Page 107 - 41_LiryDram_2023

staje się wyzwaniem dla krytyki literackiej i aż kusi o dokonanie pogłębionych analiz po- równawczych. Na pewno interesujące byłoby prześledzenie wiodących motywów, toposów i archetypów występujących w jej liryce. Jed- nak w swoim cyklu o najnowszych trendach w poezji polskiej, publikowanym od deka- dy w LiryDram, koncentruję się na aktualnej na rynku wydawniczym poezji. A po prze- czytaniu ponad stu stron liryki Alicji Patey- -Grabowskiej, z przyjemnością zauważam, że liryka owa ogniskuje się wokół kilku uni- wersalnych problemów, zarówno metafizycz- nych, oraz egzystencjalnych, kosmogonicz- nych jak i związanych z pospolitą przyrodą, w tym także głównych mankamentów współ- czesnej cywilizacji.
W przypadku omawiania liryki bezpośredniej, gdy jej treści mają charakter rozważań filo- zoficznych z mocnym akcentem położonym
na uniwersalność, będę zamiennie stosowa- ła terminy: poetka i podmiot liryczny, w ce- lu podkreślenia faktu, że mamy do czynienia z liryką osobistą. Obcujemy bowiem wtedy ze zjawiskiem wyjątkowym, choć znanym już w Antyku, bo liryka taka zawsze odsyła wprost do doświadczeń duchowych autorów. Wszakże zawód poety w kulturze polskiej dopiero od niedawna jest zarejestrowany na rynku pra- cy5, ale osobowość czująca głębiej, widząca inaczej i komunikująca to otoczeniu w posta- ci lirycznych wyznań znana jest od starożyt- ności, często jeszcze dodatkowo obdarzona profetycznym zmysłem, czasem nawet o ka- tastroficznym zabarwieniu.
Ten dedykowany Najbliższym i Przyjaciołom zbiór lirycznych wyznań nie tylko dotyka czu- łej tkanki istnienia, bo w niektórych mono- logach autorka, żeby dociec prawdy, zadając kłam obiegowym opiniom i sądom, dokonuje bolesnej wiwisekcji. Ostrością jasnowidzenia przenika w głąb przyszłych zdarzeń, ale też po znakach odczytuje przeszłość i rozumie zjawi- ska nadprzyrodzone, jakby była kontynuatorką wtajemniczenia starożytnych magów. Jej my- śli biegną daleko poza horyzont i stratosferę, a odlegle skojarzenia wiodą do innych galaktyk, tworząc nowe oryginalne metafory. Nie wiem, na ile to tylko kreacja literacka Alicji Patey-Gra- bowskiej, a na ile jej naturalna osobowość, ale nie to jest najważniejsze tym razem, na jaki dy- stans autorka nas trzyma i na ile odsłoniła się w poezji. Ogrom piękna jest w tym, co pisze, jak pisze i w jaki przemyślany sposób oddziałuje słowem na czytelników. Jest też w tym zbio- rze liryki platońskie dobro i prawda, a przede wszystkim sapientia poetica – mądrość poetyc- ka połączona z doznaniem przeżycia estetycz- nego, gdy zaczniemy, oprócz szukania sensów,
październik–grudzień 2023 LiryDram 105
Alicja Patey-Grabowska, Szept Gai, Oficyna Wydawnicza Volumen, 2022