Page 47 - GMKC MAR Newsletter (Civic design)
P. 47
े
क ु ित अथचव्यिस्था — शमशलंद क ु लकणी
े
क ु ित अथचव्यिस्था
े
े
े
े
े
नमस्कार मंडळी, या लखात आपण क ु ितर्े कायदशीर र्लन म्हणजेर् क ु िती ददनार आणण क ु ितमधील बँकक ंग व्यिस्था
ं
ं
हयार्ी सुरुिात आणण आजच्या घडीपयंत त्यार्ी प्रगती हयार्ा उहापोह करणार आहोत.
च
े
े
क ु िती ददनार ह जगातील सिात सामर्थयचिान र्लन आह. सध्या एका क ु िती ददनारर्े मूल्य अंदाजे २३८ रुपय कक ं िा
े
े
े
े
३.३० अमेररकन डॉलर आह. पण तुम्हाला मादहत आह का की १९३० ते १९६० हया कालािधीत क ु ितर्े र्लन कोणते
े
े
होते? भारतीय रुपया !!
े
े
े
क ु ितर् नव्ह तर सिच आखाती दशात भारतीय रुपया हर् प्रर्शलत र्लन होते. भारतीय रुपयार्ा भारता बाहर एिढा
े
े
े
े
े
े
िापर िाढल्यामुळ सोन्यार्ी तस्करी (स्मगशलंग) खूप िाढ ू लागली. त्यामुळ भारत सरकारन १९५९ साली "गल्फ रुपी" ह
र्लन अजस्तत्िात आणले. ह र्लन त्रब्रदटश पौंडशी जोडलेले होते. १ त्रब्रदटश पौंड म्हणजे १३ १/३ गल्फ रुपी.
े
े
े
े
े
यार् दरम्यान १९६१ मध्य क ु ितला त्रब्रटन पासून स्िातंि शमळाल. त्याच्या आदल्या िषी, म्हणजे १९६० साली "क ु ित
े
े
े
े
करन्सी बोडाच" र्ी स्थापना झाली आणण १ एवप्रल १९६१ रोजी क ु िती ददनार ह र्लन जन्मास आल. २०२१ ह क ु िती
े
ददनारर्े हीरक महोत्सिी (६०) िषच आह.
े
े
े
आपल्याकडे १ रुपया म्हणजे १०० पैस कक ं िा १ अमेररकन डॉलर म्हणजे १०० सेन्ट्स असतात तर १ क ु िती म्हणजे
१००० कफल्स असतात. १९६० मध्ये १, ५, १०, ५०, १०० कफल्सर्ी नाणी आणण १/४, १/२, १, ५, १०, २० क ु िती ददनार
े
े
े
े
नोटा अजस्तत्िात आल्या. आजही नाणी आणण नोटा र्लनात आहत. हया साठ िषाचत त्यांच्यात बरर् बदल झाले आहत.
े
े
े
अगदी आपल्या २०१६ च्या ५०० आणण १००० नोटार्े डडमॉनटाजेशन (विमुदिकरण) प्रमाण १९९१ मध्य क ु ित मधील सिच
ं
े
े
े
नोटार्े विमुदिकरण झाल होते. पण त्यार्े कारण थोडे िगळ होते. १९९१ मध्य इराक न क ु ितिर आक्रमण कल. त्या
े
े
े
ं
े
े
े
े
िषच भरात क ु ितमध्य इराकी ददनार र्लन िापरात आल आणण खूप प्रमाणात क ु िती र्लन र्ोरण्यात आल. त्यामुळ
े
े
े
े
े
े
े
१९९१ च्या शेिटी जेव्हा इराकला क ु ित मधून परतिून लािण्यात आल. तेव्हा सिच क ु िती र्लनाच्या नोटा रद्द कऱून
े
ं
निीन नोटा छापण्यात आल्या आणण त्यार्ा दनंददन व्यिहारात िापर सुरु झाला.
ै
१९९३ साली इराकर्े आक्रमण परतिून टाकल्याच्या स्मरणाथच आणण २००१ मध्ये आक्रमण परतिण्याला १० िषे पूणच
झाली हया वप्रत्यथच १ क ु िती ददनार र्ी पॉशलमर र्ी नोट छापण्यात आली. पण क ु ित मध्यिती बँकन (सेंरल बँक ऑफ
े
े
े
े
ै
े
े
े
े
क ु ितन) ताबडतोब जाहीर कल की ही नोट कायदशीर र्लन नाही; हीर् दनंददन व्यिहारात िापर करता यणार नाही.
े
े
तुम्ही फक्त तुमच्या संग्रहात ठरिू शकता!
े
े
े
े
१९६१ मध्य क ु िती ददनार र्लन त्रब्रदटश पौंड शी जोडलल होते. १ त्रब्रदटश पौंड = १ क ु िती ददनार. १९७५ ते २००३ च्या
े
े
े
े
े
े
ं
े
े
दरम्यान क ु िती ददनार ह र्लन जगातील िगिगळ्या र्लनाच्या ( अमररकन डॉलर, जापनीज यन, त्रब्रदटश पौंड िगैर)
े
े
े
गटाशी ( बास्कट ऑफ करन्सी) जोडलेले होते. २००३ ते २००७ हया काळात क ु िती ददनार फक्त अमररकन डॉलरशी
जोडलेला होता.
े
े
े
१ अमेररकन डॉलर = ०.२९९६३ +/- ३.५% क ु िती ददनार. २००७ पासून आजतागायत क ु िती ददनार बास्कट ऑफ करन्सी
47
शी जोडलेला आह. हया बास्कटमध्ये कोणती र्लने कोणत्या प्रमाणात आहत ह माि प्रशसद्ध करण्यात आले नाही. हा
े
े
े
े
े
े
च
आह जगभरातील सिात सामर्थयचिान र्लनार्ा म्हणजे क ु िती ददनारर्ा इततहास.
BACK TO TABLE OF CONTENTS
