Page 22 - Patrick Paskel
P. 22
A4
LOCALDialuna 17 Augustus 2015
Autonomia
of independencia?
Un di e temanan cu nos a mira bolbe regularmente den e ultimo añanan ta e discusion tocante au-
tonomia y independencia. Aña pasa durante e famoso welga di hamber di nos Prome Mandatario e
debate aki naturalmente a conoce un top spot sin precedente. Hurista di tur tamaño y conocemento a
tira nan mes den e ring di debate pa proba cu nan punto di bista tabata esun corecto.
Naturalmente nos politiconan di tur coriente ideologico tambe tabata den centro di atencion. E dis-
cusion ey realmente a decepciona pasobra e puntonan di bista no tabata varia tanto y no tabata trece
nada nobo. Di un banda esunnan den gobernacion tabata keha cu e nivel superior den Reino tabata
‘mishi cu nos autonomia’, mientras cu esunnan den oposicion tabata lamenta cu e gobernantenan
tabata ‘destrui nos autonomia’ y tabata ‘benta afo loke nos grandinan a traha asina duro pe’.
Pa e ciudadano cu talbes no tin e conocemento huridico specialisa ey, pero naturalmente no ta carece
di sentido comun, un dado momento e discusion tabata haya un aspecto comico. Pakico? Pasobra
mayoria di nos sa masha bon cu den e mundo aki ningun hende ta totalmente independiente. Semper
tin un autoridad superior cu tin algo di bisa di loke bo ta haci. Specialmente den e mundo moderno
cu nos ta biba aden, hasta paisnan independiente ta rondona cu regla internacional riba practica-
mente tur cos.
Ta trata por ehemplo, den nos caso, di leynan di Reino, regulacionnan di Union Europeo, y trata-
donan internacional riba medio ambiente, transporte aereo y maritimo, legislacion laboral, derecho
di e ciudadano individual encuanto enseñansa, etc.
Hasta deporte na nivel mundial ta organisa completamente den structuranan mundial, continental,
regional y nacional, unda e federacionnan internacional y e structura di comitenan Olimpico bao
guia di Comite Olimpico Internacional (IOC) ta reglamenta y supervisa practicamente tur cos cu
ta move den deporte den henter mundo.
Y e sistema aki di supervision ta fuerte y sin distincion di cual pais ta trata. Algun tempo pasa nos
por a presencia un bon ehemplo na Aruba mes unda un pais contrincante a haci uzo di un hungado
sanciona. E resultado di e partido cu a termina na nan fabor a ser elimina y Aruba a haya e derecho
di bay e siguiente buelta. Un pais cu pensa di bay hunga contra un pais sanciona mester sa cu esaki
no ta bay keda sin consecuencia pa nan tambe. E realidad ta masha simpel: si bo no ta cumpli, bo no
por practica bo deporte pafo di bo pais.
Awor, den e mundo organisa aki, cierto hende ta desea di tin un excepcion. E politico Arubiano, spe-
cialmente esun den poder, aparentemente ta haya cu den su caso no mester tin un nivel di supervision
pa para su persona den su afan pa por ehemplo gasta placa na grandi (di Pueblo, no di e mes) sin
cu tin un instancia cu ta bisa: “te aki, no mas leu”? Realidad di bida ta mustra nan cu no ta asina.
Den e temporada venidero nos por haya nos como pais atrobe den un turbulencia hopi fuerte.
A pesar cu a yega na un protocol firma dia 2 di mei 2015 cu ta indica cu Aruba su gobierno mester
somete su mes na un supervision financiero cu nan mes a palabra cu e nivel superior (Reino), nos
por mira cu ta parce cu tur cos ta bay den slow motion mientras cu e fecha pa cumpli a vence caba.
Riba dje, aunke a palabra tambe cu di awor en adelante lo tin un presupuesto entrega na tempo, pa
no viola nos Constitucion, nos por mira cu pa di tantisimo bes mita di augustus a pasa y ainda no
tin un presupuesto 2016 pa bay Raad van Advies, y mucho menos un pa yega Staten prome cu dia
1 di september.
Si acaso nos haya nos den conflicto atrobe den e simannan nos dilanti, lo ta bon pa corda cu no ta
Reino atrobe ta bin “mishi cu nos autonomia”, sino mas bien ta atrobe nos gobernantenan cu ta
busca con pa rek e limitenan di nan autonomia, poniendo nos bienestar como ciudadano na peligro,
pasobra nan no kier duna cuenta. Si e partido na mando no kier pa e nivel di supervision superior
ey ta existi, anto nan lo mester tin e curashi pa bay conta nan votadonan cu nan kier pa Aruba bira
independiente. Pero lo mas probabel ta cu nan no ta bay toca e tema ey, pasobra nan sa caba kico lo
ta e contesta di mas di 90% di tur Arubiano: “NO!’.
E ora ey anto, siña biba cu autonomia, unda tin supervision riba bo; nos como ciudadano di e pais
aki, y di mundo, ta haci esey hopi tempo caba.q