Page 121 - ธรรมปฏิบัติ 2

97
เมื่อไหร่ที่ปรุงแต่งขึ้นมา ปรุงแต่งด้วยจิตประเภทไหน ปรุงแต่งด้วยจิตที่ เป็นบุญเป็นกุศล หรือปรุงแต่งในขณะที่จิตเราเป็นทุกข์เป็นอกุศล คิดไม่ ดีแล้วก็ปรุงแต่งไปตามความชอบไม่ชอบของตัวเอง อันนี้เราต้องพิจารณา เรามีตัวตน แล้วคิดเอาเอง ทุกข์เอง อันนี้เราก็ต้องพิจารณา
เวทนาทางจิตก็เกิดขึ้นเมื่อปรุงแต่งในทางที่ไม่ดี เวทนาทางจิตที่เกิด ขึ้นนั้นเป็นอย่างไร ? ปรุงแต่งแล้วเราเป็นสุข หรือปรุงแต่งแล้วเป็นทุกข์ ขึ้นมา จริง ๆ เราจะรู้สึกได้ว่า เวลาเราคิดหรือปรุงแต่งในสิ่งที่ไม่ดี จิตใจเรา ก็จะเป็นทุกข์ ถ้าปรุงแต่งในสิ่งที่ดี จิตใจเราก็จะมีความสงบ เพราะฉะนั้น นี่คือตัวสังขารการปรุงแต่ง
ตัว “วิญญาณ” คือจิตที่ทาหน้าที่รู้ รู้อย่างเดียว รู้ทุกเรื่องที่เกิดขึ้น ที่กาลังเป็นไปในขณะนี้ ที่เรากาลังนั่งอยู่นี้เรารู้ รู้ว่านั่งอยู่ นั่นคือจิตที่ทา หน้าที่รู้ ลองสังเกตดูว่า ถ้ารู้อย่างไม่มีตัวตน ไม่มีเรา มีแต่วิญญาณขันธ์ คือ จิตที่ทาหน้าที่รู้อย่างเดียว มีแต่ความรู้สึกที่ทาหน้าที่รู้กับรูปที่นั่งอยู่ ตรงนี้ คือ การแยกรูปแยกนาม
การทเี่ ราพจิ ารณาสภาวธรรม ไมจ่ า เปน็ ตอ้ งแยกทกุ ตวั การทเี่ ราปฏบิ ตั ิ ยกจิตขึ้นสู่วิปัสสนา ไม่ต้องแยกว่า อันนี้เรียกว่าอะไร อันนั้นเรียกว่าอะไร ถ า้ เ ร า ม วั ไ ป น งั ่ แ ย ก อ ย า่ ง น ี ้ ม นั ก จ็ ะ ต ดิ ๆ เ พ ร า ะ เ ม อื ่ ไ ห ร ท่ เี ่ ร า เ ร ยี ก ม ชี อื ่ บ ญั ญ ตั ิ เข้าไป มันก็จะเป็นบัญญัติ เขาเรียก “นามบัญญัติ” เราตั้งชื่อให้เมื่อไหร่ มัน ก็สะดุด อันนี้เรียกว่าสิ่งนี้ จิตเราก็จะสะดุด แทนที่จะเป็นปรมัตถ์ ต่อไปจะ กลายเป็นบัญญัติ แต่ถ้าเรามุ่งเข้าไป รู้ว่าเป็นอย่างนี้ แล้วเปลี่ยนแบบนี้ ดับ อย่างนี้ เข้าไปเกิดดับแบบนี้ นั่นล่ะ..จะรู้ถึงสภาวะปรมัตถ์ที่เกิดขึ้น
ลองสังเกตดูว่า ถ้าเราเห็นสภาวะปรมัตถ์ เห็นลักษณะอาการเกิด ดับของรูปนามในแต่ละขณะ ถ้าจะพิจารณา ต้องสังเกตแบบนี้อย่างหนึ่งว่า ขณะที่เรากาหนดรู้ถึงอาการเกิดดับของรูปนามที่เป็นปรมัตถ์ ความรู้สึกหรือ จิตขณะนั้นเป็นอย่างไร มีกิเลสตัวไหนเกิดขึ้นไหม เรารู้ด้วยความชอบ-ไม่