Page 182 - Bloedstollig en bloedingsneiging

170 Bloedstolling en bloedingsneiging
Afb. XI.5
Membraangefaciliteerde interactie tussen bloedstollingsfactoren (1983)
Tekening waarin de facilitering van de assemblage van de componenten van het intrinsieke factor X activerende complex door een biologisch membraan, wordt uitgebeeld. Andere cofactoren - naast de fosfolipiden - zijn factor IXa, factor VIIIa en calciumionen47
van een fosfolipide-membraan zijn geadsorbeerd. En die fosfolipide-membranen vormen het omhulsel van alle lichaamscellen. Na adsorptie zitten de eiwitten niet vast op het oppervlak geplakt maar ‘schaatsen’ ze er als het ware overheen. De kans dat een factor Xa molecuul en een factor V-molecuul elkaar tegenkomen is aanmerkelijk groter in de tweedimensionale ruimte van het oppervlak dan in de driedimensionale oplossing (op dit niveau speelt zich ook het Vroman-effect af). Daardoor neemt de reactiesnelheid enorm toe. Dit proces kan nog honderden malen worden versneld wanneer ook factor Va eraan deelneemt. Dat eiwit heeft zelf geen eiwitsplitsende eigenschappen, maar het werkt als een versneller. De diverse factoren vormen samen een complex, waarbij factor Va waarschijnlijk het actieve centrum van factor Xa in contact brengt met de kwetsbare plaatsen van protrombine. Dit geheel wordt het protrombinasecomplex genoemd.
Kadertekst XI.1
The tenase complex (Wikipedia)
‘In coagulation, the procoagulant protein factor X can be activated into factor Xa in two ways: extrinsically or intrinsically. The activating complexes are called tenase. Tenase is a contraction of ‘ten’ and the suffix ‘-ase’, which means, that the complex activate its sub- strate (inactive factor X) by cleaving it. Extrinsic tenase complex is made up of tissue factor, factor VII, and Ca2+ as an activating ion. Intrinsic tenase complex contains the active factor IX (IXa), its cofactor factor VIII (VIIIa), the substrate (factor X), and they are activated by negatively charged surfaces (such as glass, active platelet membrane, sometimes cell membrane of monocytes). These vitamin K-dependent procoagulant factors dock to this surface through their Gla-domain with Ca2+ bridges. This makes the activating process much faster and blocks the binding of inhibitors.’