Page 7 - เครื่องดนตรีไทย

เป็นเครื่องดนตรีประเภทเครื่องดีดที่เก่าแก่ของชาว

ลานนา ( เหนือ ) มีสายตั้งแต่ 2 สาย ถึง 7 สาย เดิมใช้เป็น

เครื่องดีดส าหรับแอ่วสาว นิยมดีดเพลงที่มีท านองช้าๆ
เช่น เพลงปราสาทไหว มีส่วนประกอบดังนี้

• กะโหลก ท าจากผลกะโหลกมะพร้าวแห้ง ตัดครึ่งลูก
ขัดเกลาให้บาง ผูกติดกับคันเพี๊ยะโดยมีไม้กลึงท่อนเล็กๆ

เจาะรูร้อยเชือก เชื่อมระหว่างกะลาตอนบนกับคันเพี๊ยะ

• คันเพี๊ยะ หรือคันทวน ท าด้วยไม้เนื้อแข็ง เหลากลม

เรียวยาว ตอนปลายท าด้วยโลหะเป็นรูปนกหัสดีลิง เพื่อ
พันผูกสาย ตอนโคนใหญ่เจาะรู ๒ รู เพื่อสอดใส่ลูกบิด

• ลูกบิด ท าด้วยไม้ หัวเรียวใหญ่ ปลายเล็กเพื่อสอดใส่
ในรูคันเพี๊ยะ

• สาย ท าด้วยสายป่าน ต่อมาใช้สายลวด หรือสาย

ทองเหลืองโดยโยงจากปีกนกหัสดีลิงไปพันผูกที่ลูกบิด

• รัดอก ท าด้วยเชือก โดยรัดสายเพี๊ยะให้ติดกับคันทวน

ซึ่งใช้เชือกเส้นเดียวกันกับเชือกที่ผูกกะลาที่ติดกับ
คันเพี๊ยะนั่งเอง

หลักการดีดเพี๊ยะ

ผู้ดีดจะยืนไม่สวมเสื้อมือซ้ายจับคันเพี๊ยะหงายมือให้

คันเพี๊ยะอยู่ระหว่างนิ้วหัวแม่มือกับนิ้วชี้ ให้กระโหลก
ของเพี๊ยะปิดเนื้อทรวงอกพอดี เวลาดีดจะเปิดกะลากับ

ทรวงอกให้เสียงดังกังวาน มือขวาดีดโดยการคว ่ามือ ให้
คันเพี๊ยะอยู่ระหว่างนิ้วหัวแม่มือกับนิ้วชี้ เวลาดีดใช้

นิ้วนาง กลาง และก้อย

วิธีดีดพิณ

1.เสียงป็อกคือการดีดที่ใช้นิ้วนางดีดสายเรียงล าดับ3จุด

2.เสียงใหลคือการเลื่อนใหลมือในขณะดีด

3. เสียงจก คือการดีดที่ใช้นิ้วก้อยของมือขวา

4