Page 48 - 28_LiryDram_2020

Poczynania te ostatecznie przyniosły wi- doczny efekt w roku 1920: w dniach 12-14 maja (a więc kilka dni po zajęciu przez pol- skie wojska Kijowa) w sali warszawskie- go ratusza przy placu Teatralnym zebrał się Wszechdzielnicowy Zjazd Literatów Polskich. W otwarciu Zjazdu wzięli udział m.in. mini- ster spraw wewnętrznych Stanisław Woj- ciechowski i wiceminister sztuki i kultury Jan Heurich, a także przewodniczący komi- tetu organizacyjnego odbywającego się jed- nocześnie Zjazdu Dziennikarzy Polskich (któ- ry swą mowę powitalną zakończył okrzykiem na cześć polskiej armii i jej naczelnego wodza Piłsudskiego), wreszcie włodarze stolicy. Podczas tego majowego pisarskiego Zjazdu powołano Związek Zawodowy Literatów Pol- skich i przyjęto jego statut, określający go jako „organizację bezpartyjną i apolityczną”, która za cel stawia sobie „zrzeszanie litera- tów polskich dla wspólnej obrony interesów materialnych, prawnych, moralnych i kultu- ralnych”. „W szczególności – powiadał sta- tut – Związek: a) dąży do poprawienia by- tu materialnego członków Związku, regu- luje umowy zawarte z wydawcami, ustala minimum honorariów, bierze udział w zała- twianiu zatargów z nabywcami i wydawca- mi, zakłada z zachowaniem obowiązujących przepisów prawnych kooperatywy, stara się o zabezpieczenie członków na starość, w ra- zie nieszczęśliwego wypadku i niezdolności do pracy oraz ich rodzin na wypadek śmier- ci członka, b) stara się o uzyskanie przedsta- wicielstwa w ciałach państwowych i samo- rządowych, walczy z wyzyskiem księgarskim i wydawniczym i współdziała z organizacja- mi innych pracowników, celem wywierania wpływu na bieg spraw kulturalnych oraz dla utrzymania i rozwoju literatury polskiej [...],
d) stara się o rozwój kultury piśmienniczej przez popieranie pism i wydawnictw, zakła- da własne organy literackie, otwiera agen- cje literackie, księgarnie, tworzy spółki wy- dawnicze, urządza kursy i odczyty, podej- muje akcje i wspiera wszelkie akcje, zdąża- jące do utrzymania i rozwoju polskiej kultu- ry”. Członkiem Związku mógł zostać literat polski przyjęty przez zarząd.
Władze Związku stanowiły: zwoływane co- rocznie Zgromadzenie Walne delegatów, Za- rząd (dziewięciu członków i trzech zastęp- ców, przy czym co roku trzech członków ustępowało, jednak można ich było wybrać ponownie) oraz Komisja Rewizyjna. Wedle statutu w miejscowościach, w których gro- madziło się przynajmniej dziesięciu człon- ków Związku, mogły powstawać oddziały Związku, uczestniczące w zebraniach ogól- nych za pośrednictwem delegatów, przy czym każdych dziesięciu członków miało prawo wybrać jednego delegata. Na Zjeździe obszernie debatowano też nad przedsta- wioną przez Stefana eromskiego inicjaty- wą utworzenia Akademii Literatury (miała- by zając się ustaleniem pisowni, wydaniem słownika języka polskiego, biblioteki pisarzy polskich oraz biblioteki przekładów z języ- ków obcych); w celu dalszych prac nad tym projektem, który jak wiadomo ostatecznie zmaterializował się dopiero trzynaście lat później, i to w mocno odmiennej postaci, po- wołano specjalną komisję. Podobne specjal- ne komisje Zjazd utworzył też dla dalszych prac nad projektem prawa autorskiego (któ- ry to projekt referował znakomity prawnik, późniejszy minister sprawiedliwości Wacław Makowski) oraz nad inicjatywą utworzenia Spółdzielczego Towarzystwa Wydawniczo- -Księgarskiego Pisarzy Polskich z księgarnią
46 LiryDram lipiec-wrzesień 2020