Page 198 - วารสารกฎหมาย ศาลอุทธรณ์คดีชํานัญพิเศษ

วารสารกฎหมาย ศาลอุทธรณ์คดีชำานัญพิเศษ

1. ประเด็นปัญหา

ี
ความผิดการตกลงร่วมกันท่มีผลเป็นการผูกขาด ลดหรือจํากัดการแข่งขันท่เป็นความผิด
ี
ร้ายแรงและชัดเจนในตัวเอง (hardcore cartel) ซึ่งต่อไปนี้เรียกว่า “ความผิดการตกลงร่วมกัน”
ตามพระราชบัญญัติการแข่งขันทางการค้า พ.ศ. 2560 มาตรา 54 ครอบคลุมพฤติกรรมการกระทํา
ความผิดการตกลงร่วมกัน 4 ประการโดยหลักคือ การตกลงร่วมกันด้านราคา (Price fixing)

การตกลงร่วมกันด้านปริมาณ (Output restriction) การตกลงแบ่งพื้นที่ตลาด (Market allocation)
ั
ึ
และการฮ้วประมูล (Bid rigging) ซ่งพฤติกรรมการกระทําความผิดดังกล่าวน้นเป็นภัยร้ายแรง
ั
ต่อเศรษฐกิจโดยรวมและผู้บริโภคทําให้ส่วนเกินของผู้บริโภค (consumer surplus) ลดลง
ื
อย่างมีนัยสําคัญ ผู้บริโภคอาจต้องซ้อสินค้าในราคาท่สูงข้นโดยไม่จําเป็น คุณภาพสินค้าลดลง
ึ
ี
ทําให้เกิดการจํากัดการพัฒนาของเทคโนโลยี (innovation) เป็นต้น
ี
ั
ท้งน้ ความผิดการตกลงร่วมกันน้นในทางปฏิบัติมักเกิดประเด็นปัญหาสําคัญในเร่อง
ั
ื
ื
ั
การแสวงหาพยานหลักฐานมาเพ่อพิสูจน์ความผิดท้งในช้นสืบสวนสอบสวนและช้นพิจารณา
ั
ั
ื
สาเหตุเน่องมาจากพยานหลักฐานโดยตรง (Direct evidence) จะอยู่ในความครอบครองหรือ
ั
ความรู้เห็นของผู้ร่วมกระทําความผิดเป็นหลัก อีกท้งความผิดดังกล่าวในนานาประเทศรวมท้ง
ั
้
ั
ั
ู
้
ี
ุ
่
ํ
ู
ิ
์
ู
ึ
ี
ื
็
ิ
่
ี
ประเทศไทยถอเปนความผดทมโทษทางอาญา ดงนนมาตรฐานการพสจนจงถกกาหนดไวสงทสด
ื
กล่าวคือ กําหนดให้พสูจน์ให้เห็นโดยปราศจากเหตุอนควรสงสัย หรอ Proof beyond reasonable
ั
ิ
ั
ิ
ึ
doubt ตาม ป.วิ.อ มาตรา 227 (จรญ ภกดธนากุล, 2561) ซ่งตามบทบญญัตกฎหมายรวมถึงแนว
ั
ั
ี
คําตัดสินของศาลฎีกาไทยน้นวางหลักให้ศาลรับฟังพยานหลักฐานดังกล่าวด้วยความระมัดระวัง
ั
และไม่ควรเช่อพยานหลักฐานน้นโดยลําพังเพ่อลงโทษจําเลย เว้นแต่จะมีเหตุผลอันหนักแน่น
ื
ื
ั
ื
มีพฤติการณ์พิเศษแห่งคดีหรือมีพยานหลักฐานอ่นมาสนับสนุน ตาม ป.วิ.อ มาตรา 227/1
อีกทั้งในประเทศที่เพิ่งเริ่มบังคับใช้กฎหมายแข่งขันทางการค้าได้ไม่นาน อาจประสบปัญหาเรื่อง
ื
การเสาะหาพยานหลักฐานโดยตรงเน่องจากขาดมาตรการลดหย่อนโทษ (leniency program)
ึ
ซ่งถือเป็นมาตรการสําคัญท่ช่วยในการเสาะแสวงหาพยานหลักฐานโดยตรงในความผิดตกลง
ี
ร่วมกัน อีกท้งในประเทศท่ปราศจากการบังคับใช้กฎหมายแข่งขันทางการค้าอย่างเข้มงวด
ั
ี
ี
คณะกรรมการแข่งขันทางการค้าอาจประสบปัญหาในทางปฏิบัติท่จะได้รับความร่วมมือจาก
ั
ผู้ร่วมกระทําความผิดในการให้ข้อมูลหรือพยานหลักฐาน ดังน้นการพิสูจน์ความผิดจึงจําต้อง
อาศัยการพิสูจน์พยานแวดล้อมเป็นสําคัญ (OECD, 2549)
บทความฉบับน้ผู้เขียนมุ่งเน้นท่จะตอบคําถามท่ว่า “พยานแวดล้อมสามารถใช้พิสูจน์
ี
ี
ี
ความผิดในคดีความผิดการตกลงร่วมกัน (hardcore cartel) โดยลําพังหรือรับฟังประกอบ
196