës dhe shfaqet Mehm- flamuri kuq e zi, e kam marrë dhe e kam fshehur e keni ushtruar profesionin si mjek qoftë edhe cilit prej nesh. Është njëlloj anarkie e zaptuar nga
eti, një njeri i sertë, i dobët, vinte pak ezmer, jo në gji të më jepte forcën për të përballuar kërcëni- vullnetarisht? mafia dhe nga gjithë dukuritë negative të cilat ço-
shumë i gjatë, që na dukej ne si “gogol” nga larg. met dhe torturat e kafshërisë komuniste. Që kur vesha bluzën e bardhë duke respektuar jnë në demoralizimin e shoqërisë. Unë e dua de-
Vjen dhe më sheh nga koka tek këmbët. Të njëjtën Si u zhvillua gjyqi? betimin ndaj hipokratit, në shpirt më lindi parimi mokracinë, lirinë, pajtimin dhe vëllazërimin kom-
gjë bëj dhe unë. Mbas 4-5 minutave që qëndruam Gjyqi për mua ishte i papritur pasi më morën im: Zoti në qiell dhe doktori në tokë. Ky parim më bëtar, e dua Shqipërinë jam patriot dhe do të vdes
duke parë njëri-tjetrin i them: Jam Vasil Kristaq menjëherë dhe më nxorën para trupit gjykues. Atje ka shoqëruar gjatë gjithë jetës sime që në momen- i tillë pasi dua një të ardhme më të mirë për fëmi-
Zoga, iu kam bërë dy letra skam marrë përgjigje. më dolën shumë dëshmitarë ku disa prej tyre i ki- tin që kam kryer detyrën e parë si mjek dhe deri sot jët e mi dhe fëmijët e gjithë Shqipërisë.
Kthehet nga sekretarja dhe me gishtin e dorës së sha shëruar nga sëmundjet që ata vuanin pasi unë që jam 80 vjeç. Kështu që nuk kisha si të bëja ndry- *Intervista u realizua për Kujto.al, Arkiva on-
majtë i drejtohet nxirri letrat. Në momentin që nx- e ushtroja vullnetarisht detyrën time si mjek dhe she kur regjimi komunist në fillim më internoi dhe line e krimeve dhe viktimave të komunizmit