Page 16 - DESPA
P. 16

Diabierna 1 December 2017 SALUD
                                       A4


             Cada aña tin alrededor di 44 caso diagnostica di cancer di prostaat


            ORANJESTAD – Presidente di Fundacion Contra Cancer di Prostaat, Jurgen Ben-
            schop,  a indica cu e situacion di cancer di prostaat ta uno cu ta merece debido  aten-
            cion.
            E cifranan cu nan a haya for di departamento di Salubridad Publico ta mustra un av-
            erahe di 44 caso nobo diagnostica di cancer di prostaat pa aña.  E edad ta varia entre
            45 y 60 aña, pero tambe 65 aña plus.

            “Cancer di prostaat ta hopi traicionero. Bo tin cu detecta tempran. Esaki ta e magia
            tras di esaki: Detect’e tempran!”
            E estadistica ta mustra cu cancer di prostaat ta number 6 di e malesanan den general cu hende
            homber ta fayece na Aruba. E factor di riesgo mayoria di biaha ta e hende homber cu tin e mal-
            estar di e tipo di cancer aki den famia.  Nan ta e poblacion cu ta core risico mas halto, segun
            sr.  Benschop.
            Igualmente e datonan ta mustra cu entre e aña 2009 te cu 2013  tin un averahe di 45 caso di
            diagnostica cu cancer di prostaat. E ta haya cu esaki ta un indicacion cu e hende homber ta
            birando mas consciente y cu nan ta bay dokter pa haci nan testnan.

            E ta aclaria cu no necesariamente ora bo ta haci e testnan ta nifica cu bo tin cancer di prostaat.
            Pero den caso cu bo test di PSA ta riba un nivel un tiki mas halto cu normal, ta un indicacion
            cu algo no ta bayendo bon cu bo prostaat. Bo tin cu bishita bo dokter pa haci mas investigacion.
            Si resultado di bo test di PSA ta entre 0-4, e ta relativamente bon. Pero si e ta sali un tiki mas
            halto, esaki ta un indicacion cu tin algo fout cu bo prostaat. “Tin algo cu ta molestia bo pros-
            taat. Esey no kiermen cu necesariamente bo tin cancer.”

            El a haya importante di por a trece e datonan aki como fundacion cu ta atende primordial-
            mente cu malesa di hende homber, y muy particularmente cu cancer di prostaat. E luna di
            november cu a caba di pasa  a wordo reconoci mundialmente pa atende cu malesa di e ser
            masculino . P’esey e siman aki nan fundacion a bin cu  informacion den diferente media pa
            conscientisa nos comunidad, y muy specialmente hende homber riba e tema di e tipo di cancer
            aki.  E ta kere cu ainda e tema aki ‘ta hopi taboe y no ta wordo papia hopi riba dje’.

            Taboe riba test di dede
            Un taboe tin di haber cu e test conoci como ‘test di dede’ pa determina con inflama of hincha
            bo prostaat ta. Pero no mester bay te laat asina, ya cu hopi hende homber pa causa di machismo
            no kier tuma accion. Ta asina cu basa riba resultado di e test di dede bo tin cu haci un biopsy
            pa determina si berdad bo tin cancer of no.
            “Si bo ta haya dolor eigenlijk bo ta laat. Esey kiermen cu ya e cancer a plama y e ta afectando
            otro parti di bo curpa, dunando complicacion,” e ta splica. Mayoria di persona ta fayece ora ta
            presenta e metatesis, caminda e cancer aki ta plama y ta afecta otro partinan di bo curpa.
            E ta haya hopi hende no sa cu bo tin alternativa prome cu mester a pasa e test di dede. Locual
            nan ta pidi como fundacion pa hende homber pa tene na cuenta e situacion aki, y haci bo test di
            prevencion cada aña na edad jong di alrededor di 40 aña bay ariba. Den consulta cu bo dokter
            di cas bo por puntra si bo por haci e PSA test cu ta un test simpel di sanger.

            Fundacion y ayudo
            Actualmente e fundacion aki ta mira cu tin diferente factor positivo na Aruba pa yuda e pash-
            entnan di cancer di prostaat. Entre nan tin un par di dokter jong y motiva den e area aki, y e
            fundacion ta trahando hopi cerca cu nan. Esaki ta den bienestar di tur hende homber ya cu nan
            kier garantisa un comunidad sostenibel. “Nos hende homber ta e pilar di cada famia.” Nan a
            cuminsa conscientisa un generacion jong pa garantisa cu nan por detecta y tuma prevencion
            na tempo riba e cancer aki pa asina garantisa un comunidad sostenibel, y evita cu famianan ta
            lanta sin nan tata.
            Como fundacion nan ta dispuesto pa duna informacion pa esun interesa riba e topico aki pa
            haci nan mas trankil, si nan tin cu pasa den un proceso asina dificil. Mayoria di nan miem-
            bronan ta pashentnan cu a pasa den e proceso aki, cada un cu nan propio experiencia.  Nan ta
            dispuesto pa duna sosten na e hende homber den e proceso aki. Ya sea cu e pashent tin cu bay
            riba tratamento afo y talbes e pashent aki tin algun inkietud riba e tratamento mes, entre otro
            si e ta causa dolor of no.  P’esey e lema principal di nan fundacion ta: “Pasando e Brug Hunto.”
            Nan ta consciente cu ora un persona ta wordo diagnostica cu cancer, e tin un impacto hopi
            grandi riba e pashent su bida personal y tambe riba su famia, y amigonan.
            Pa mas informacion e persona interesa por tuma contacto cu e boluntarionan di e fundacion
            aki pa medio di nan website: www.prostaataruba .com Of tambe via nan facebook page: Fun-
            dacion Contra Cancer di Prostaat of manda nan un e-mail na: prostaataruba@gmail.com
   11   12   13   14   15   16   17   18   19   20   21