Page 98 - 28_LiryDram_2020

Spór
o tradycję
i wartości
w poezji
Zapiski z sesji w ramach
49. Warszawskiej Jesieni Poezji
Andrzej Tchórzewski:
Uważam, że to powinny być dwa oddziel- ne spory w naszych usiłowaniach dojścia do prawdziwego obrazu rzeczy, bo czym in- nym są wartości, a zwłaszcza taka konstruk- cja jak wartości niezbywalne, czyli imponde- rabilia, a czym innym jest tradycja. A zatem oddzielmy od siebie te pojęcia. Zacznijmy od tradycji. Popper w swojej książce Społeczeń- stwo otwarte i jego wrogowie twierdził, że jednym z wrogów społeczeństwa otwartego, czyli demokratycznego, jest ślepe przywią- zanie do tradycji. Mamy np. amiszów, któ- rzy jeżdżą furą, nie znają elektryczności, nie mają wodociągów. Tradycja łączy się z wy- borem, a aksjologia łączy się z funkcją, tak mówiąc w sensie matematycznym. Trady- cja może być wybrana albo odrzucona. Pięk- nym określeniem tradycji w języku polskim jest słowo puścizna, czyli to, co zostało. Ale to, co zostało, może być odrzucone, ale mo- że być też przyjęte. I u nas też były różne te- go typu historie. Na przykład w latach 60. był
spór o pewne tradycje, który wzniecił Staszek Grochowiak, pisząc szkic Karabela zostanie na strychu. Nie twierdził, że nie będzie wo- jen, wojenek, ostrych sporów, nie będziemy musieli się bronić, lecz zajmiemy się ładem pokojowym.
Tradycje są również artystyczne. Na przykład to, co w literaturze powojennej pojawiło się po Zjeździe Szczecińskim, po ogłoszeniu soc- realizmu, czyli zaniku całkowitych prądów, i wtedy nagle pojawiły się pokolenia: poko- lenie pryszczatych, pokolenie Współczesno- ści, pokolenie Orientacji. Oznaczałoby to, że w Europie, od której zostaliśmy sztucznie od- dzieleni, nie było żadnych prądów artystycz- nych, surrealizmu, poezji konkretnej, poezji szkoły nowojorskiej, a u nas starano się jed- nak zakamu ować sytuację, że są jakieś prą- dy, że się rozwija życie intelektualne. Podział pokoleniowy był nieco śmieszny, bo poko- leń było więcej niż roczników i każde z nich sprzeciwiało się poprzednikom, toczyło z nimi bój i takie było założenie, antyprogramowe.
96 LiryDram lipiec-wrzesień 2020