Page 120 - ธรรมปฏิบัติ 2
P. 120
96
เขาถูกปรุงแต่งด้วยอาหาร อากาศ ธาตุสี่ตรงนี้ ปรุงแต่งทาให้มีการเจริญ เติบโตขึ้นมา ปรุงแต่งอีกอย่างหนึ่งคือ จิตสังขาร การปรุงแต่งทางจิตเรา คิด ปรุงแต่งสร้างสิ่งต่าง ๆ ขึ้นมา นั่นคือการปรุงแต่งของจิตทั้งหมด ปรุงแต่ง ให้เป็นอย่างงั้นให้เป็นอย่างงี้ บางครั้งก็บอกว่า..เรามีอุปาทาน เราปรุงแต่งไป หรือเปล่า เวลาเรานั่งสมาธิ เวลาเราปฏิบัติ หรือเจริญภาวนา เวลามีสภาวะ ต่าง ๆ เกิดขึ้น มีอาการเกิดดับปรากฏขึ้นมา มีสี มีแสง มีอาการกระเพื่อม ไหว ปรากฏขึ้นมา บางทีเราเกิดความสงสัยตัวเองว่า เราคิดเอาเองหรือเปล่า หรือว่าเขาเกิดตามสภาพของเขา นี่คือความสงสัย
ที่บอกว่าเราคิดเอาเองหรือเปล่า นั่นหมายถึงว่า เราปรุงแต่งสร้างมัน ขึ้นมาหรือไม่ อันนี้คือตัวสังขารอย่างหนึ่ง แต่เมื่อพิจารณาดูแล้วเห็นว่า สภาวะที่เกิดขึ้นนั้น ไม่ได้เกิดจากการปรุงแต่งของจิต แต่เป็นอาการของรูป ที่มีการเปลี่ยนแปลงหรือปรากฏขึ้นมา เป็นสภาวธรรมอย่างหนึ่งที่ปรากฏ ข้ึนมา ซึ่งไม่รู้ว่าเรียกว่าอะไร แต่เราก็เรียกได้ว่า เป็นสี หรือแสง เป็นความ ใส ก็เรียกตามอาการพวกนั้น เราไม่มีชื่อบัญญัติว่าอันนี้เรียกว่าสิ่งนั้น สิ่งนี้ แต่เรียกตามอาการเท่านั้นเอง นั่นคือเรียกตามลักษณะอาการที่ปรากฏ ขึ้นมา
เพราะฉะนั้น นี่เป็นอาการที่เกิดขึ้นมาโดยที่เราไม่ต้องปรุงแต่ง ถ้า สงสัยว่าเราปรุงแต่งหรือเปล่า สงสัยว่าเราคิดเอาเองไหม ธรรมะเราให้พิสูจน์ สังเกตดูว่า ถ้าดูอีก เขาเป็นอย่างไร คิดให้เป็นอย่างนั้นอีก เป็นได้ไหม ถ้า คิดให้เป็นแล้วเป็น ลองสังเกตดูว่า ที่คิดให้เป็นแล้วเป็นนี่ เขาเกิดขึ้นมาใหม่ จริง ๆ หรือว่าเป็นสิ่งที่เราจาได้เท่านั้นเอง ตรงนี้สังเกตนิดหนึ่ง บางทีสภาวะ ที่เกิดขึ้นมา เกิดจากสัญญา นึกว่าเขากาลังเป็นอยู่จริง ๆ ถ้าคิดให้เป็น แล้ว ปรากฏขึ้นมาด้วย แสดงว่าตอนนั้นกาลังเราดี อยู่ในอารมณ์ที่สามารถกาหนด ได้ อันนี้คือตัวสังขาร
พูดถึงตัวสังขาร การที่เราจะปรุงแต่ง หรือไม่ปรุงแต่งทางจิตของเรา
