Page 46 - ๕๐ ปี ๑๐๐ สัจธรรม-การดูสภาพจิต
P. 46
566
บรรยากาศ มองก็มองผ่านบรรยากาศ พูดก็พูดผ่านบรรยากาศตรงนี้ ลองดูนะ ถ้าเราพูดผ่านบรรยากาศ ของความรสู้ กึ ทสี่ งบ...ใหค้ วามรสู้ กึ อยา่ งไร ? พดู ผา่ นบรรยากาศของความรสู้ กึ ทดี่ ขี องตวั เองเปน็ อยา่ งไร ? พูดผ่านบรรยากาศของความรู้สึกที่ใสเป็นอย่างไร ? สติเป็นอย่างไร... รู้เท่าทันเห็นชัดถึงคาพูดที่จะออก ไป ความคิดที่เกิดขึ้นมาเป็นความคิดแบบไหน และคาพูดแบบไหนที่ควรจะให้หลุดออกไปหรือไม่ควรจะ ให้หลุดออกไป ?
บรรยากาศตรงนี้จะเป็นตัวกรองการกระทาคาพูด กลายเป็นว่าเป็นสติคอยคัดกรองไปในตัว อันนี้ต้องมีเจตนานะ มีบรรยากาศแล้วมีเจตนาที่จะทาให้ดีขึ้น สมมติว่า เราจะพูด อยากใช้คาพูดให้ดีขึ้น มีบรรยากาศแล้ว พอมีเจตนาแบบนี้ปุ๊บเขาจะกรองเองว่าอันไหนที่ควรหรือไม่ควรให้ออกมา แต่ถ้าไม่มี เจตนาที่จะปรับปรุงพัฒนาหรือแก้ไข ถึงมีบรรยากาศแล้วเขาก็จะใช้ความเคยชิน มีบรรยากาศเหมือนกัน ซอฟต์ลงแรงกระแทกลดลงแต่ความหมายยังรุนแรง อันนี้คือภาษา บางครั้งความหมายเบาแต่คาพูดแรง ก็มี อยู่ที่เราจะเลือกใช้ การมีบรรยากาศรองรับตรงนี้แล้วชีวิตของเราจะเป็นอย่างไร อันนี้ต้องสังเกต บ่อย ๆ ทาซ้า ๆ
ทีนี้ ถ้าเรามองผ่านบรรยากาศของความสงบหรือมองผ่านบรรยากาศของความเบา ภาพที่เห็นมีน้า หนักหรือเบา ๆ ? มองผ่านบรรยากาศของความสุข ภาพที่เห็นรู้สึกอย่างไร ? สดใสมีชีวิตชีวา แต่สิ่งหนึ่ง ก็คือว่า เบาหรือมีชีวิตชีวาก็ไม่ได้หมายความว่าเรามีกิเลสเกิดขึ้น สังเกตดูนะ เวลามองผ่านบรรยากาศของ ความสุข ภาพที่เห็นจะงดงามอย่างไรก็ไม่ได้หมายความว่าจิตเรามีกิเลส หรือเห็นสิ่งที่สวยงามแล้วจิตจะ ต้องมีกิเลสเสมอไป ตรงนี้เห็นความงดงามของสิ่งนั้น แต่ไม่ได้เกิดจากความอยาก ไม่ได้ปรุงแต่ง แต่เกิด จากจิตที่งดงาม จิตที่บริสุทธิ์ จิตที่ผ่องใส จิตที่มีความสุข... จิตที่งดงามจึงทาให้เห็นภาพนั้นงดงามไปด้วย เช่นเดียวกัน
ตรงนี้แหละที่พระพุทธเจ้าถามภิกษุ เธอเห็นภาพอันวิจิตรบนผนังนั้นไหม ภาพที่วิจิตรเกิดจากจิต ที่วิจิตร ภาพที่งดงามเกิดจากจิตที่วิจิตรงดงาม... ทั้งของผู้ทาและผู้ดู ภาพวิจิตรงดงามแค่ไหน ถ้าใจเราไม่ งดงาม ภาพที่เห็นจะเป็นอย่างไร ? ภาพเดียวกันแต่การมองให้ความรู้สึกที่แตกต่างกัน มองแล้วแห้งแล้ง มองแล้วหดหู่ หรือมองแล้วมีความสุขมีความอิสระ บางคนสร้างมาดี มีวิบากทางตาดี เห็นอะไรก็ดูดี ไปหมด เห็นอะไรก็สวยงาม เห็นแต่ส่วนที่ดี... กับคนที่สร้างวิบากไม่ดี เห็นของดีก็ยังเห็นมุมที่ไม่ดีอยู่ เสมอ คนเขาบอกตรงนี้ดีก็จะมองหาจุดที่ไม่ดีอยู่เสมอ กลายเป็นฝึกรับรู้แต่ส่วนที่ไม่ดี
พอเห็นส่วนที่ไม่ดี สิ่งที่ตามมาคืออะไร ? สภาพจิตก็พลอยไม่ดีไปด้วย แต่การที่เราฝึกมองผ่าน บรรยากาศของความรู้สึกที่ดี สิ่งที่เราได้เลยก็คือจิตของเราดี เรากาลังพัฒนาจิตของเราให้ดีขึ้นและให้ จิตที่ดีแล้วมีกาลังมากขึ้น เพราะฉะนั้น เห็นอะไรแล้วงดงามก็ไม่ได้หมายความว่าเป็นเพราะกิเลส ไม่ใช่ ตัวตัณหาตัวราคะตัวโลภะ บางคนบอกว่ามองให้เป็นของว่าง แต่การที่รับรู้ผ่านบรรยากาศของความรู้สึก ที่ว่าง เราสามารถมองทะลุอารมณ์นั้นไปได้เลย เพราะจิตเราว่าง ไม่เป็นกลุ่มก้อน ไม่เป็นของหนัก ไม่เป็น ของหยาบ เห็นความงดงามของอารมณ์/ของรูปนั้น ๆ ได้เพราะจิตงดงาม แต่ก็มองทะลุไปได้
