Page 3 - bon-dia-aruba-20230218
P. 3

A3
                                                                                                           LOCAL Diasabra 18 Februari 2023

                      Fenomeno di Vaping entre mucha y hobennan ta sigui crece


            Vaping  of  sigaria  electro-
            nico  a  cuminsa  bira  ten-
            dencia for di algun tempo
            caba  entre  hende  adulto,
            pero  for  di  algun  tempo
            e  fenomeno  aki  a  drenta
            den  comunidad  escolar,
            den  esnan  di  mas  hoben
            cu  no  sa  kico  ta  su  efec-
            tonan secundario.

            Vaping ta e inhalacion di e va-
            por crea pa un sigaria electro-
            nico of otro aparato pa Vap-
            ing. Su obhetivo ta pa huma-
            mento  y  nan  ta  funciona  cu
            bateria, algun di nan ta yen cu
            un likido cu pa hopi biaha ta
            contene nicotina, saborisante
            y substancia kimico. E likido
            ta  bira  cayente  y  despues  ta
            bira e vapor cu e persona ta
            inhala. Ta p’esey cu consumi
            sigaria electronico ta ricibi e
            nomber  di  “Vaping”  (di  va-
            por).
            Den  dianan  aki,  diferente
            medio  di  comunicacion  a
            bin  batiendo  alarma  tocante
            e  fenomeno  aki  na  unda  cu
            expertonan como Fundacion
            Anti  Droga  Aruba  (FADA)
            ta papiando di e tema aki for
            di  algun  aña  caba  den  nan  dopamina den celebro lo cual  kimiconan, esaki por explota  Recientemente  FADA  a  in-  ta hayando gana di usa esaki.
            charlanan  pa  asina  ey  tanto  ta haci sinti e persona bon y  y esey a pasa caba na Merca.  dica  tambe  cu  docentenan  Vaping tin mas o menos 8.000
            muchanan  como  hobennan  ta pidi na e curpa bolbe haci  Igualmente, a haya sa cu e dis-  a yega di  yama na FADA pa  tipo di sabor y algun di nan
            y  nan  mayornan  bira  mas  uso di esaki, creando asina un  positivo aki a wordo introdu-  puntra nan kico e aparato ey  tin un smaak cu ta trapa e ho-
            consciente di e tendencia aki  adiccion.  Si  esaki  ta  wordo  ci na mercado pa personanan  ta  of  si  nan  tin  un  conoce-  bennan cu ta pensa cu esaki
            cu  por  resulta  un  peliger  pa  usa durante embaraso e nico-  cu tin un adiccion pa cu sig-  mento  di  dje  cu  ta  resulta  e  no tin ningun daño compara
            salud.                       tina tambe por causa e nace-  aria y asina nan por disminui  “famoso Vaping”.          por ehemplo si nan ta cum-
            American  Cancer  Society  mento di un baby prematuro  e consumo di sigaria, pero na                                pra un sigaria di algun marca
            riba  su  website  ta  indica  cu  of  cu  poco  peso  ora  nan  lo  henter  mundo  y  na  Aruba  Esaki no ta algo nobo pero si  reconoci.  Algun  di  e  apara-
            e  dispositivonan  electronico  nace.                     tambe e hobennan a cuminsa  nos por ripara cu e ta biran-  tonan aki ta parce un USB y e
            aki  ta  conoci  pa  diferente  Otro efecto cu a wordo des-  haci uso di dje sin sa e conse-  do  un  problema  mas  grandi  persona mes por conect’e den
            nomber y ta diseña pa sumi-  cubri  pa  esaki  ta  ‘Popcorn  cuencianan tras di esaki cu a  na  unda  cu  pa  hopi  biaha  e  su computer, pa motibo cu ta
            nistra nicotina. Debi na esaki  Lung’ cu ta un tipo di bronki-  bira un tendencia cu ta wordo  muchanan  no  ta  usa  vaping  genera menos shinishi com-
            Food  and  Drug  Adminis-    tis loke ta haci mes cos cu un  haya no na tur scol pero si na  pa motibo cu nan tin gana di  para  cu  otro  sigaria.  Aunke
            tration di Merca ta califica e  popcorn cu ta explota y pul-  algun di nan unda ta hayando  huma nicotina, nan ta hum’e  muchanan mes no haci uso di
            producto  aki  como  ‘produc-  monnan  ta  haya  buraco  na  casonan caminda cu docente  pa via cu nan ta wak hende cu  dje tur dia e manera con nan
            tonan di tabaco’.            diferente parti.             ta gara studiantenan cu vap-  ta haci’e y no solamente hen-  por bira adicto p’e ta varia.
            Ora e producto aki ta contene  Vaping  a  wordo  prohibi  na  ing den baño na scol, incluy-  de rond di nan, pero rednan
            nicotina esey ta causa daño na  Merca caba for di aña 2020 ya  endo scolnan basico no sola-  social ta haci hopi propagan-  Centers for Disease Control
            desaroyo celebral di e hoben-  cu e por causa un explosion,  mente secundario na unda ta  da pa e tipo di aparatonan aki.  and Prevention (CDC) con-
            nan cu por ta un daño perma-  door  cu  e  aparatonan  aki  ta  wordo haya e aparato mes di  E  propaganda  aki  ta  wordo  huntamente cu FDA di Mer-
            nente ya cu e aparato ta hinca  usa  cierto  bateria  y  cierto  Vaping of e likido.   haci di tal forma cu e hoben  ca na october di 2022 a publi-
                                                                                                                                ca un comunicado di prensa
                                                                                                                                unda ta señala cu “mas di 2.5
                                                                                                                                miyon  hoben di scolnan se-
                                                                                                                                cundario y superior a reporta
                                                                                                                                di  usa  vaper  na  2022.”  Den
                                                                                                                                e conclusionnan ta señala cu
                                                                                                                                entre  un  pa  cuater  hoben  ta
                                                                                                                                usa e vaper pa dia lo cual ta
                                                                                                                                keda como un preocupacion
                                                                                                                                grandi mirando e riesgo grave
                                                                                                                                pa salud publico di e hoben-
                                                                                                                                nan.

                                                                                                                                FADA  como  fundacion  ta
                                                                                                                                duna tur tipo di informacion
                                                                                                                                na  tur  scol  y  tur  aña  nan  ta
                                                                                                                                zorg  pa  manda  nan  lista  di
                                                                                                                                charla  y  lista  di informacion
                                                                                                                                pa  nan  duna  na  scolnan  y  e
                                                                                                                                ta keda semper na scol pa in-
                                                                                                                                vita FADA y asina ey nan por
                                                                                                                                asisti y educa e hobennan riba
                                                                                                                                e topiconan aki.
   1   2   3   4   5   6   7   8