Page 9 - เครื่องดนตรีไทย

จะเข้ตั้งแต่หัวจรดปลายประกอบไปด้วย

• รางรับนม จะบากเป็นร่องยาวตั้งแต่หัวจรดหางใกล้กับรังไหม เพื่อความ
สวยงาม ทางหัวท าเป็นทรงแหลม ตอนท้ายตัดตรง

• หลักผูกสาย ท าด้วยโลหะกลมเล็ก ส าหรับพันผูกสายทั้งสามไปยังลูกบิด

• โต๊ะ ท าด้วยโลหะ แบนเหมือนกล่อง ภายในโปร่งเพื่อหนุนสาย

• แหน ท าด้วยไม้ไผ่เล็กๆวางอยู่บนโต๊ะ เพื่อให้เสียงดังไพเราะในลักษณะของ
เสียงจะเข้

• นม ท าด้วยไม้ไผ่ มีขาทั้งสอง เพื่อติดตั้งยึดกับรางรับนม ลดหลั่นเรียงเป็น
ล าดับ ไว้ส าหรับรองรับนิ้ว เมื่อกดสายจะเกิดเสียงดังเป็นเสียงต่างๆ จะเข้ตัว
หนึ่งจะมี 11 นม นมหนึ่ง จะมีเสียงหนึ่ง ซึ่งเรียงลดหลั่นเป็นล าดับ

• ซุ้มหย่อง ท าด้วยไม้ มีลักษณะคล้ายซุ้มประตู เจาะกลางโปร่ง ขยักหรือบาก
เป็นร่องรับสายทั้งสามให้อยู่ในต าแหน่ง โดยสายทั้ง 3 เส้นจะไม่ชิดติดกัน

• รังไหม ท าด้วยไม้ เป็นรูปยาวหัวท้ายโค้ง กลางเป็นร่องโปร่ง เพื่อให้สายผ่าน
ลงไปยังลูกบิด

• ลูกบิด ท าด้วยไม้ กลึงตอนหัวกลมใหญ่ยาวพอให้มือจับได้พอดี ตอนปลาย
เรียวเล็กส าหรับสอดใส่เข้าไปในรูที่เจาะ ให้ปลายโผล่ที่รังไหม เพื่อพันผูกสาย
มี 3 ลูกๆหนึ่งอยู่

ด้านใน อีก 2 ลูก อยู่ ด้านนอก

• สายจะเข้ ท าด้วยสายไหม 2 สาย และสายลวด 1 สาย โดยผูกจากหลักที่หัว
จะเข้ขึงผ่านโต๊ะ นม ซุ้มหย่อง ลงไปในรังไหมพันผูกที่ปลายลูกบิดทั้งสาม เพื่อ

เร่งสายให้ตึงหรือหย่อนตามที่ต้องการ

จะเข้บางตัวได้ประดิษฐ์ขึ้นให้สวยงามโดยประดับงาหรือประกอบมุข ฝังเป็น
ลวดลายหรือท าด้วยงาทั้งแท่ง เช่นลูกบิด เท้า ซุ้มหย่อง เป็นต้นเวลาดีดจะใช้ไม้
ดีดซึ่งท าด้วยไม้กระดูกหรืองาช้างซึ่งเหลาให้กลมเรียวแหลมหัวผูกด้วยด้าย

ไหมส าหรับพันกับนิ้วของมือขวาด้วยหลักและวิธีการพันไม้ดีดโดยเฉพาะ

วิธีดีดจะเข้

1. ดีดไม้ออกไม้เข้า

2. ดีดเรียงเสียงขึ้นลง

3. ดีดเสียงทิงนอย

4. ดีดเก็บคือการดีดให้มีพยางค์ถี่ๆโดยตลอด

5. ดีดรัวคือการดีดที่มีพยางค์ถี่ๆและเร็ว

6.ดีดรูดสายลวดคือการใช้นิ้วรูดผ่านมหลายนมด้วยความเร็ว

7.ดีดสะบัดคือการดีดแทรกพยางค์เสียงให้เร็ว ซึ่งมีทั้งสะบัดเสียงเดียวสะบัด

สองเสียงและสะบัดสามเสียง
6