Page 62 - นิตยสารดุลพาห เล่มที่ ๒-๒๕๖๑-กฎหมาย
P. 62
ดุลพาห
พิจารณาจากหลักกฎหมายที่มีอยู่ในปัจจุบันแล้วจะเห็นว่า กิจการใดที่เกิดขึ้นใน
ประเทศใดย่อมต้องตกอยู่ภายใต้บังคับและเขตอำานาจศาลของประเทศนั้น ดังนั้น หากการ
ดำาเนินการทางอนุญาโตตุลาการทำาในประเทศไทยก็ควรต้องอยู่ภายใต้บังคับของกฎหมาย
และเขตอำานาจของศาลไทย แต่อย่างไรก็ตาม มีผู้มองว่านักธุรกิจต้องการความเชื่อมั่นว่าหาก
คู่พิพาททั้งสองฝ่ายได้เข้าทำาสัญญาอนุญาโตตุลาการด้วยความสมัครใจ และการดำาเนินการ
ตามอนุญาโตตุลาการที่เกิดขึ้นนั้น มีความเป็นธรรมและสอดคล้องกับข้อตกลงของทั้งสองฝ่าย
แล้ว คำาวินิจฉัยชี้ขาดข้อพิพาทโดยอนุญาโตตุลาการก็ควรได้รับการยอมรับและบังคับได้
โดยศาล คำาถามที่เกิดขึ้นในทางปฏิบัติคือ การดำาเนินการทางอนุญาโตตุลาการในประเทศใด
จะไม่เป็นไปตามกฎหมายอนุญาโตตุลาการของประเทศนั้น แต่เป็นไปตามกฎหมายของ
ประเทศอื่นได้หรือไม่ หรือคู่พิพาทสามารถตกลงกันในการกำาหนดกฎเกณฑ์ต่างๆ ด้วยตนเอง
โดยไม่ต้องให้การดำาเนินการทางอนุญาโตตุลาการอยู่ภายใต้บังคับของกฎหมายของประเทศ
ใดเลยได้หรือไม่ เราจะวิเคราะห์เรื่องนี้โดยมุมมองสามทฤษฎี คือ
๑. ทฤษฎีว่�ด้วยเขตอำ�น�จ (The Jurisdictional Theory)
พื้นฐานของทฤษฎีนี้ ถือว่ารัฐเท่านั้นมีอำานาจวินิจฉัยคดีข้อพิพาททั้งปวง ดังนั้น
ถ้ารัฐตรากฎหมายอนุญาตให้เอกชนตกลงกันเสนอข้อพิพาทต่ออนุญาโตตุลาการได้
คณะอนุญาโตตุลาการจะเป็นผู้ใช้อำานาจแทนรัฐ รัฐเท่านั้นจึงมีอำานาจควบคุมดูแลการ
ดำาเนินการทางอนุญาโตตุลาการ อำานาจของคณะอนุญาโตตุลาการ และผลแห่งคำาชี้ขาด
ของอนุญาโตตุลาการย่อมขึ้นอยู่กับกฎหมายของรัฐว่าบัญญัติไว้เช่นไร การเสนอข้อพิพาท
ต่ออนุญาโตตุลาการจึงเป็นเรื่องที่รัฐอนุญาต ไม่ใช่สิทธิของคู่พิพาท ดังนั้น ตามแนวคิดแบบ
ดั้งเดิมนี้ผลของคำาชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการจึงต้องเป็นไปตามกฎหมาย และเป็นกฎหมาย
ของรัฐที่อันเป็นสถานที่ในการดำาเนินการทางอนุญาโตตุลาการ
๒. ทฤษฎีสัญญ� (The Contractual Theory)
ทฤษฎีนี้ถือว่า การอนุญาโตตุลาการมาจากสัญญาระว่างคู่พิพาท ดังนั้น คู่พิพาท
จึงเป็นผู้กำาหนดกระบวนพิจารณาและรายละเอียดต่างๆ ของการระงับข้อพิพาท เป็นเรื่องของ
ความสมัครใจของคู่พิพาทที่จะระงับข้อพิพาทระว่างคู่พิพาทด้วยวิธีการที่คู่พิพาทสมัครใจ
ตกลงกัน อำานาจของคณะอนุญาโตตุลาการจึงเกิดขึ้นจากสัญญาไม่ใช่กฎหมายให้อำานาจ
ดังนั้น หากทั้งสองฝ่ายตกลงกันว่าการดำาเนินการทางอนุญาโตตุลาการเป็นไปตามรายละเอียด
ของสัญญา โดยไม่ต้องอยู่ภายใต้บังคับของกฎหมายของประเทศใดก็ต้องเป็นไปตามนั้น
พฤษภาคม - สิงหาคม ๒๕๖๑ 51
