Page 167 - ๕๐ ปี ๑๐๐ สัจธรรม-การดูสภาพจิต
P. 167
ความเข้าใจเร่ืองสภาพจิต
ณ สานักวิปัสสนาพัฒนาทางจิต จ.ตรัง วันท่ี ๑๘ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๖๒
การเจาะสภาวะ...ก่อนอื่นเรามาทาความเข้าใจเรื่องของสภาพจิตก่อน สภาพจิตคือ จริง ๆ แล้ว คือ ลักษณะของจิตใจของเรานั่นแหละ อย่างเช่น ขณะที่เรานั่ง...ตอนน้ี เราทาจิตให้ว่าง ๆ เอาความรู้สึกเป็นเรา ออก เอาความรสู้ กึ วา่ เปน็ เราออก ใหน้ งั่ อยใู่ นบรรยากาศของความวา่ ง ขณะทนี่ งั่ อยใู่ นบรรยากาศของความ ว่าง ลองสังเกตดูว่า จิตใจเรา สภาพจิตใจรู้สึกอย่างไร โดยปกติแล้วลักษณะของสภาพจิต ก็คือถ้าเรารู้สึก ว่าง ๆ สภาพจิตก็คือว่าง รู้สึกสงบ สภาพจิตก็คือสงบ รู้สึกมั่นคง สภาพจิตก็คือ จิตใจสภาพจิตรู้สึกมีความ ม่ันคง ตรงนี้คือลักษณะของสภาพจิต ซึ่งเป็นลักษณะ...เขาเรียกว่าสภาพจิตที่เป็นอยู่
เพราะฉะนนั้ เวลาเราปฏบิ ตั ิ การทเ่ี ราจะดสู ภาพจติ กค็ อื ดจู ติ เราขณะนี้ ณ ปจั จบุ นั การทดี่ สู ภาพจติ ... อันน้ีอย่างหนึ่ง ก็คือว่าดูสภาพจิตที่กาลังเป็นอยู่ ณ ปัจจุบันขณะนี้ ว่าเป็นอย่างไร เป็นสภาพจิตที่มีความ สงบ มีความผ่องใส มีความตั้งมั่น มีความมั่นคง มีความเบิกบาน หรือรู้สึกเฉย ๆ ในขณะท่ีเราดูสภาพจิต อันนี้...คือมีความแตกต่างกัน ที่อาจารย์พูดถึง มีความสงบ มีความตั้งมั่น มั่นคง มีความสุข หรือเฉย ๆ อันน้ันหมายถึงว่าในขณะหน่ึง ๆ สภาพจิตที่กาลังปรากฏเกิดขึ้นจริง ๆ ท่ีเราสามารถรู้สึกได้จริง ๆ นั้นเป็น อย่างไร ถ้าพูดถึงก็คือว่าสภาพจิตขณะน้ี นี่เขาเรียกว่าปัจจุบันขณะ
ถา้ สภาพจติ ขณะนี้ รสู้ กึ วา่ มคี วามตงั้ มนั่ มคี วามตนื่ ตวั ความรสู้ กึ มคี วามตงั้ มนั่ และตนื่ ตวั หรอื หนกั แน่น อันนั้นคือสภาพจิต ทีนี้จิตที่หนักแน่น ต่ืนตัว หรือตั้งมั่น ถ้าความรู้สึกตรงน้ีกว้างข้ึน กว้างกว่าตัว ก็ กลายเป็นจิตทหี่ นักแน่น ต่ืนตัว ตั้งมั่น กว้างจนเป็นบรรยากาศ กว้างออกไปแล้วก็กลายเป็นบรรยากาศ เปน็ บรรยากาศของความรสู้ กึ ทหี่ นกั แนน่ ตงั้ มนั่ ลองดวู า่ ถา้ เปน็ บรรยากาศของความรสู้ กึ ทห่ี นกั แนน่ ตงั้ มนั่ หรือตื่นตัว บรรยากาศตรงนั้น ตรงที่รสชาติ คือให้ความรู้สึกหนักแน่นต้ังมั่นต่ืนตัว
แตส่ สี นั ของบรรยากาศนนั้ เปน็ อยา่ งไร สสี นั ของบรรยากาศรอบตวั มคี วามมดื มคี วามสลวั มคี วาม สว่าง มีความใส มีความเบา ตรงน้ีคือลักษณะสี...สีสันที่อยู่รอบ ๆ ขณะท่ีจิตเราตั้งมั่นตื่นตัวบรรยากาศ รอบ ๆ สสี นั เปน็ อยา่ งไร มคี วามสวา่ ง มคี วามใส มคี วามตนื่ ตวั อนั นค้ี อื รอบ ๆ ตวั แตท่ นี ส้ี งั เกตวา่ แลว้ ขา้ ง
687