Page 27 - ARUBA BANK April 15

AMIGOE
Groeiend geld
Down, down, down!
Dave Coenen is door de
Nederlandsche Bank ge-
detacheerd bij de Centra-
le Bank van Aruba (CBA).
Hij was in het verleden
beleggingsadviseur en
heeft daarna jarenlang
toezicht gehouden op be-
leggingsondernemingen
en -instellingen. Sinds
1995 belegt hij zelf en is
hier vrijwel dagelijks mee
bezig. Zoals Coenen het
zelf omschrijft: ‘Beleggen
is mijn passie’. In deze co-
lumn neemt hij - op per-
soonlijke titel - de lezer
mee in de beleggingswe-
reld.
Als u de beurzen wereld-
wijd een beetje volgt, lijkt
het alsof op veel Europese
aandelenbeurzen het ene
na het andere record wordt
gevestigd. Beursindices stij-
gen almaar en niemand weet
waar het eindigt. Een van de
populaire verklaringen is
dat ondernemingen in Eu-
ropa door de lage koers van
de euro meer kunnen expor-
teren wat de winstgevend-
heid van de ondernemingen
ten goede komt, wat daarop
weer tot hogere aandelen-
koersen leidt. De stijging
van de beurzen wordt verder
aangezwengeld door onder
andere valutahandelaren
die verwachten dat dit jaar
de langverwachte pariteit
tussen de USD en de euro
zal optreden (1 USD is gelijk
aan 1 euro). De stijgingen in
Arubaanse tenniswinst in Trinidad & Tobago
COLUMN ZEE
Tongbrekers
Van maandag tot en met vrijdag bespreekt Nico van
der Zee in deze column zinnige en onzinnige zaken.
Reacties zijn welkom:
nicovanderzee@gmail.com.
‘Worcestershire’ is het En-
gelse woord dat het moei-
lijkst uit te spreken is. Dat is moeilijkste? Sommige inzen-
tenminste de mening van be-
zoekers van een Amerikaan-
se site. Die konden stemmen
op een lijst met woorden die
voor de uitspraak problemen
opleveren. Tweede en derde
werden ‘specific’ en ‘squirrel’. en ‘koninklijk’ moesten vol-
Het Genootschap Onze Taal
besloot ook eens uit te zoe-
ken wat de moeilijkst uit te
spreken Nederlandse woor-
den zijn. Het is een oud en
eerbiedwaardig genootschap,
maar met frisse ideeën. De
start van het onderzoek was
dan ook democratisch, op de
Facebook-pagina van Onze
Taal kon iedereen die het
maar wilde woorden opge-
ven die voor de nodige uit-
spraakproblemen zorgen.
De mensen van het Genoot-
schap stelden vervolgens een
lijst op van 10 genomineerde
woorden. Ze hadden genoeg
keuze, want er waren heel
veel inzendingen die uiter-
aard door andere inzenders
weer van commentaar waren
voorzien.
Europa staan in schril con-
trast met de beursindices
in de USA die dit jaar maar
niet van hun plaats lijken te
komen. Of de beursindices in
2015 verder gaan stijgen, ge-
lijk blijven of wellicht dalen
weet niemand met zekerheid
te vertellen; wat wel belang-
rijke factoren zijn die de
beurzen wereldwijd gaan be-
invloeden is niet de vraag of,
maar wanneer én met hoe-
veel basispunten de FED (de
centrale bank van de USA)
de rente gaat verhogen als-
ook hoe de olieprijs zich gaat
ontwikkelen.
Positief sentiment
Overigens is de overgrote
meerderheid van de beur-
sanalisten overwegend posi-
tief gestemd; zij verwachten
Hoe kies je uit die grote ver-
zameling woorden nu de tien
ders maakten het de jury
wel gemakkelijk, want ze
kwamen met een probleem
op de proppen dat eigenlijk
helemaal geen probleem is.
Woorden als ‘bijvoorbeeld’
gens die mensen in de lijst
voorkomen. Iedereen spreekt
die woorden bij normaal ach-
teloos taalgebruik immers
verkeerd uit: ‘bijvoorbeeld’
wordt ‘bijvobbeld’ en ‘konink-
lijk wordt ‘konunkluk’. De
vraag is echter of dat fout is. want wat is ‘moeilijk’? Is
Als ik u vraag op te schrijven
met wat voor wit spul u uw
tanden poetst, dan schrijft u
netjes op:‘tandpasta’. Maar
als ik vraag om het uit te
spreken, dan zegt u ‘tampas-
ta’. De n, de d en de p wor-
den allemaal voorin de mond
uitgesproken. De d heeft het
moeilijk en valt weg bij nor-
male uitspraak, de n wordt
een m onder invloed van de
p. Dat is geen fout, dat is
normaal. Op dezelfde ma-
nier wordt ‘postzegel’ altijd
dat niet alleen de Europese
beurzen verder stijgen - me-
de door een dalende euro -
doch ook dat de beurzen in
de USA hun weg omhoog op-
nieuw zullen inslaan. Zoals
u inmiddels weet, waag ik
mij niet aan voorspellingen;
er zijn al heel wat vooraan-
staande geleerden geweest
die een voorspelling hebben
gedaan terwijl zich nadien
het exact tegenovergestelde
scenario heeft ontwikkeld.
Dan is het zeker niet aan een
eenvoudige columnist om
een mening te geven hoe de
nabije toekomst op de beur-
zen gaat uitzien.
Beurscorrectie
Wat u en ik wel weten is dat
er een doorlopend patroon
in de koersen van aandelen
‘possegel’. Na verloop van
tijd kan de uitspraak zelfs
belangrijker worden dan de
spelling, we schrijven het
woord dan precies zoals het
uitgesproken wordt. We zeg-
gen en schrijven nu ‘pollepel’
maar vroeger was het ‘potle-
pel’. Gelooft u me niet, of wilt ei met ui bestellen. Moeten
u meer weten, lees dan maar
eens het boekje ‘Tampasta
en nazi goreng’.
De woorden die we normaal
verkeerd uitspreken hebben
de definitieve lijst terecht
niet gehaald. Maar dan is
er nog een tweede probleem,
dat moeilijk voor iedereen
of moeilijk voor buitenlan-
ders. Ik had nooit gedacht
dat het woord ‘gehakt’ voor
mijn vrouw een tongbreker
zou zijn, maar het was voor
haar een van de moeilijkste
woorden toen ze Nederlands
ging leren. De Nederlandse
5WOENSDAG
15 APRIL 2015
waarneembaar is: koersen moet verkopen. Het is het- 4.000 euro waard zijn. Door u een verlies realiseren van
stijgen en dalen, stijgen en zelfde als in lang vervolgen bepaalde ontwikkelingen 500 euro (3.000 euro minus
dalen, et cetera. Bij tijd en tijden bij de kapper: als je vermoedt u dat de koers van 2.500 euro). Voornoemd voor-
wijle vindt, zoals dat zo mooi geschoren wordt moet je stil het aandeel LYNN Energy beeld is sterk vereenvoudigd
heet, een beurscorrectie blijven zitten, dan probeer je flink gaat dalen en u wilt en in de praktijk verloopt het
plaats. Van een dergelijke ook niet uit de kappersstoel zich hier tegen beschermen. allemaal net even iets an-
correctie wordt over het al- te vluchten. Staat u tijdens Wat u kunt overwegen is ders; wat ik u wil laten zien
gemeen gesproken als een het scheren toch op, grote het kopen van een put optie is dat u ook in tijden van een
daling plaatsvindt van 10 kans dat uw gezicht toegeta- met de volgende specifica- beurscorrectie uw vermogen
procent of meer. Een beurs- keld wordt. ties: “looptijd 19 maart 2020, in stand kunt houden en het
correctie komt volgens Deut- Bescherming uitoefenprijs 40 euro, pre- dan zelfs mogelijk is om geld
sche Bank vrij vaak voor, Dat betekent echter niet dat mie 5 euro”. Wat hier staat te verdienen. De hamvraag
men stelt over de correcties u bij een beurscorrectie aan is dat u het recht heeft om is natuurlijk wanneer u moet
op de S&P 500 (een index de zijlijn moet toezien hoe 100 aandelen LYNN Energy overgaan tot het kopen van
van de 500 grootste Ameri- uw vermogen steeds minder te mogen verkopen tot en een put optie. Indien u geen
kaanse ondernemingen op waard wordt. Zoals u weet is met 19 maart 2020 voor 40 gelijk krijgt en de koers van
basis van marktkapitalisa- de financiële wereld nogal euro per aandeel. Voor dit LYNN Energy bijvoorbeeld
tie) dat: “S&P 500 correcti- inventief in het creëren van recht betaalt u nu 5 euro per blijft schommelen rond 40
ons of 10 procent or more, allerlei financiële instru- aandeel, dus 500 euro (de euro tot maart 2020 zal de
including those that turned menten en zo zijn er ook onderliggende waarde van put optie waardeloos aflopen
into bear markets, occur mogelijkheden om u te be- een aandelenoptie is 100 en heeft u 500 euro betaald
nearly every 1.5 years (357 schermen tegen koersdalin- aandelen). Stel dat u inder- voor de put optie. Dat is wel-
trading days) on average gen. Een voorbeeld van een daad gelijk krijgt en dat de licht moeilijk verteerbaar
since 1957.” Dit betekent dat instrument om u te bescher- koers van LYNN Energy in maar u kunt het vergelijken
gemiddeld vanaf 1957 ge- men tegen een koersdaling 2017 daalt naar 25 euro. U met een premie die u betaalt
meten om de 357 dagen een is een ‘put optie’. Een derge- neemt in 2017 het besluit om voor verzekeringen; vaak
correctie plaats. Het kan dus lijke optie geeft u het recht de put optie uit te oefenen en hoeft u geen beroep te doen
best zo zijn dat een stijging om gedurende een bepaalde de aandelen LYNN Energy op uw verzekeraar maar
4 jaar lang aanhoudt en dit periode een onderliggende te verkopen voor 40 euro per mocht er onverhoopt iets ge-
gevolgd wordt door forse cor- waarde (van bijvoorbeeld aandeel (terwijl deze op de beuren, dan bent u tenmin-
recties in korte tijd. Bij een 100 aandelen) te verkopen beurs verhandeld worden ste verzekerd en vindt een
beurscorrectie staan er altijd tegen een prijs die vooraf is tegen 25 euro). Uw netto uitkering plaats. Zo is het
mooie krantenkoppen op de vastgesteld. Dat is een mooie opbrengst is 3.500 euro (ver- ook met een put optie, daar-
eerste pagina van de krant theoretische zin, maar wat koop van 100 aandelen voor mee bent u verzekerd tegen
zoals: “Bloedbad op de beur- staat er nu eigenlijk? Een 40 euro per aandeel minus een koersdaling zodra deze
zen” of “Voor USD 30 miljard voorbeeld om het te verdui- de kostprijs van de put op- zich voordoet.
aan waarde verdampt”. Dat delijken. Stel dat u vorig jaar tie, 500 euro). Ten opzichte Om het nog iets leuker te
is natuurlijk onzin: het enige 100 aandelen LYNN Energy van de oorspronkelijke aan- maken: veelal wordt gehan-
dat heeft plaatsgevonden is heeft gekocht voor 3.000 koopprijs van 3.000 euro deld in (put en call) opties
dat de koersen van aande- euro (30 euro per aandeel). voor 100 aandelen LYNN zonder dat ‘beleggers’ be-
len over een brede linie flink Inmiddels is de koers van Energy resteert een winst schikken over de onderlig-
zijn gedaald. Niet iets om u het aandeel LYNN Energy van 500 euro. Zou u de put gende aandelen. In een vol-
zorgen over te maken omdat gestegen tot 40 euro wat optie niet hebben gekocht gende column meer informa-
u in tijden van een beurscor- betekent dat uw aandelen en de aandelen in 2017 ver- tie over opties en verschil-
rectie zeker geen aandelen kopen voor 25 euro, dan zou lende optiestrategieën!
Premier Eman hoofdspreker
op filmfestival Miami
ORANJESTAD/
PORT-OF-SPAIN ORANJESTAD — Premier dus de organisatie. Project- gedrevenheid om in 2020 al-
— Het Arubaanse Mike Eman (AVP) is van- coördinator van het MBEFF, leen maar duurzame energie
avond hoofdspreker tijdens Shamina de Gonzaga vindt te gebruiken zeer inspire-
jongensduo Kyle de opening van het 4e Mi- dat Aruba als voorbeeld rend’. In samenwerking met
Frankel en Pa- ami and the Beaches En- moet gelden voor de rest van de Sir Richard’s Branson’s
vironmental Film Festival de wereld. ‘Het is een kleine Carbon War Room heeft
trick Sydow (zie (MBEFF). samenleving, met hoge aspi- Aruba veel geïnvesteerd in
foto) heeft het ITF- Het vijfdaagse evenement raties en wij vinden dat hun zonne- en windenergie. Zo
heeft als thema Climate hebben ze grote duurzame
jeugdtoernooi in Change Awareness. Het fes- projecten gerealiseerd, zoals
Trinidad & Tobago tival brengt milieuproble- windparken, een zonnepane-
gewonnen. Frankel men door middel van films lenpark, een waste-to-enery
en documentaires bij het in- plant en een 1 miljard dollar
en Sydow stonden ternationale publiek onder tellende investering die gro-
in de finale van de de aandacht. De keuze om tendeels gericht is op ecotoe-
jongens double en premier Eman uit te nodi- risme. Aruba heeft door deze
versloegen in twee gen, is omdat Aruba op weg initiatieven al 50 miljoen
is om het ‘groenste’ eiland dollar kunnen besparen en
sets (6-4, 6-4) de in de Caribbean te worden. andere eilanden in het Ca-
Amerikanen Chase Aruba wil tegen het jaar ribisch gebied volgen nu het
Burton en Morgan 2020 alleen nog maar duur- voorbeeld van het ‘Aruba mo-
zame energie gebruiken, al- del’, stelt de organisatie van
Dill. Er was ook het filmfestival.
een finale jongens
Santa Rosa geeft tips voor
single en bij de voorbereid varen
meisjes werd even-
eens gespeeld in sin- ORANJESTAD — “Laat een familielid of vertrouwe- liest.” Santa Rosa realiseert
gle en double. Het weten waar je gaat vis- ling, adviseert Santa Rosa. zich dat de materialen die
ITF-toernooi werd sen/varen en hoe laat “Gebruik ook je gezonde ver- aan boord moeten zijn, duur
je terug aan wal komt.” stand. Ga niet gehaast te zijn ‘maar het is het waard’.
van 6 tot 11 april Twee belangrijke tips werk bij vertrek en zorg dat “Soms moet je lang op het
gespeeld. ITF staat die Santa Rosa wil mee- alles in orde is. Beter dat je water overleven voor je ge-
voor International geven aan vissers en an- een dag op het water ver- red wordt, dan is een goede
Tennis Federation deren die met een boot liest, dan dat je je leven ver- voorbereiding cruciaal.”
(ITF) en dit toernooi het water op gaan. Deze
was voor tennissers informatie kan een even-
tuele reddingsactie ver-
tot achttien jaar. gemakkelijken. Ook moet
Zo’n 120 spelers uit bepaald materiaal, zoals
drinkwater, radio, spie-
25 landen namen gel, zonnebrand en een
deel aan het evene- (waterdichte) zaklamp
aan boord zijn.
ment.
g of ch is voor buitenlanders
een gruwel, een rare keel-
klank, net alsof je niet he-
lemaal gezond bent. Ook de
h is mysterieus en nu krijg
je die twee vlak bij elkaar. Santa Rosa geeft het advies
‘Geheugen’ en ‘geheim’ zijn nadat begin deze maand een
op dezelfde manier voor veel kitesurfer en zijn instructeur
buitenlanders heel moeilijk. in een bootje op zee strand-
Ook het verschil tussen ui den en na 32 uur gered wer-
en ei levert voor buitenlan- den. De instructeur bleek
ders een probleem op, die niet goed voorbereid en had,
zullen niet gauw een broodje behalve wat drinkwater, wei-
nig nuttigs meegenomen.
die woorden in de lijst met Behalve voorgenoemde ma-
moeilijke woorden komen? terialen stelt Santa Rosa dat
‘Squirrel’ kwam op de Ame- het volgende ook verplicht is
rikaanse lijst terecht omdat om aan boord te hebben: red-
vooral Duitsers dit woord dingsvest (minimaal één),
niet door hun strot konden voldoende touw voor het
krijgen. anker, kompas, GPS, fluit,
De Nederlandse jury hinkte EHBO-doos, brandblusser
ook op twee gedachten. Bij en vuurpijl. “Controleer voor
het tiental woorden dat ze het uitvaren of al deze arti-
selecteerde, zitten ook woor- kelen in de boot aanwezig
den die alleen voor buiten- zijn.” Daarnaast is het ver-
landers moeilijk zijn. Ik laat standig om altijd de meest
hier de lijst volgen, u kunt recente weersverwachting te
zelf zien waar u uitspraak- bekijken en havenautoriteit
problemen heeft: aluminium, APA op de hoogte te brengen
bavarois, cholesterol, defi- van de datum, het tijdstip en
brilleren, identiteit, meteoro- de locatie waar er gevist of
logisch, munitie, nieuws, uil. gevaren gaat worden. Geef
Als u wilt kunt u stemmen hierbij ook een of meerdere
om te bepalen welk woord alternatieve locaties op. Laat
op nummer één eindigt: on- deze gegevens ook achter bij
zetaal.nl/poll