Page 31 - AM211203
P. 31

9
                        Djaweps 2 desèmber 2021

       di tabaku.
          Na momentu ku e kontrato terminá
       òf  ora  ku  e trahadó  bira  malu  fuera
       di su boluntat, e tabatin derecho riba
       pasashi liber bèk pa su isla. E kontrato
       aki, konsipiá pa e minister di Kolonia,
       kende a duna enkargo pa konstruí e
       ferokaril,  pa  e  tempu  ei  tabata  hopi
       sosial. Asta ta asina ku e persona ku
       keda heridá di tal forma, ku despues
       e lo no por a traha mas pa mantené
       su mes, tabata haña anualmente un
       kompensashon di gobièrnu di Sürnam.
          Esun  ku  fi rma  e  kontrato  tabata
       risibí mesora un adelanto di f.25,--.
       Un otro areglo tabata ku por a paga
       famia di e trahadónan ku keda tras e
       sueldo ku nan risibí. E plaka aki mayo-
       ria bes tabata keda pa e famianan dje
       trahadó.
          Un dje kondishonnan tabata ku
       un dòkter mester a kontrolá i saminá
       e trahadónan kontratá promé ku nan
       sali pa Sürnam.
          Di e promé grupo 44 hòmber a re-
       gresá dia 8 di òktober 1904. A manda
       7 otro promé, debí na fl ohera. Tres a   kabes,  1 par  di yunta (manchèt), 1   E kompania D.C. van Romondt &  Izaak Angela, Juansito Thodé, Pedrito
       skohe pa keda Sürnam.               kuchú, un par di mea, sombré, etc.  Co. na luna  di  òktober  1906 a logra  Mauris, Louis  Theodora, Henri Mar-
                                           Balor total tabata di fl .3,20.      manda e último 20 trahadó pa bai tra-  tis,  Fransisco  Isebia,  Theofi l  Manu-
                  Segundo grupo                                                ha na Sürnam.                       ela, Juan Anthonio, Willem Manuela,
          Dia  22  di  febrüari  1905  e  atmi-        Enfermedat                 A usa e ‘railway’ na Surnam te na  Johannes Laker, George Engelhart,
       nistrador  di  fi nansa  di  gobernashon   E trahadónan di  Aruba i Boneiru  aña 1920, pero despues a deskuid’é,  Frederik Thomas, Herman Walle, Mar-
       di Kòrsou, C. Muller, ta saka un aviso   tambe ta regresá promé ku tempu,  komo ku no tabata haña hopi oro mas  tinus Valentijn, Felipi Statie, Pieri Man-
       den korant (Curacaosche Courant) pa   debí na enfermedat. Ora ku nan a  den e region ei. Den añanan sesenta  uela, Joost Evertsz, Johannes Abraha-
       buska mas trahadó pa bai Sürnam.    yega Kòrsou, dòkter Ferguson a kon-  mayoria di e trayekto aki a disparsé  ms,  Abelardo Merenciana, Johannes
       Entre otro e ta mustra ku e trabou ta   trolá nan. El a bin konstatá ku nan tur  bou di awa debí na konstrukshon di e  Statie, Carlos Angela, Maxemie Mar-
       konsistí di kapmentu di palu, kobam-  tabata kontagiá pa malaria i nan mes-  dam Afobaka. Asina trayekto aki a bin  tijn, Leander Winklaar,  Theodoor Ci-
       entu den tera, ponementu di reil, des-  ter a keda Kòrsou pa tratamentu.  disparsé pokopoko.                cilia, Lucas Balentien, Jacob Winklaar,
       kargamentu di barku i tur sorto di tra-  A pone e promé grupo di trahadó                                    Lambertus  Sintiago,  Jacobs  Paula,
       bou ku ta relashoná ku konstrukshon.  den e hotèl di sr. De Castro. E koman-       OTRO GRUPO               Maxemie Janga, Frederik Coffi e, Juan
          Na Kòrsou a logra kontratá e biaha   dante marechaussee J. Appel a pone   Na 1906 tambe tin un grupo hopi  Martinus, Roberto Mercera, Frederico
       aki 60 yu di Kòrsou. Di nan diferente   basta preshon riba De Castro pa tuma  mas grandi ku a bai Sürnam pa traha  Cicilia, Juan Louis Janga, Pedrito Win-
       a fi rma pa segundo bia. Un total di 40   e trahadónan aki den su hotèl, komo  riba e trayekto di trein. E grupo aki a  klaar, Simon Jacobino, Willem Janga,
       trahadó boneriano a reakshoná riba e   ku na promé instante e no tabata ke  sali ku e barku Prins Maurits di Konin-  Bernardo Cicilia, Calister Bernabela,
       aviso aki i a apliká pa bai Sürnam.  aseptá nan. Despues di hopi insisten-  klijke Westindische Mail dia 18 di  Johannes Molina, Martinus Ogenio,
          Tabata trata aki di Lodewijk Cecilia,   sia i hasta preshon De Castro a aseptá  febrüari 1906. Na tur tabata trata e bia  Frits Bernabela, Premicio Bernabela,
       Bernardo  Thielman, Marties Goeloe,   e hendenan aki den su hotèl pa e preis  aki di no ménos 149 trahadó boneria-  Johannes Bernabela, Martinus Berna-
       Pedro Casta Blanca, Johannes Berna-  di fl .1,50 pa persona pa dia.      no ku a sali pa Sürnam.             bela, Cornelis Cicilia, Martinus Senchi,
       bela, Frits Gerarda, Gerardus Maduro,   Gobièrnu a haña ku e preis aki ta-  Riba e lista di e trahadónan ku a bai  Pedro Winklaar, Felipi Pourier, Con-
       Frits Beaumont, Jan Gerarda, Martis   bata muchu haltu i p’esei a duna òrdu  Sürnam na 1906 tabatin e siguiente  stantien Albertus, Jozef Trinidad, Juan
       Molina, Cris Wanga, Johannes Jo-    na Appel pa traha na logra baha e pre-  nòmbernan: Gerardus Maduro, John  Arneman,  Bernardo  Weijman,  Anton
       sepha,  Willem  Coffi e,  Luis  Braafhart,   is di hospedahe di e trahadónan aki.  Britt, Ernst de Palm, Anton Thielman,  Cicilia, Johannes Pourier, Juansito
       Johannes Abrahams,  Joseph  Everts,   Despues di hopi negosiashon e preis  Martins Molina,  Alexander Jacobino,  Jansen, Michiel Bernabela, Edmond
       Leonce Maria, José Britt, Felix Keller,   di De Castro a baha te na fl .1,25, pero  Enrique Reina, Ernst Mercera, Nico-  Cicilia, Johannes Goedgedrag, Fran-
       Isaac de Jongh, Constantien Albertus,   Appel insistí ku e no ta paga mas ku  laas Mercera, Victor Sintiago, Pedro  sisco Cicilia, Felipi Frans, Willem Sin-
       Lindos  Bernabela,  Victor  Dortalina,   fl .1,--.                       Lamberto  Piar,  Basilio  Mercera,  Ra-  tiago,  Stevans  Antonio,  Frits  Frans,
       Cris  Martis,  Daniel  Cecilia,  Theofi el   Indigná De Castro a disidí di saka  mon Vriend, Martis Molina, Casimilio  Leon Antonio.
       Thodé, Johannes Winklaar, Johannes   e trahadónan enfermo for di su hotèl,  Cesilia, Marcelino  Albertus, Herman
       Cecilia, Cornelis Cecilia,  Johannes   na momentu ku el a tende esaki di Ap-  Cicilia, José Cicilia, Martinus Pourier,    Análisis
       Cesilia, Jan Rosario, Jan Louis Janga,   pel, pone riba kaya. Esaki a pone ku  Martinus Wout, Johannes Bernabela,   E listanan aki ta interesante, kon-
       Willem Manuela, Adolf de Jongh, Pe-  Appel mester a sukumbí i fi nalmente  Frans  Anthony,  Felipi  Inias,  Thomas  siderando ku si analisá nòmber di e
       drito de Lanoy, Fransiscus Cecilia, Ge-  bai di akuerdo ku e preis ku De Castro  Bernabela, Maximi Makaai, Genaro  hendenan aki, por yega na algun re-
       rard Thomas.                        tabata pidi.                        Wout,  Alberto Beaumont, Edmond  sultado interesante. Por ehèmpel Ge-
          E situashon di trabou i bida na Sür-  A laga gobièrnu di Sürnam paga e  Janga,  Anton Emers, Calister Mar-  rardus Maduro. E persona aki tabata
       nam tabata bira kada bes mas malu,   gastunan di e trahadónan ku a yega  tijn, Jan Bernabela, Bernard Clarinda,  hopi konosí den komunidat boneriano.
       segun e trabounan tabata avansá     enfermo  for  di Sürnam.  Tabata  trata  Reinir  de  Palm,  Bernard  Reina,  Jan-  Entre  otro  e  tabata  forlestu  na  Misa
       mas profundo den e selvanan. E klima   aki di fl .835,60 pa e Boneriano i Ru-  Hendrik  Emers,  Bernard  Christiaan,  San Bernardo. Na dos okashon Gerar-
       húmedo di Sürnam tabata eksigí su   bianonan i fl .378,60 pa esnan di Kòr-  Leander  Hart,  Martinus  Keller,  Jo-  dus a bai Sürnam, konsiderando ku su
       víktimanan. Tur e trahadónan di Kòr-  sou, inkluyendo e gastunan di entiero  hannes Wanga, Willem Carolina, Fe-  nòmber ta aparesé riba tantu e lista di
       sou a haña malaria, poniendo ku nan   di A. Tromp, ku a muri na Kòrsou.  lipi Cicilia, Ignacio Silvester, Johannes  1905 komo esun di 1906. Tin mas per-
       a regresá promé ku tempu. Kuater di    Unabes ku e trahadónan a regresá  Silvester,  Jan  Hendrik  Braafhart,  Jo-  sona ku a bai na mas ku un okashon.
       nan a muri na Surnam: Antonie Ca-   tabatin hopi keho riba plaka ku a re-  hannes  Braafhart,  Abraham  Moreno,   Dos persona ku ta hala atenshon
       nies, Leopold Martis, Victor Mamber i   tené riba nan salario na Sürnam, pero  Bernard Evertsz,  Arnold Dortalina,  tambe riba e promé lista Frits i Jan Ge-
       Anton Marie.                        ku no a manda pa nan famianan. Na  Leonardo  Coffi e,  Cris  Martis,  Victor  rarda, Nan dos tabata ruman i tabata
          No opstante e problemanan aki,   total  38  trahadó  ku  a  bai  Sürnam  a  Arends, Pedrito Janga, Victor Arends,  bibá den e área di Den Stashi. Un otro
       por nota ku e trahadónan a logra spar   entregá un keho tokante esaki. Pero  Pedrito  Janga, Victor  Dortalina,  Pi-  punto ku ta hala atenshon ta ku tabatin
       algu di plaka. E lista di pertinensianan   tabatin un atministrashon ekstenso, di  eter Pelegrim, Johannes Kralenkrijt,  dos persona ku fam de Jongh riba e
       di Leopold Martis, kende a fayesé na   manera ku por a proba ku tur keho ta-  Bernard Marianna, Bernard Cicilia,  listanan. E ta un tiki straño si konsid-
       Sürnam, tabata konsistí di un malesa   bata infundá.                    Panchito Hart, Rudolf Wanga, Igna-  erá ku famia De Jongh tabata un dje
       konteniendo  entre  otro  un  hamaka,   Interesante ta ku a bin konstatá ku  cio  Wanga,  Johannes  Josefa,  Louis  famianan di mas rekurso fi nansiero na
       2  karson  blanku,  2  kamisa,  2  bachi   tin trahadó ku asta a haña mas plaka  Goeloe, Lindor Bernabela, Johannes  Boneiru i lo bo no fèrwagt fásil ku nan
       blanku, 1 karson, 2 bachi blou, un   di loke nan mester a haña. Nan por a  Cesilia, Louis Bomba, Alfonso Ignacio,  lo a bai Sürnam pa asina e tipo di tra-
       karson blou, un karsonsio, 2 paña di   keda ku esaki numa.              Willem  Koffi e,  Koenraad  Margarita,  bou aki.
   26   27   28   29   30   31   32   33   34   35   36