Page 55 - ๕๐ ปี ๑๐๐ สัจธรรม-การพิจารณาหัวข้อธรรม
P. 55
915
จึงถามว่า ลองสังเกตจิตที่ว่างเบา เขาบอกว่าเป็นเราไหม คาถามตรงนี้ โดยส่วนใหญ่แล้วนี่นะ โยคีจะไม่ ค่อยได้ถามตัวเอง เพราะอะไร มีแต่อยากให้ว่าง ปฏิบัติไปแล้วอยากว่าง อยากปล่อยวาง อยากมีความสุข
แต่พอมีความสุข มีความว่าง ปล่อยวาง มีความสงบขึ้นมา กลับไม่รู้จะไปไหนต่อ แล้วก็ไม่รู้ด้วยว่า จิตที่ว่างดีหรือไม่ดีอย่างไร ทั้ง ๆ ที่อยากจะว่าง แต่พอว่างแล้วกลับไม่รู้ว่า ว่างนั้นดีอย่างไร หรือจิตที่ว่าง แลว้ ใชป้ ระโยชนอ์ ะไรตอ่ ไดบ้ า้ ง เพราะอะไร เพราะการแยกจติ กบั จติ อกี อยา่ งหนงึ่ นนี่ ะ...ไมช่ ดั เจน ตรงนคี้ อื ตวัปญัญาถา้ไมม่ใีครถามเราจะไมค่่อยได้สนใจเพราะฉะนนั้การทถี่ามนกี่ค็อืการชี้ทางให้เราไดพ้จิารณา จุดที่ควรใส่ใจที่พิจารณา เพื่ออะไร เราได้เห็นถึงธรรมชาติ ถึงความเป็นอนัตตา ความเป็นคนละส่วน และ เห็นความเป็นอนัตตา
ทนี กี้ ารแยกขนั ธแ์ บบนี้ อยา่ งหนงึ่ เวทนาอกี อยา่ งหนงึ่ กค็ อื เวทนาทางกาย อนั นจี้ ะชดั เพราะเปน็ ของ ห ย า บ เ ว ท น า ท า ง ก า ย น นี ่ ะ บ า ง ท เี ก ดิ ข นึ ้ ม า แ ล ว้ จ ะ เ ป น็ ก ล ม่ ุ ก อ้ น เ ป น็ แ ท ง่ เ ป น็ จ ดุ เ ป น็ ด ว ง เ ป น็ เ ส น้ เ ป น็ แ ท ง่ เป็นเส้น เป็นก้อนขึ้นมา ปวดตามตัว ตามหัวเข่า ตามร่างกาย เราจะเห็นชัดว่า...ทีนี้เห็นชัดอย่างไร ความ ปวดที่เกิดขึ้น การแยกขันธ์ตรงนี้ ความปวดที่เกิดขึ้น เกิดอยู่ตาแหน่งนี้ แล้วก็ไม่ได้เกิดตลอดเวลา เกิด บริเวณตัว แต่ไม่ใช่ตัว แต่อาศัยตัว อาศัยร่างกายนี่นะ เป็นที่อาศัยเป็นปัจจัยเกิดขึ้นมา ตรงนี้คือเวทนา
อย่างเช่น เราเห็นว่าปวดเป็นก้อนดา ๆ ทึบ ๆ เป็นก้อน เป็นแท่ง เป็นแผ่นอยู่ แต่ไม่เห็นรูปร่างของ ขาเลย ไม่เห็นรูปร่างของตัว แต่เห็นแต่ความปวด มันเป็นแผ่น เป็นแท่ง ถามว่าตัวกับความปวด เป็นส่วน เดียวกันหรือคนละส่วนกัน เมื่อไม่เห็น จะบอกว่าเป็นส่วนเดียวกันได้ไหม...หาไม่เจอ นี่คืออย่างหนึ่ง แล้ว จิตที่ทาหน้าที่รู้ความปวด กับความปวดก็เป็นคนละส่วนกัน
เพราะฉะนั้น ขันธ์ที่ชัดที่สุดคืออะไร ไม่ใช่รูปขันธ์ แต่เป็นเวทนาขันธ์ กับวิญญาณขันธ์ คือจิตที่ทา หน้าที่รู้ กับความปวดที่เกิดขึ้น กลายเป็นว่าเห็นทีละ ๒ ขันธ์ นี่ถ้าเป็นอารมณ์เดียว ก็จะเป็นแบบนี้ แต่ใน บางขณะเรากจ็ ะเหน็ วา่ มคี วามปวดเปน็ กอ้ นอยทู่ บี่ รเิ วณหวั เขา่ จนแบบ...มรี ปู รา่ งหวั เขา่ แตก่ ป็ วดมาก ปวด อยู่บริเวณหัวเข่า ตรงนี้จะเห็นทั้งรูปขันธ์ เวทนาขันธ์ และสัญญาขันธ์ก็ยังจาได้ ว่านี่คือบริเวณหัวเข่า แล้ว จาได้ว่าความปวดมีลักษณะอย่างนี้ และตัวจิตที่ทาหน้าที่รู้กับความปวด ก็เป็นคนละส่วนกัน
ถ้าเห็นแบบนี้ ความปวดที่เกิดขึ้น ถ้าเห็นเป็นคนละส่วน เวทนาทางจิตจะน้อย คือความทรมานจะ น้อย คือความขุ่นมัว ความเศร้าหมองของจิตจะน้อย แต่ถ้าเมื่อไหร่ที่เห็นว่าเป็นเราปวด แยกไม่ออก แล้ว เป็นเราปวดขึ้นมาปุ๊บ เราเป็นผู้ปวดเลย นั่นคือ เกิดจากเขาเรียกว่าอุปาทาน เข้าไปยึดว่าเป็นของเรา เวทนา เป็นของเรา เรามีเวทนา เวทนาเป็นเรา เราเป็นเวทนา อันนี้คือพอเห็นแบบนี้ เวทนาทางจิตเกิดขึ้นมา เกิด ความหดหู่ ขุ่นมัว เศร้าหมอง คืออวิชชาเกิดขึ้น อุปาทานก็เกิดขึ้น เห็นผิดว่าเป็นของเรา ด้วยกาลังของ อาการ ด้วยกาลังของอารมณ์ตรงนั้น
เพราะฉะนั้น การที่เราเริ่มแยกแบบนี้ การแยกแบบนี้ พิจารณาแบบนี้ทุก ๆ ขันธ์ที่ตามมา พอแยก อ า ร ม ณ แ์ บ บ น ชี ้ ดั ต อ่ ไ ป ต วั จ ติ ท ที ่ า ห น า้ ท รี ่ โ้ ู ด ด เ ด น่ ข นึ ้ ต วั ว ญิ ญ า ณ ร น้ ู จี ้ ะ เ ด น่ ข นึ ้ ม า เ ล ย จ ะ ร ว้ ู า่ ต วั ร อ้ ู ย ต่ ู ร ง ไ ห น
