Page 75 - ๕๐ ปี ๑๐๐ สัจธรรม-การพิจารณาหัวข้อธรรม
P. 75
935
แต่ความทุกข์ใจไม่เกิด แต่กาหนดรู้ถึงลักษณะ เขาเรียกว่า ทุกขลักษณะ ของอารมณ์นั้น ๆ ทุกข- ลักษณะของอารมณ์คือ การเกิดแล้วต้องดับไป ไม่มีอะไรตั้งอยู่เหมือนเดิม เกิดขึ้นแล้วก็ดับ เกิดขึ้นแล้วก็ ดับ จะดับเร็วดับช้านั่นเป็นหน้าที่ของเขา และหน้าที่ของเราคือกาหนดรู้ ถึงการเกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป หน้าที่ ให้ทาแบบนี้ นี่คือการเจริญวิปัสสนากรรมฐาน กาหนดรู้ถึงอาการพระไตรลักษณ์ ไม่ต้องบังคับ
ลองดกู ไ็ ด้ พอปฏบิ ตั ไิ ปนาน ๆ พอสมาธมิ ากขนึ้ สตมิ กี า ลงั มากขนึ้ พอใหค้ ดิ เขาไมย่ อมคดิ สงั เกต วา่ คดิ สิ คดิ สิ ฉนั จะเปน็ ผนู้ งั่ ดู พอยใุ หค้ ดิ เขากเ็ งยี บไปเลยไมก่ ลา้ มา พอเผลอเมอื่ ไหรก่ ผ็ ดุ ขนึ้ มา พอเผลอ เมื่อไหร่ก็มา พอรู้ทัน ยุให้คิด หยุดไปเฉย ๆ นั่งรอเมื่อไหร่ ก็ไม่มา ทาไมเขาไม่เกิดตอนที่เรายุ หรือนั่งรอ เพราะเรามีสติ เราไม่คล้อยตามไม่ปรุงต่อไง เพราะเรามีสติ ไม่คล้อยตามไม่ปรุงต่อเขาก็หยุด แต่เผลอเมื่อ ไหร่ สังเกต เผลอเมื่อไหร่ เราก็เคลิ้มคล้อยตามเขา ก็ปรุงต่อไป คิดต่อไป นี่คือธรรมชาติ
เพราะฉะนั้น ในการเจริญกรรมฐาน ท่านจึงให้กาหนดรู้ ถึงการเกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป เป็นหลักนะ วิปัสสนากรรมฐานเน้นเลยว่า กาหนดรู้ถึงอาการพระไตรลักษณ์ เพราะอะไร พระพุทธเจ้าตรัสถึงขันธ์ทั้ง ๕ นี่นะ รูปนามขันธ์ ๕ เป็นของไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา แล้วรูปนามขันธ์ ๕ ก็คือตัวเรา คือชีวิตของเรา กาย เวทนา จิต ธรรม สลับกันมาเป็นระยะ ๆ ทาให้เราเข้าไปรับรู้ เกาะเกี่ยวเป็นเรื่อง ๆ เป็นอย่าง ๆ สลับ กันอยู่เรื่อย ๆ ก็วนเวียนอยู่ตรงนี้นะ
แล้วเราก็เป็นทุกข์ กับเรื่องที่เราต้องวนเวียน สลับเกาะเกี่ยวกันไป ทาให้เราทุกข์กับเรื่องนั้นบ้าง เรื่องนี้บ้าง เพราะการเข้าไปยึดนั่นเอง เพราะฉะนั้น การปฏิบัติธรรม การที่จะพัฒนาปัญญาของเรา จึงต้อง กาหนดรู้จากภายใน ที่บอกว่ารู้ภายใน รู้อะไร รู้อาการของรูปนามขันธ์ ๕ ของเราเองนี่แหละ รู้ถึงการเกิด ขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป ให้ต่อเนื่อง แล้วจิตจะได้มีกาลังมากขึ้น จะได้เห็นความจริงชัดเจนขึ้น จิตจะคลายจาก อุปาทาน
ทนี กี้ ารดจู ติ ในจติ นอกความคดิ อยา่ งทบี่ อกเมอื่ กนี้ ี้ กค็ อื สภาพจติ ใจของเรา ลกั ษณะอกี อยา่ งหนงึ่ ก็คือ จิตใจ สังเกตดูไหม จิตใจตอนนี้รู้สึกอย่างไร มีความสงบ มีความเบา มีความสบาย มีความสุข หรือ รู้สึกว่าง ๆ เฉย ๆ อันนี้คือลักษณะสภาพจิตใจของเรา ซึ่งปกติถึงไม่ปฏิบัติเขาก็เป็น ไม่ปฏิบัติก็เป็น ไม่มี ใครทุกข์ตลอดเวลานะ แล้วก็ไม่มีใครสุขตลอดเวลา
แตว่ า่ การสนใจดจู ติ ตรงนี้ การดสู ภาพจติ ตรงนี้ พอกา หนดรพู้ ฒั นาไปนนี่ ะ จติ ทมี่ คี วามสขุ มคี วาม สงบที่เกิดขึ้น เราจะเห็นว่า ความสุขเกิดจากกิเลส หรือความสุขที่เกิดจากปัญญา ความสุขที่เกิดจากกิเลส หรือเกิดจากปัญญา ความสงบเกิดขึ้นมาได้อย่างไร ความสุขเกิดขึ้นได้อย่างไร ก็เกี่ยวข้องกับความทุกข์ เมื่อมีความทุกข์เกิดขึ้น เราจะละอย่างไร ดับอย่างไร การเห็นจิตตัวเองชัด ๆ จิตที่ขุ่นมัวเศร้าหมอง เกิด ขึ้นได้อย่างไร ทาไมถึงขุ่นมัวเศร้าหมองเกิดขึ้น ถ้าเราไม่สังเกต เราจะไม่รู้ หรือจะไม่เห็นนะ
เรา...ก็อยู่ ๆ ก็ทุกข์แล้ว อยู่ ๆ ก็หายไปแล้ว เปลี่ยนอารมณ์ไป อันนั้นอย่างหนึ่ง อีกอย่างหนึ่งคือ ตัวจิต จิตที่ทาหน้าที่รู้ เขาเรียกตัววิญญาณรู้ วิญญาณรู้ คือตัวที่ทาหน้าที่รู้อารมณ์ทุก ๆ อารมณ์ รู้ทุกเรื่อง
