Page 136 - 39_LiryDram_2023

mamy do czynienia w nostalgicznym utworze Ostatnie tego lata2, który celowo jak klamrą kończy się dystychem: to już ostatnie / tego lata. W ośmiu strofoidach liryki bezpośredniej Poetka kreuje głównie w czasie teraźniejszym następujące obrazy: 1. pełen koszyk wiśni ze- rwanych przez podmiot liryczny (konstatacja, że mogą to być ostatnie), 2. młode bociany uczące się latać (z konstatacją o zniszczonym przez burzę gnieździe, jest tu też zapowiedź ich odlotu), 3. opis pagórków i lasu po sia- nokosach (z konstatacją o kwaśnym zapachu zielska), 4. opis smutnego bezdroża (z kon- statacją, że trawy kąsają tylko nieznajomych i że po wyjeździe adresata wiersza ten pejzaż odprawia żałobę), 5. opis drogi leśnej pełnej kałuż i ukrytych skał we mgle (z konstatacją o ostach kąsających palce), 6. wibrujące od upału powietrze (z konstatacją o drapieżnych osach); z dwu ostatnich obrazów zawartych w 7. i 8. strofoidzie nie będę robić sprawozda- nia, tylko przytoczę je w całości, tak jak skom- ponowała je Poetka:
już prawie nauczyłam się z nimi żyć odganiam je cierpliwie
od kosza z wiśniami
na które spadło piórko
po twoim odlocie to już ostatnie tego lata.
Nic już nie jest tak jednoznaczne, jak na po- czątku wiersza, żeby natychmiast bez zasta- nowienia odpowiedzieć, do czego odnosi się tytuł, a do czego odwołuje pointa? Żeby móc podjąć własną decyzję, zasugeruję tylko, że mo- gą w tym przypadku wystąpić cztery sytuacje: 1. tytuł i pointa dotyczą wiśni, 2. tytuł i pointa
dotyczą adresata, 3. tytuł dotyczy wiśni, a po- inta dotyczy adresata, 4. tytuł dotyczy adre- sata, a pointa dotyczy wiśni. Z racji zaistniałej sytuacji lirycznej i chronologicznego przebie- gu wiersza, gdy pierwsza wzmianka dotyczy wiśni, sytuacja 4., w której tytuł dotyczy adre- sata, a pointa dotyczy wiśni, raczej jest mało zasadna, bo adresat przywołany zostaje dopie- ro w 4. strofoidzie w następujących wersach:
to krajobraz odprawia żałobę po twoim dzieciństwie,
gdy wrośnięty w zieleń prowadziłeś mnie bezdrożem.
Teraz już można zauważyć z łatwością, że w su- mie występują w tym wierszu dwa światy, które w trakcie trwania monologu podmiotu lirycz- nego zaczynają się na siebie nakładać: tu i te- raz podmiotu lirycznego wraz z osamotnionym krajobrazem i nie tak bardzo odległe, ale jed- nak tkliwe kiedyś z adresatem wiersza, który był wtedy dzieckiem.
Natychmiast nasuwa się pytanie, kim jest ów adresat, synem, który opuścił letnisko lub ro- dzinny dom, bo musiał iść do szkoły z interna- tem? Czyje jest piórko? Czy w ten sposób Poetka przywołuje równocześnie porę odlotu bocianów i odjazd syna podmiotu lirycznego? Znów pod postacią wyjątkowo celnej metafory: spadło piórko / po twoim odlocie nakładają się na siebie kolejne mikroświaty-symbole: dla ptaka umie- jętność latania i odlot do przysłowiowo ciepłych krajów, a dla chłopca opuszczenia domowego gniazda w celu inicjacji, wyruszenia w świat, by uzyskać przez wykształcenie dojrzałość. Może nawet w końcu być symbolem wyjazdu dorosłe- go człowieka, który wybrał emigrację, bo odla- tujący ptak może tu być symbolem wolności. I to
2 Marzena Dąbrowa Szatko Proszę się przygotować 2015 Wydawnictwo SIGNO, str. 51-52
134 LiryDram kwiecień-czerwiec 2023