Page 18 - 08_กฎหมายอาญา_Neat

๕

๒. การกระทําไมมีกฎหมายยกเวนความผิด
การกระทําที่ครบ “องคประกอบ” ที่กฎหมายบัญญัติตามโครงสรางขอที่ ๑ หากเปน

การกระทําที่มีกฎหมายยกเวนความผิด ผูกระทําก็ไมตองรับผิดในทางอาญา กฎหมายยกเวนความผิด
มีผลทําใหผูกระทํา “ไมมีความผิด” (ดูมาตรา ๖๘) หรือกลาวอีกในหนึ่งคือ ทําใหผูกระทํามีอํานาจกระทําได

กฎหมายยกเวนความผิดมีมากมายหลายกรณี เชน
๑. กฎหมายยกเวนความผิดในประมวลกฎหมายอาญา เชน

๑. การกระทําโดยปองกัน ตามมาตรา ๖๘
๒. การทําแทงกรณีพิเศษ ตามมาตรา ๓๐๕
๓. การแสดงความคิดเห็น หรือขอความใดโดยสุจริต ตามมาตรา ๓๒๙

หรือการแสดงความคิดเห็นหรือขอความในกระบวนพิจารณาคดีในศาลโดยคูความหรือทนายความ
ของคูความตามมาตรา ๓๓๑

๒. กฎหมายยกเวนความผิดที่มิไดมีบัญญัติไวเปนลายลักษณอักษร เชน หลักในเรื่อง
ความยินยอม ซึ่งยกเวนความผิดในบางกรณี หลักดังกลาวไมมีกฎหมายบัญญัติไวโดยตรงดังเชน

เรื่องปองกัน แตก็นํามาใชไดโดยถือเปน “หลักกฎหมายทั่วไป” การนํามาใชไมขัดตอหลักในมาตรา ๖
เพราะนํามาใชเพื่อเปนคุณแกผูกระทํา

จารีตประเพณี ก็ถือไดวาเปนหลักกฎหมายทั่วไปที่ยกเวนความผิดได เชน จารีต
ประเพณีใหอํานาจครูตีเด็กนักเรียนพอสมควรเพื่อวากลาวสั่งสอน หรือพระภิกษุมีอํานาจลงโทษ

ศิษยวัดได (ฎีกาที่ ๔๒๙-๔๓๐/๒๕๐๕)
๓. กฎหมายยกเวนความผิดในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา เชน ป.วิอาญา

มาตรา ๗๘ (๑) การจับบุคคลตามหมายจับที่ออกโดยชอบดวยกฎหมายผูจับไมมีความผิดตอเสรีภาพ
หรือหากการจับนั้นจําเปนตองทําใหทรัพยของผูถูกจับเสียหาย เชน จําตองยิงยางที่ลอรถจนยางแตก

เพื่อรถหยุดจะจับกุมคน ซึ่งเปนการกระทําที่เหมาะแกพฤติการณแหงเรื่องในการจับ ตาม ป.วิอาญา
มาตรา ๘๓ ผูจับไมมีความผิดฐานทําใหเสียทรัพย

อยางไรก็ตาม แมการกระทําที่ครบ “องคประกอบ” ที่กฎหมายบัญญัติตามโครงสราง
ขอ ๑ จะไมมีกฎหมายยกเวนความผิดตามโครงสรางขอ ๒ ก็ยังไมอาจสรุปไดทันทีวาผูกระทําตองรับผิด
ในทางอาญาจะตองพิจารณาโครงสรางขอ ๓ ตอไปดวยวา การกระทํานั้นมีกฎหมายยกเวนโทษ

หรือไม

๔. กฎหมายยกเวนความผิดในประมวลกฎหมายแพงและพาณิชย เชน
๔.๑ ประมวลกฎหมายแพงและพาณิชย มาตรา ๑๓๔๗ ที่บัญญัติใหเจาของที่ดิน
ใชสิทธิตัดรากไมที่รุกเขามาในที่ดินที่ติดตอและเอาไวเสีย ผูกระทํายอมไมมีความผิดฐานทําใหเสียทรัพย

๔.๒ ประมวลกฎหมายแพงและพาณิชย มาตรา ๔๕๐ การทําบุบสลายหรือทําลาย
ทรัพยสิ่งหนึ่งสิ่งใด เพื่อบําบัดปดปองภยันตรายซึ่งมีมาเปนสาธารณะโดยฉุกเฉิน เชน ทําลายทํานบ