Page 12 - C:\Users\YUT_THAPAKORN\Desktop\รายงานประจำปี\
P. 12
หน้ำ 09
โครงการควบคุมโรคหนอนพยาธิในนักเรียนและเยาวชน
ในพื นที่ถิ่นทุรกันดารและพื นที่ในแผนภูฟ้าพัฒนาตามพระราชด าริฯ
สถำนกำรณ์โรค/วิเครำะห์ข้อมูล
กรมควบคุมโรคเป็นหน่วยงำนสนองงำนโครงกำรตำมพระรำชด ำริ สมเด็จพระเทพรัตนรำชสุดำฯ
สยำมบรมรำชกุมำรี ตำมแผนงำนกำรพัฒนำเด็กและเยำวชนในถิ่นทุรกันดำร (กพด.) ภำยใต้ตัวชี วัดสุขภำพ
อนำมัยของนักเรียนและเยำวชน โดยด ำเนินโครงกำรควบคุมโรคหนอนพยำธิในนักเรียนและเยำวชนในถิ่น
ทุรกันดำรตั งแต่ปี 2545 โดยมุ่งเน้นกำรแก้ไขปัญหำกำรติดเชื อโรคหนอนพยำธิในนักเรียนและประชำชน
ซึ่งเป็นปัญหำสุขภำพของนักเรียนที่ส่งผลต่อพัฒนำกำรด้ำนร่ำงกำย สติปัญญำและเป็นอุปสรรคต่อกำรเรียนรู้
ด้วยกำรสนับสนุนเครือข่ำยในระดับปฏิบัติกำร (รพ.สต/รพช.) ให้มีกำรตรวจค้นหำโรคหนอนพยำธิและกำรให้ยำ
เพื่อบ ำบัดรักษำ อย่ำงน้อยปีละ 2 ครั ง ครอบคลุมกลุ่มเป้ำหมำยนักเรียนทุกคน ร่วมกับกำรพัฒนำกระบวนกำร
เรียนรู้และกำรปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภำพ กำรจัดกำรสิ่งแวดล้อมโดยอำศัยกระบวนกำรมีส่วนร่วมของภำคี
เครือข่ำยในกำรพัฒนำสุขภำพนักเรียนอย่ำงต่อเนื่อง
ปีงบประมำณ 2561 กรมควบคุมโรคได้ด ำเนินกิจกรรมเพื่อแก้ไขปัญหำกำรติดเชื อโรค
หนอนพยำธิในนักเรียนและเยำวชน ตำมบทบำทและภำรกิจ ได้แก่ กำรสนับสนุนวัสดุวิทยำศำสตร์ ยำรักษำโรค
หนอนพยำธิตำมมำตรฐำนให้กับหน่วยงำนในระดับปฏิบัติกำร กำรจัดท ำค ำของบประมำณและสนับสนุน
งบประมำณ เพื่อกำรด ำเนินงำนของหน่วยงำนในระดับปฏิบัติกำรให้กับส ำนักงำนสำธำรณสุขจังหวัด โดยมีฐำน
กำรค ำนวณงบประมำณสนับสนุนโรงเรียนละ 9,500 บำท ครอบคลุมทุกจังหวัด (ยกเว้น กรุงเทพมหำนคร)
ผ่ำนกำรจัดสรรงบประมำณของส ำนักงำนปลัดกระทรวงสำธำรณสุข ด ำเนินกำรพัฒนำศักยภำพบุคลำกร
สำธำรณสุข ครู ด้ำนกำรวินิจฉัยโรคหนอนพยำธิ กำรสนับสนุนสื่อควำมรู้เพื่อกำรสร้ำงกระบวนกำรปรับเปลี่ยน
พฤติกรรมสุขภำพและกำรพัฒนำโรงเรียนและชุมชนต้นแบบภำยใต้แนวคิดสุขภำพหนึ่งเดียว (one health) ใน
ชุมชนที่ตั งศูนย์กำรเรียนชุมชนชำวไทยภูเขำแม่ฟ้ำหลวงพื นที่จังหวัดตำก เชียงใหม่ และน่ำน โดยกำรมีส่วนร่วม
ขององค์กรเครือข่ำยทุกภำคส่วน ได้แก่ กรมอนำมัย มหำวิทยำลัย องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น โรงเรียน ชุมชน
และองค์กรภำคเอกชนในพื นที่ เพื่อเป็นต้นแบบกำรพัฒนำและกำรแก้ไขปัญหำส ำหรับพื นที่ อีกทั งเป็นกำร
ขยำยแนวคิดและกำรน ำรูปแบบกำรพัฒนำไปประยุกต์ใช้ในกำรแก้ไขปัญหำโรคหนอนพยำธิตำมบริบท
จากข้อมูลการติดเชื อโรคหนอนพยาธิของนักเรียนและประชาชน ท าให้ทราบว่า สาเหตุหลักของการติดเชื อ
โรคหนอนพยาธิในนักเรียน เกิดจากพฤติกรรมสุขภาพและสุขนิสัย เช่น กำรไม่ล้ำงมือก่อนรับประทำนอำหำร
หรือกำรล้ำงผักที่มีกำรปนเปื้อนไข่หนอนพยำธิที่ไม่สะอำดก่อนรับประทำน ส่วนในสำมเณรนักเรียนมีสำเหตุมำ
จำกพฤติกรรมกำรบริโภคเมนูปลำน ำจืดเกร็ดขำวแบบปรุงดิบ กำรติดเชื อหนอนพยำธิในนักเรียนสังกัด กศน.
ซึ่งส่วนใหญ่เป็นนักเรียนกลุ่มชำติพันธุ์บนพื นที่สูงของทำงภำคเหนือ ได้แก่ จังหวัดเชียงใหม่ และจังหวัดตำก
นั น ปัจจัยด้ำนสิ่งแวดล้อมถือว่ำเป็นปัจจัยเอื อต่อกำรแพร่ระบำดของโรคหนอนพยำธิในกลุ่มโรคหนอนพยำธิ
ผ่ำนดิน (soil transmitted helminths) ด้วยควำมขำดแคลนด้ำนงบประมำณของผู้ปกครองในกำรจัดหำหรือ
ปลูกสร้ำงส้วม ท ำให้ควำมครอบคลุมเรื่องกำรมีและใช้ส้วมในพื นที่ยังคงเป็นปัญหำและเป็นปัจจัยเอื อให้เกิดกำร
แพร่ระบำดและกำรปนเปื้อนไข่หนอนพยำธิในสิ่งแวดล้อม ประกอบกับกำรไม่มีน ำใช้ในช่วงฤดูแล้ง เป็นต้น
