Page 2 - bon-dia-aruba-20220521
P. 2

A2   LOCAL
                       Diasabra 21 Mei 2022
               Rapport Inhusticia ambiental: comunidad di Parkietenbos mester por haya su stem

                       Empleadonan publico mester busca balans entre nan posicion,

                                      problemanan y menos placa pa haci nan trabao



            Sin  investigacion  y  data  cu  ta  conduci  na  un  ambi-  tado  di  decadanan  di  negli-
            no  tin  transparencia.  Y  ente sostenibel y saludabel pa  gencia.  Gobierno  berdad  ta
            sin e elementonan aki no  hende y naturalesa na Aruba.’  haya culpa, pero e problema
            por  yega  na  un  solucion  Locual  ta  responsabilidad  di  ta structural y no tecnico. Se-
            pa  dump.  Esaki  ta  locual  DNM ta desperdicio, calidad  gun Laura Mathieu, e motibo
            Laura Mathieu argumenta  di air y substancia peligroso.  pakico e intentonan pa solu-
            den  su  rapport  investiga-  Y aunke DNM tin un depar-   ciona ta faya ta pa motibo di
            tive  Breathing  Unevenly:  tamento encarga pa investiga  demasiado  politica,  falta  di
            community  response  to  y monitor medio ambiente, e  placa of no pone dump como
            Environmental Injustice.’    investigacion  ta  mas  bien  pa  prioridad. Politica a bira asina
                                         traha  maneho,  y  no  pa  acu-  mara  na  e  situacion  cu  par-
            Pa por haya un bista holisitico  mula  dato  specificamente.  Y  tidonan  ta  culpa  otro.  Pero,
            e investigado a ilustra ken tur  e  investigacion,  segun  Ma-  esaki ta preveni pa yega na so-
            ta  e  ‘stakeholders’  cu  ta  di-  thieu,  ta  conecta  directa-  lucion pa termino largo, par-
            rectamente envolvi cu dump  mente  na  e  agenda  politico  ticularmente  pasobra  no  tin
            di  Parkietenbos.  E  estudio  a  y parcialidad  di e partido na  continuidad ora cu Gobierno
            enfoca  particularmente  riba  poder. Tabatin poco maneho  cambia. Tur esaki ta conduci
            e  relacionnan,  afiliacion  y/  describi  riba  desperdicio  y  na  remediacion  di  duracion   ya cu e tema ta demasiado po-  Gobierno mester haci inves-
            of  tension  cu  ta  existi  entre  e  dump,  y  no  tin  ley,  cu  ta  cortico  pa  problemanan  di   litico. A tuma algun muestra  tigacion y publica e data.”
            e  actornan,  cu  ta  e  comu-  permiti  companianan  opera  duracion largo, cu ta haci tur   20  aña  pasa,  pero  e  rapport-
            nidad  cu  ta  biba  den  cerca-  sin  regulacion  riba  maneho  e  pasonan  cu  ta  tuma  te  cu   nan  no  ta  disponible  pa  pu-  E problema di dump ta mul-
            nia di e dump, NGO’s (por  di  sushedad.  Den  e  rapport,  awor inefectivo.           blico.  “Esaki  pa  motibonan  tifacetico y complica, y awor
            ehempel Stichting Parkieten-  e  investigador  a  bisa  cu  un                         politico. Nos no por a obtene  a  bira  un  discusion  politico.
            bos),  ehecutivonan  publico  ehecutivo di DNM a bisa cu  E  ta  dificil  pa  defini  interes   informacion riba nivel di po-  Segun  e  investigado  no  ta
            manera    Parlamentarionan,  nan ta kere cu e problema di  di  empleadonan  publico  cu   lucion cu ta inaceptabel. Tur  cuestion di punta dede, pero
            Ministernan,   departamen-   dump no ta uno tecnico , sino  inhusticia  ambiental.  Nan   ciudadano  mester  tin  acceso  ya  a  bira  un  sistema  riba  su
            tonan  manera  Direccion  di  uno cultural.               mester  busca  balans  entre   na data cu ta relata na risico  mes cu no ta parce di ta cam-
            Naturalesa y Medioambiente  “A bisa cu e problema ta bin  nan  posicion  y  e  problem-  pa  nan  salud,”  ta  e  declara-  bia. Particularmente, si esnan
            (DNM) y finalmente compa-    di mentalidad di comunidad  anan  cu  nan  ta  topa  cune  y   cion  cu  a  duna.  Un  trahado  cu mas lo beneficia di cambio
            nianan priva cu ta Serlimar y  cu  ta  consumi  hopi,”  Ma-  e  presupuestonan  cu  ta  bira   na dump a bisa cu nan mester  no  tin  poder  y  no  por  logra
            Ecotech.                     thieu a splica.              menos.  Y  nan  trabao  ta  na   a  firma  un  NDA,  un  ‘non-  sosten pa nan causa.
                                                                      peliger  pasobra  ta  existi  e   disclosure  agreement’  (acu-
            Tur  ta  reconoce  e  problem-  E  entrevistanan  a  revela  percepcion cu si pusha con-  erdo di secresia) pa preveni’e  Aunke  Gobierno  a  anuncia
            anan di dump, pero e grado  desconfianza grandi denter di  tra  Gobierno,  e  presion  ta   pa comparti informacion riba  cu  dump  lo  cera  na  fin  di
            con  ta  diferencia.  Tambe  e  e comunidad di Parkietenbos,  bin bek. Un ambtenaar y un   dump. “E ta mustra comosi-  2022, mayoria respondente ta
            perspectivanan  ta  diferencia  particularmente  den  direc-  miembro di Parlamento cu a   fuera e  asuntonan aki ta de-  bisa cu nan no ta kere cu esey
            kico  e  problemanan  tabata  y  cion  di  Gobierno.  Durante  participa den e entrevistanan   masiado politico ora e ta trata  lo sosode. Pero comunidad di
            con pa soluciona nan. Stich-  e  entrevistanan,  varios  resi-  a bisa cu e tensionnan pa anda   proteccion e interes di esnan  Parkietenbos  ta  confrontan-
            ting Parkietenbos por ehem-  dente  a  bisa  cu  “locual  po-  cu e problema di desperdicio   na poder of cu tin autoridad.  do un multiple di inhusticia
            pel a keda funda 20 aña pasa  liticonan  ta  bisa  ta  mas  bien  ta produci hopi stress.  Ora cu a puntra pakico no a  ambiental,  segun  Laura  Ma-
            pasobra comunidad no tabata  ‘wishful  thinking’.  Nos  tin                            haci investigacion riba salud y  thieu,  mas  cu  cualkier  otro
            tolera  e  peligernan  di  dump  problema pa kere nan.” Pero  Falta di transparencia   medioambiente, otro respon-  parti di e isla, ya cu nan no tin
            mas. E fundacion tabata den  e mesun cinismo a keda ex-   E  dimension  politico  ta  co-  dente  a  bisa  cu  e  reaccion  acceso na aire y tereno limpi,
            combersacion  continuo  cu  presa  contra  otro  ciudadano  necta cu e problema di falta di   ta  e  motibonan  por  ta  mira  y ningun poder. Y e investiga-
            Gobierno(nan)  pa  cera  e  den  comunidad.  Algun  ta  transparencia.  Manera  Laura   como politico.” E conclusion  cion riba inhusticia ambiental
            dump, pero no tabatin resul-  acusa e estilo di bida di otro  Mathieu a bisa Bon Dia Aru-  di Mathieu ta cu hopi biaha  na Parkietenbos ta pa trece e
            tado.                        pa  nan  problema  di  salud,  y  ba  den  su  entrevista,  esaki  a   ta usa resultadonan di inves-  storia di habitantenan dilanti.
                                         no e dump.                   bira  cla  cu  e  combersacion   tigacionnan  contra  opositor-  A pesar cu e tema ta hopi deli-
            DNM                                                       cu  Central  Bureau  di  Esta-  nan.  Mas  ainda,  tin  miedo  cado y controversial, den aus-
            Riba  su  website,  DNM,  un  Espacio politiza            distica, CBS. Den su rapport,   cu ciudadanonan por entama  encia di un contesta directo, e
            entidad publico ta bisa cu ob-  E estudio no ta pa busca ken  Mathieu  a  skirbi  cu  un  tra-  caso  contra  Gobierno  si  tin  ta criticamente importante pa
            hetivonan ta ‘Prepara, diseña,  tin  culpa  pa  dump,  pero  pa  hado di CBS a bisa cu a haci   relevacion  riba  dump.  “Pero  esnan afecta tin un stem, ta e
            implementa y evalua maneho  mustra  cu  e  daño  ta  resul-  poco investigacion riba dump   pa por bin cu solucion viable,  conclusion.
                                     Ex-minister Otmar Oduber a recobra su libertad


            Ayera atardi varios medio  mas informacion.w              coopera na e investigacion.
            di  comunicacion  local  a  Cu su yiu homber na banda,
            informa  comunidad  cu  Oduber a expresa na e web-        Oduber  ta  e  sospechoso
            hues comisario a suspende  site Aruba Native cu “manera  principal di e caso penal “Fla-
            detencion  di  ex-minister  m’a  bisa,  berdad  semper  ta  mingo”,  e  ta  wordo  sospe-
            Otmar Oduber y el a reco-    vence maldad, mi yiu homber  cha  di  comete  shete  delito:
            bra su libertad back.        ta un cu a wordo persigui y  falsificacion  di  documen-
                                         mi tin cu bisa cu esaki dan-  tonan,  estafa,  aceptacion  di
            Na  momento  cu  Oduber  a  ki  na  periodismonan  cu  ta  soborno, mal uso di su fun-
            sali for di KIA despues cu a  tuma luga cu shisheria, peri-  cion  como  minister,  partici-
            keda deteni pa 10 dia, varios  odistanan cu ta purba plama  pacion  den  un  organisacion
            medio  di  comunicacion,  su  cosnan  pero  cu  na  caminda  criminal, labamento di placa
            abogado  Vito  Carlo,  amigo-  manera ma bisa, berdad sem-  y onverklaarbare vermogens-
            nan, familiar y su pareha ta-  per ta alcansa e mentira”.  verhoging  loke  ta  nifica  cu
            bata presente unda el a sigura                            ex-minister  Oduber  no  por
            cu  no  por  duna  mucho  de-  Ademas,  el  a  expresa  cu  e  a duna un splicacion legitimo
            taye,  bisando  cu  su  abogado  dianan  cera  den  KIA  “tabata  pakico  y  con  su  posicion  fi-
            ta e persona encarga di duna  hopi  duro”  y  cu  e  lo  sigui  nanciero a mehora.
   1   2   3   4   5   6   7