Page 90 - ZBL_Uciec przed rakiem

suplementów. Wyjątkiem jest wita- mina D. Pełni ona w organizmie czło- wieka wiele funkcji, np. bierze udział w równowadze mineralnej kości, wpływa na działanie układu immu- nologicznego, sercowo-naczyniowego i komórek endokrynnych.
Wiele osób w Polsce ma niedobór witaminy D. Niektóre badania wska- zują, że może to dotyczyć 90 proc. osób dorosłych, z czego znaczna część ma ciężki deficyt, poniżej 20 ng/ml, a to oznacza bardzo podwyższone ryzyko wielu chorób. W badaniach klinicz- nych udowodniono, że obniżone stę- żenie witaminy D wiąże się z otyłością i cukrzycą, a przecież oba te stany to czynniki ryzyka rozwoju nowotwo- rów. Synteza skórna witaminy D pod wpływem promieni słonecznych to naturalne jej źródło. Jednak by synteza była wystarczająca, trzeba codziennie przebywać na słońcu przynajmniej przez 15 minut i odsłonić co najmniej 18 proc. powierzchni skóry, czyli prze- dramiona i częściowo nogi, oraz nie stosować filtrów przeciwsłonecznych. W Polsce synteza jest możliwa zaled- wie przez 3 miesiące w roku, bo wtedy jest korzystny kąt padania promieni słonecznych. Na niedobory witaminy D wpływa także fakt, że wiele osób nawet latem w ogóle nie przebywa na świeżym powietrzu i słońcu.
Dlatego konieczne jest badanie poziomu witaminy D i jej suplemen- tacja. Osoby dorosłe do 65. roku ży-
cia powinny przyjmować witaminę D w okresie jesienno-zimowym, a jeżeli unikają słońca, to może być to koniecz- ne przez cały rok. Seniorzy, ze względu na zmniejszoną skuteczność syntezy skórnej, powinni suplementować ją przez cały rok.
Podsumowanie
Prawidłowo zbilansowana dieta może zmniejszać ryzyko zachorowania na choroby nowotworowe. Można
taką dietę komponować samodzielnie, zgodnie
z wytycznymi opisanymi
w artykule.
Spośród licznych diet opisywa- nych w mediach społecznościowych, w prasie, książkach, telewizji często wskazuje się jako zdrowe dietę DASH i śródziemnomorską.
Celem diety DASH (Dietary Ap- proach to Stop Hypertension) jest zmniejszenie ryzyka wystąpienia nadciśnienia tętniczego lub obni- żenie wysokiego ciśnienia tętnicze- go. Dieta opiera się przede wszyst- kim na zmniejszeniu spożycia sodu w żywności oraz zwiększeniu spożycia składników o charakterze hipotensyj- nym, jak wapń, magnez, potas oraz błonnik pokarmowy. Podstawą są jak najmniej przetworzone produk- ty: warzywa, owoce, pełnoziarniste
produkty zbożowe oraz nasiona roślin strączkowych, jak również spożycie ryb będących dobrym źródłem kwa- sów tłuszczowych omega-3, orzechów oraz niskotłuszczowych produktów nabiałowych. Rzadziej natomiast wy- stępują w niej drób i mięso czerwone. Wieloletnie badania nad dietą DASH wskazują, że jest ona nie tylko sku- tecznym sposobem na niefarmako- logiczne leczenie ciśnienia tętniczego, ale może również mieć pozytywny wpływ przy insulinooporności, zabu- rzeniach poziomu cholesterolu, może zmniejszać stres oksydacyjny i stan zapalny w organizmie, co ma istotne znaczenie w zapobieganiu chorobom cywilizacyjnym. Diety śródziemno- morska i DASH są bardzo podobne. Różnica polega na większym spoży- ciu oliwy z oliwek w diecie śródziem- nomorskiej, która jest dominującym źródłem tłuszczu. Dopuszczone jest także regularne spożywanie alkoholu w postaci czerwonego wina.
Zauważmy jednak, że te diety to ogólne wskazania, jakie wybierać składniki. Jeżeli będziemy chcieli opracować dietę dla konkretnej oso- by, zgodnie z zasadami diety DASH czy śródziemnomorskiej, wówczas musimy zastanowić się nad zbilan- sowaniem jadłospisu, czyli każdego po- siłku. Wtedy trzeba te ogólne założenia przełożyć na praktykę. Może się wtedy okazać, że dany schemat diety jest niedostępny dla danego pacjenta, np. zimą, ponieważ z warzyw liściastych ma do dyspozycji tylko kapustę, a do- datkowo nie stać go na oliwę z oliwek dobrej jakości. Ważne elementy diety śródziemnomorskiej będą zatem trud- ne do zrealizowania. Pytanie brzmi, dlaczego nie zamienić oliwy z oliwek na olej rzepakowy i uzupełnić go lnia- nym? Jest przecież w Polsce łatwo dostępny. Olej rzepakowy jest często nazywany oliwą północy ze względu na optymalny, podobny do oliwy skład kwasów tłuszczowych, z czego wynika jego działanie prozdrowotne.
W wyborze diety warto kierować się dostępnością danych produktów, ale za- wsze należy przełożyć ogólny schemat na indywidualnie zbilansowaną dietę, uwzgledniającą wiek, płeć i sytuację zdrowotną danej osoby.
90