Page 199 - ๕๐ ปี ๑๐๐ สัจธรรม-การดูสภาพจิต
P. 199
719
ที่เรา...สัญญา สังขาร วิญญาณ วิญญาณตัวนี้ตัวสาคัญ เพราะเป็นสิ่งที่ละเอียด โดยเฉพาะบางทีเราไม่ยึด อะไรเลย ยึดตัวเรา ยึดวิญญาณเป็นของเรา ใจรู้นี่นะมีเราเป็นผู้รู้ตลอดเวลา ไม่ยึดสิ่งรอบข้างหรอก แต่ยึด ตัวเอง เห็นไหม ไม่ยึดตัวนะ แต่ยึดตัวรู้มาเป็นตัวเรา มันปล่อยวางแล้ว แต่ยึดตัวรู้เป็นตัวเรา เพราะกลาย เป็นไม่เห็นอาการเกิดดับของเขา กลายเป็นแม้แต่วิญญาณรู้...ก็ต้องสังเกต
เพราะฉะนั้นการที่เราจะเห็นชัดอาการทั้งหมด อาการพระไตรลักษณ์ อาการเกิดดับของขันธ์ทั้ง ๕ ทั้งหมด การที่จะเห็นชัดได้ เราจึงเริ่มไต่ระดับจากหยาบไปสู่ละเอียด จากหยาบไปสู่ละเอียด อย่างที่ บอกว่า พอเรากาหนดรู้อาการของลมหายใจ จนลมหายใจหายไป อาการพองยุบหายไป เวทนาหายไป ว่าง ไปหมด ต่อไปตัวนี้จะเด่น คือตัวจิตที่ทาหน้าที่รู้ ตัวรู้ตัวนี้จะเด่น เขารู้อะไร รู้ว่าว่าง รู้ว่าไม่มีอะไร ตรงนี้ แหละ!ยังทาหน้าที่รู้อยู่ การที่จะเห็นตัวนี้ชัด ถ้าเมื่อไหร่ที่รู้สึกว่าตัวหายไป เหลือแต่ตัวรู้ รู้อยู่ที่ว่าง ๆ ตรง นี้จะชัดขึ้นว่า ตัวรู้นี่นะ เวลามีความคิดขึ้นมาเราจะเห็นชัด ตัวรู้นี่นะไปรู้ความคิด
พอมีเวทนาขึ้นมาใหม่ ตัวรู้ไปรู้เวทนา ตรงนี้จะเห็นเลยว่า จะเห็นชัดว่าเวทนากับจิตเป็นคนละส่วน กันนะ เวทนาขึ้นมาจิตวิ่งไปหาเวทนา วิ่งไปหาเวทนา วิ่งไปหาความคิด อะไร...ตัวนี้ไม่ได้คิด แต่ความคิด หรือเวทนาเขาจะขึ้นมา แล้วจิตก็วิ่งไปหา ตรงนี้แหละ ที่เห็นชัดเวทนาก็เกิดขึ้นตามเหตุปัจจัย...ตัวจิตนี้ ทีนี้จึงต้องสังเกตว่า จิตที่วิ่งไปรู้อาการ เขาวิ่งไปแล้วเขาวิ่งกลับมา หรือวิ่งไปรู้แล้วอันน้ีดับ จิตนี้ดับไหม สังเกตตัวนี้ไปด้วย ว่าเขาดับไปด้วยหรือเปล่า ต้องสังเกตแบบนี้บ่อย ๆ
อันนี้คือสภาวะที่ละเอียดขึ้น ละเอียดขึ้นก็เป็นขั้นตอนของเขา ถ้ายังไม่เจอไม่เป็นไร ยังไม่เห็นเลย อยา่ งทอี่ าจารยบ์ อกมานนี่ ะ ฟงั แลว้ รสู้ กึ ดมี าก แตย่ งั ไมเ่ คยเหน็ อยา่ งนอ้ ยกย็ งั รสู้ กึ ดนี ะ ยงั ไมเ่ หน็ ไมเ่ ปน็ ไร ถ้าขยันไป...เดี๋ยวจะเห็น เพราะเป็นขั้นตอน เป็นสภาวธรรมที่อย่างไรก็เกิด เพราะธรรมชาติของจิตตรงนี้ ทา งานตลอดเวลา ขนึ้ อยกู่ บั กา ลงั ของสตสิ มาธแิ ละปญั ญาของเรา วา่ แกก่ ลา้ แคไ่ หน ตรงนจี้ ะเปน็ ตวั วดั วา่ ... การพัฒนา การปฏิบัติของเรามีการพัฒนาอย่างไร
แล้วความมหัศจรรย์อีกอย่างหนึ่งของการปฏิบัติธรรม เราพัฒนาสติสมาธิปัญญา สติสมาธิปัญญา เกิดขึ้นมา กลายเป็นการพัฒนาจิต จิตดีขึ้นไปด้วย จิตสงบด้วย จิตมีความผ่องใสด้วย จิตมั่นคงด้วย จิตตื่นตัว สติว่องไว เข้าใจอะไรมากขึ้นด้วย ยิ่งเข้าใจแล้วก็ยิ่งสว่างขึ้น เห็นไหม จิตเป็นไปด้วยกันเลย สติสมาธิปัญญาทาให้จิตดีขึ้น กลายเป็นการพัฒนาจิต...จิตตรงไหน การเห็นตรงนี้ การที่เห็นแบบนี้ เป็น การขัดเกลาจิตตนเอง เห็นไหม ขัดเกลาเริ่มจาก ขัดเกลาความเข้าใจผิด ว่าเป็นตัวเราของเรา พอเห็นถึง ความเป็นจริง ความหลงผิดไม่เกิดขึ้น เมื่อปัญญาเกิดขึ้นแล้ว ยากที่จะเข้าใจผิด
ลกั ษณะของปญั ญาเกดิ ขนึ้ มาเพอื่ ตดั ความไมร่ ู้ เกดิ ขนึ้ มาแลว้ จะตดั ทไี่ มร่ ู้ ทไี่ มเ่ ขา้ ใจนะ เพราะหนา้ ที่ ข อ ง ป ญั ญ า ค อื ร ้ ู ร แ้ ู ล ว้ ก ต็ ดั ร อ้ ู ะ ไ ร เ พ ร า ะ ฉ ะ น นั ้ ก า ร ป ฏ บิ ตั ธิ ร ร ม ถ งึ บ อ ก ว า่ เ ร า ร อ้ ู ะ ไ ร ร เ้ ู พ อื ่ อ ะ ไ ร ร เ้ ู ป น็ ไ ป เ พ อื ่ ความดบั ทกุ ข์ จงึ สนใจอาการพระไตรลกั ษณ์ สงิ่ ทตี่ อ้ งใสใ่ จ คอื เขา้ ไปเรยี นรถู้ งึ กฎไตรลกั ษณ์ เกดิ ขนึ้ ตงั้ อยู่ ดับไปของทุก ๆ อารมณ์นะ ไม่ต้องไปหาไกลนะ ไม่ต้องไปหาไกลหรอก ใกล้ ๆ เดี๋ยวธรรมะจะตามติดตัว เราไปตลอดเวลา เคยเห็นไหมว่าธรรมะทิ้งเรา...ไม่มี มีแต่เราทิ้งธรรมะ เพราะอะไร เพราะรูปนามขันธ์ ๕
