Page 6 - bon-dia-aruba-20220521
P. 6

a6    local
                       Diasabra 21 Mei 2022

                A yega na acuerdo cu Hulanda: entrante

                          juli 2022 lo stop recorte di 5%

                             Y pa 2023 lo stop e recorte di 12.6%









                                                                                                    Paris o Parijs? Variedad den

                                                                                                    nomber geografico...

                                                                                                    Den nos edicion di e siman aki, atencion pa e forma di usa
                                                                                                    nomber geografico den nos idioma nacional. Como cu nos
                                                                                                    ta adopta palabra di varios fuente, ta logico cu nos ta haya
                                                                                                    nos confronta cu uso simultaneo di nomber cu ta varia pa
                                                                                                    loke ta nan forma di skirbi segun e idioma na cual ta referi.
                                                                                                    Asina nos ta lesa o scucha regularmente hende cu ta papia
            Premier  Evelyn  Wever-      5%  back  den  di  dos  mita  di  mester troca esaki pa dianan   di Belgica, België o Belgium, Francia, Frankrijk o France,
            Croes  a  informa  un  rato  aña.                         liber.                        Alemania o Duitsland, Irlanda o Ierland, Escosia o Schot-
            pasa cu el a yega na acu-    3. E recorte di 25% di salario                             land, etc. Di con e diferencianan aki, y semper e tabata asi-
            erdo  cu  Hulanda  pa  stop  di  politiconan  lo  keda.  Pre-  Pa loke ta e condicionnan cu   na? Asina leu cu nos conoce pasado di nos pais, digamos te
            e  cortamento  di  salario.  mier  Evelyn  Wever-Croes  Hulanda  a  impone,  Premier    un 60 – 65 aña pasa, practicamente no tabatin hende cu ta-
            Esaki despues di negocia-    anteriormente a bisa caba cu  lo bay delibera cu Parlamento   bata usa e nombernan aki den nan variante Hulandes. Muy
            cionnan cu Hulanda, awe  si  politiconan  mester  sigui  riba  e  ley  di  “Wever-Croes-  probablemente esey a cuminza haya forza cu e emigracion
            mainta Secretario di Esta-   corta  cu  25%,  nan  lo  hacie,  norm”,  pa  haya  sa  ki  tempo   y despues remigracion di gruponan grandi pa Hulanda den
            do Alexandra van Huffel-     basta cu empleadonan di sec-  e ley lo wordo trata y lo pidi   añanan 80, ademas di e grupo mas grandi cu ta bay studia
            en a bay di acuerdo pa Go-   tor publico y semi-publico si  Parlamento pa trata esaki mas   na Hulanda tur aña. E grupo cu a y ta custumbra cu idi-
            bierno di Aruba stop e re-   haya nan salario back.       lihe cu ta posibel pa asina tur   oma Hulandes a desaroya e custumber di usa e nombernan
            corte, bao di 3 condicion:                                cos ta cumpli cune pa cum-    geografico na Hulandes tambe. Asina hopi biaha nan no ta
                                         Premier Evelyn Wever-Croes  insa paga e empleado publico   bisa Paris, sino Parijs, ta skirbi Londen y Brussel envez di
            1.  E  ley  di  Wever-Croes-  ta hopi contento cu e decision  y semi-publico e 5% entrante   Londres y  Bruselas, etc.
            norm  of  asina  yama  LNT  aki. “Nos meta tabata caba pa  1 di juli 2022.
            mester ta na vigor. E ley aki ta  entrante 1 di juli 2022 stop e                        Asina tambe esnan cu a studia o biba na Merca tin e ten-
            den e fase final di tratamento  recorte mensual di 5%, y pa  “Mi  ta  gradici  tur  empleado   dencia di haci uso di e nombernan segun idioma Ingles.
            den  Parlamento  y  lo  wordo  otro aña 2023, stop e recorte  publico y semi-publico pa tur   Tin algo di malo den esaki, o nos mester trata tur e varian-
            trata pronto.                di  12.6%  completamente.  Y  nan sacrificio duna desde mei   tenan por igual? Kico ta sabiduria den esaki? Pa por duna
            2. E gastonan adicional mes-  awor esaki a wordo realisa”.   2020, y mi ta felicita boso. E   un contesta adecua, ta importante pa nos tira un vista mas
            ter  sali  di  e  propio  presu-                          negociacion  tabata  duro  y  a   leu ainda den pasado, pa mira kico tabata e practica e tem-
            puesto  pasobra  Hulanda  lo  Esey  kiermen  cu  entrante  1  tarda,  pero  mi  ta  hopi  con-  ponan aya. Nos por observa cu den pasado, sigur tambe
            no duna sosten di likides pa  di juli 2022, e empleado pu-  tento cu pronto empleadonan   den nos medionan di comunicacion, manera radio tempo
            e  gastonan  aki.  Manera  ta  blico  por  bay  haya  su  sala-  lo cobra nan salario completo   cu no tabatin television ainda, tabata usa exclusivamente
            conoci Gobierno di Aruba a  rio completo back, y entrante  back. Mi ta contento cu nos   e variantenan deriva di Spaño. Esaki no tabata conta sola-
            incorpora e gastonan aki den  otro aña e por haya su vakan-  a  cumpli  cu  boso”,  Premier   mente pa e nombernan geografico, di pais y ciudad, sino
            e begroting di 2022 pa paga e  tie uitkering tambe. Y sin cu  Wever-Croes a expresa.    tambe pa e adjetivonan deriva di esakinan. Asina Francia tin
                                                                                                    ciudadano Frances, nan ta papia Frances; na Alemania bo ta
                                                                                                    haya ciudadano Aleman, cu ta papia Aleman.
            Minister Maduro di Finansa ta informa:                                                  Remarcable ta cu, aunke tin un parti di e poblacion actual

                  IMF ta na Aruba pa ricibi informacion                                             cu tin custumber di usa nomber na Hulandes o Ingles, no
                                                                                                    tin uso di e variantenan aki ora ta trata di adjetivo. Pues es-
                     financiero y economico mas actual                                              nan cu ta insisti di bisa Frankrijk envez di Francia, ta papia
                                                                                                    di ciudadano Frances cu ta papia Frances. Poco biaha lo su-
                                                                                                    cede cu un persona por ehemplo ta bisa cu el a topa cu un
                                                                                                    ‘Fransman’ cu tabata papia ‘Frans’. Igualmente no sa bisa
                                                                                                    cu a mira un Duitser cu a insisti di papia Duits. E uso di e
                                                                                                    nomenclatura Hulandes aparentemente ta keda limita na e
                                                                                                    nombernan di pais o ociudad mes, mientras pa e demas pa-
                                                                                                    labranan deriva ta keda usa e variantenan deriva di Spaño.

                                                                                                    Tambe nos por observa cu den uso diario di nomber geo-
                                                                                                    grafico den Papiamento tin cierto uso peculiar y no corecto.
                                                                                                    Asina tin ciudadano ta papia di ‘Rusiano’ envez di ‘Ruso’.
                                                                                                    Tambe  sa  tende  ‘Argentinero’  envez  di  ‘Argentino’.  Otro
                                                                                                    mas cu nos ta scucha cu regularidad ta cu ta usa e nomber
                                                                                                    ‘Santo Domingo’ cu ta nomber di e ciudad capital, pa in-
                                                                                                    dica e pais, cu yama en realidad ‘Republica Dominicana’.
                                                                                                    Uso consecuente den nos medionan di comunicacion por
                                                                                                    aporta na uso corecto di nomber.

                                                                                                    Nos a consulta tambe nos Vocabulario di Papiamento, cu
            E siman aki IMF su mission team cu ta  reuni cu e team pa splica riba e retonan cu tin   ta mustra cu pa gran mayoria di pais no tin un mencion,
            evalua Aruba ta di bishita pa asina por  riba finansa publico y kico ta wordo haci riba   pues tampoco un version preferencial di skirbi esakinan.
            reuni cu varios instancia y asina haya in-  e tereno aki na bienestar di Aruba. Cu e infor-  Esaki por ta un adicion importante den un proximo ver-
            formacion actual di e situacion financie-  macion actualisa, e mission team ta prepara   sion di e Lista, aunke ta logico cu no ta e idea tampoco pa
            ro y economico di Aruba.                   pa e evaluacion financiero y economico den   crea un version na Papiamento pa tur nomber geografico
                                                       forma  di  un  Article  IV  mission  cu  lo  tuma   na mundo, mirando nos recursonan limita.
            Na inicio di e bishita, Minister di Finansa a  lugar den 2023.
   1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11