Page 34 - BDA22MAY2015
P. 34

B10                                                                                                         lesa

            Diabierna 22 Mei 2015                                                               Mundialmente a cel-              cu ta uzando pildo anti con-
                                                                                                ebra dia 17 di mei como          ceptivo tambe ta desaroya
Ibisa y Despa ta informa                                                                        e ‘Dia di Presion Halto’.        presion halto.Otro factor
                                                                                                Den cuadra di esaki Ibi-         di riesgo ta malesa di riñon.
          “Causa di presion halto”                                                              sa y Despa ta comparti           Persona cu comienso di un
                                                                                                siguiente informacion            malesa di riñon por desaroya
                                                                                                riba presion halto.              presion halto.
                                                                                                No tin un solo causa pa pre-
                                                                                                sion halto, sinembargo tin        Loke nos no tin den nos
                                                                                                hopi factor cu ta contribui      man ta e factornan heredi-
                                                                                                na su desaroyo. Un di e fac-     tario, sexo, edad y sensibili-
                                                                                                tornan aki ta un persona su      dad pa sodium (ta forma parti
                                                                                                estilo di bida. Bebemento        di salo). Un persona cu den
                                                                                                di alcohol banda di tin hopi     famia tin presion halto mas
                                                                                                caloria, e por subi e presion    lihe lo desaroya esaki tam-
                                                                                                den sanger. Mescos ta conta      be. Hende homber ta core
                                                                                                pa humamento di sigaria cu       mas riesgo pa desaroya pre-
                                                                                                ta subi e presion y ta haci      sion halto compara cu hende
                                                                                                daño na curason, arteria y       muhe. Aki na Aruba 1 di cada
                                                                                                adernan. Presion den sanger      2 hende homber y 1 di cada 3
                                                                                                ta subi tambe den situacion      hende muhe ta sufri di pre-
                                                                                                continuo di tension (stress),    sion halto den e edad di 25 pa
                                                                                                preocupacion (worry) of an-      64 aña. Mas e edad subi mas
                                                                                                siedad. Un otro factor hopi      chens tin pa desaroya prob-
                                                                                                importante aki na Aruba ta       lema cu presion halto.
                                                                                                e factor di obesidad. Peso       Ta conoci cu algun per-
                                                                                                di mas por subi bo presion       sona di rasa color scur ta
                                                                                                den sanger. Pa e motibo aki      mas sensitivo ora e cantidad
                                                                                                ta hopi importante pa yega y     di sodium subi den nan ali-
                                                                                                mantene un peso saludabel.       mentacion diario. Hasta un
                                                                                                Cu perdida di solamente 5        cantidad normal di salo por
                                                                                                pa 10 liber, por mehora pa       hisa nan presion den sanger.
                                                                                                controla presion den sanger      Lesamento di etiketa riba
                                                                                                considerablemente cerca e        boter, paki of bleki ta keda
                                                                                                persona cu tin peso di mas.      importante ora ta trata e can-
                                                                                                Tin cierto remedi manera         tidad di sodium den e pro-
                                                                                                steroids y non-steroids anti-    ducto.
                                                                                                inflamatorio cu tin efecto
                                                                                                riba presion di arteria. Cierto    Pa mas informacion por
                                                                                                “nasal decongestants”, re-       tuma contacto cu Ibisa na
                                                                                                medi pa griep, pildo pa baha     582-4987 of cu Despa na 522-
                                                                                                peso por causa cu e presion      4200 of via e-mail ibisa.aru-
                                                                                                ta subi. Algun hende muhe        ba@gmail.com of despahp@
                                                                                                                                 gmail.com of busca nos via
                                                                                                                                 Facebook of website. q

Ibisa y Despa ta informa:

          Tipnan di comemento pa yuda bo presion

Den cuadra di e dia Mun-        endo: galiña sin cuero, pisca,  inda cu ta contene hopi salo.
dial di Presion halto cu        carni cora sin vet, yoghurt,    Evita cuminda procesa y cu
tabata dia 17 di mei, Ibisa     lechi y keshi cu menos vet      ta prepara comercialmente
y Despa ta sigui duna in-       (‘low-fat’ of ‘halfvol’) y tur  manera bacon, soseishi, beleg
formacion tocante kico          sorto di bonchi.                di carni, carnisa, pisca salo,
pa come pa yuda controla        · Uza menos salo y cum-         carni di bleki y sopi sea di
presion halto.
Aki ta sigui algun tip:                                                                         bleki of paki. Tambe snacks      di 2000 mg. ¼ telep di salo ta
Come cuminda bon balansa                                                                        salo, adobo, tur sorto di saus   contene 500 mg sodium.
segun Guia di Alimentacion:                                                                     y dressing pa prepara cum-       Tip: scoge alimento cu no ta
· Scoge pa alimento abou                                                                        inda. Evita di come cuminda      contene mas cu 140 mg so-
den vet y halto den balor nu-                                                                   cu ta prepara pafo di cas p.e.   dium pa porcion.
tritivo (‘voedingswaarde’).                                                                     Fast Food of Take-Away.          · Alimento natural (no
· Scoge carbohidrato cu ta                                                                      · Experimenta cu con-            procesa) manera fruta y ber-
menos procesa manera grano                                                                      dimento fresco manera yerba      dura, grano y carni no pro-
completo y cereal. Evita ali-                                                                   di hole, oregano, menta, ci-     cesa ta di naturalesa abou
mento cu un nivel halto na                                                                      lantro, yerba buena, specerij    den sodium. Pa mas infor-
sucu incluyendo refresco,                                                                       seco, lamunchi of binager        macion por tuma contacto
cos dushi, bolo, cuki y pas-                                                                    cu un sabor pa duna un toke      cu Ibisa na 5824987 of cu
aboca dushi. Tambe evita di                                                                     special y sabor na bo cum-       Despa na 5224200 of via e-
agrega demasiado sucu (bru-                                                                     inda.                            mail ibisa.aruba@gmail.com
in) na koffie of te.                                                                            · Lesa etiketa/envoltura.        of despahp@gmail.com of
· Scoge pa 4 porcion of                                                                         Purba di tene bo cantidad to-    busca nos via Facebook of
mas di fruta y berdura pa dia.                                                                  tal di sodium pa full e dia bou  website.q
Dos porcion di fruta y mini-
mo 2 cup di berdura. Nan ta
contene un nivel halto na po-
tasio, antioxidante y fibra cu
ta yuda controla presion den
sanger.
· Scoge pa alimento di
proteina cu no ta vet, incluy-
   29   30   31   32   33   34   35   36   37   38   39