Page 315 - Bloedstollig en bloedingsneiging

XVIII. Van stollingscascade in vitro naar hemostase 303
Afb. XVIII.1
Triggers of arterial and venous thrombosis (© Nature, met toestemming)
a, Artery: The primary trigger of arterial thrombosis is rupture of an atherosclerotic plaque. This involves disruption of the endothelium and release of constituents of the plaque into the lumen of the blood vessel
b, Vein: By contrast, in venous thrombosis, the endothelium remains intact but can be converted from a surface with anticoagulant properties to one with procoagulant properties. Venous thrombosis can be triggered by several factors: abnormal blood flow (such as the absence of blood flow); altered properties of the blood itself (thrombophilia); and alterations in the endothelium38
Atherosclerose was lange tijd een ‘hot’ onderwerp geweest, denk aan de oprichting van Böttchers instituut (later het Gaubius), maar de aandacht ervoor was vervolgens getaand. Op een bepaald moment had de Hartstichting een zelfevaluatie van haar vakgebied, de cardio- vasculaire geneeskunde, uitgevoerd. Men verzocht binnen- en buitenlandse experts om een inventarisatie en evaluatie van dit veld in Nederland. Ze vroegen de beoordelaars aan te wijzen waarin Nederland relatief zwak was. Daar kwam uit dat atherosclerose-onderzoek en hartfa- len vakgebieden waren die versterking behoefden. Toen is vanuit de Hartstichting een enor- me (financiële) impuls gegeven voor de lange termijn op die twee gebieden. Hans Pannekoek die met de start van de moleculaire biologie niet bang was gebleken om een nieuw onder- werp op te pakken, schreef in op het nieuwe programma van de Hartstichting, samen met de mensen van het AMC. Betrokkenen waren ‘oude bekenden’ zoals Jan Wouter ten Cate en Sander van Deventer (hoogleraar Maag-, Darm en Leverziekten); Hans Pannekoek werd projectleider. Ze kregen daarvoor geld en er kwam een heel groot onderzoek uit voort dat in intensieve samenwerking tussen Faculteit en Ziekenhuis werd gedaan. Het grote programma van de Hartstichting, het zogeheten Moleculaire Cardiologie Programma (MCP), ging voor een deel naar het AMC, maar bijvoorbeeld Theo van Berkel van Biofarmacie te Leiden was ook mede-ontvanger van deze prestigieuze beurs. In totaal heeft het programma gelopen over een periode van meer dan tien jaar, met een totale omzet van zo’n 15 miljoen gulden. Ver- schillende wetenschappers hebben zich binnen dat programma ontwikkeld tot hoogleraren, hetgeen een expliciete doelstelling van de Hartstichting was.