Page 47 - 28_LiryDram_2020

STEFAN ŻEROMSKI (1864–1925) – pierwszy prezes ZZLP (1920), pierwszy prezes polskiego oddziału PEN Clubu (1925), pisarz
(ps. Maurycy Zych, Józef Katerla, Stefan Iksmoreż), publicysta, dramaturg, społecznik, inicjator Akademii Literatury, laureat Państwowej Nagrody Literackiej (1925)
Ukształtowany z czasem autorytarny, a pod pewnymi względami faszyzujący reżim po- lityczny, ukoronowany Brześciem i Berezą Kartuską i wyróżniający się wysoką liczbą więźniów politycznych (w 1935 roku miała ich Polska około 16 tys.), dla życia umysło- wego i artystycznego oznaczał też bezpar- donową cenzurę represyjną (np. w dzie- sięcioleciu 1926-1935 naczelny organ PPS „Robotnik” ulegał kon skacie około 500 ra- zy, a endecka „Gazeta Warszawska” oko- ło 260 razy; jeszcze bardziej dotkliwie
represjonowano prasę radykalnej lewicy i mniejszościową). W politycznym pejzażu prasowym II Rzeczypospolitej dominowała prawica: u schyłku lat dwudziestych np. wy- chodziły 83 tytuły prawicowe (o łącznym na- kładzie 298 tys. egzemplarzy), 151 tytułów sanacyjnych (o łącznym nakładzie 715 tys.), 32 tytuły centrowe (o łącznym nakładzie 179 tys.) i zaledwie 20 tytułów lewicowych (o łącznym nakładzie 97 tys.).
*
Polska literatura piękna wkraczała w mię- dzywojenne dwudziestolecie w drużynie licznej i silnej. W dalszym ciągu, choć w nie- równym stopniu, czynni byli wybitni twór- cy generacji Młodej Polski – Stefan erom- ski (1864-1925), Gabriela Zapolska (1857- 1921), Jan Kasprowicz (1860-1926), Kazi- mierz Przerwa Tetmajer (1865-1940), Wła- dysław Reymont (1867-1925), Stanisław Przybyszewski (1868-1927), Andrzej Strug (1871-1937), Karol Irzykowski (1873-1944), Wacław Berent (1873-1940), Tadeusz Boy- - eleński (1874-1941), Leopold Staff (1878- 1957); dawali już o sobie znać młodsi od nich Zo a Nałkowska (1884-1954), Juliusz Kaden-Bandrowski (1885-1944), Maria Dą- browska (1889-1965), Jarosław Iwaszkie- wicz (1894-1980), Julian Tuwim (1894- 1954). Wielu z wymienionych od razu zaan- gażowało się w różnorakie poczynania zmie- rzające do powołania ogólnopolskiej orga- nizacji ludzi pióra, reprezentującej interesy i działającej na rzecz zarówno samych auto- rów, jak i polskiej literatury w całości; z entu- zjazmem sekundowali im w tym liczni twór- cy najmłodsi i jeszcze mało znani, wśród któ- rych szczególnie czynni byli Wanda Melcer (1896-1972) i Ksawery Glinka (1890-1957).
lipiec-wrzesień 2020 LiryDram 45
Autor nieznany – Polona.pl, domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=66457903