Page 19 - 6-СЫНЫП. КАЗАК АДЕБИЕТИ. АТАМУРА

! дың бір түрі: алдыңғы сөзден соңғы сөзді, алдыңғы ойдан
Ãрадаöия (біртіндеп көтеру), яғни дамыту – айшық тау-

соңғы ойды асыра, асқақтата түсу. Поýзияда, прозада да
қолданылады. Мысалы, «Қобыланды батырдағы» Тай-
бурыл дың шабысы. Ãрадация қолдану сипатына қарай екіге
бөлінеді. Бірі – түйдектету: «Қиқу салып құзға ұшқан,
Құздан суық мұзға ұшқан, Мұздан биік бұлтқа ұшқан»
(Ò. Æароков); екіншісі – баяулату: «Әм жабықтым, әм
жалықтым» (Абай). Кейде екеуі қосарланып қолданылады:
«Безілдет. Сарнат. Çарлат! Үздік тірші! Керек жоқ! Ëақтыр
әрі! Қысқарт. Қысқарт» (I. Æансүгіров).

! шығарманың кімге, қандай оқиғаға байланысты екенін
Арнау – әдеби шығарманың басында берілетін, сол

көрсететін, көбінесе өлең түрінде келетін автордың сөзі.
Егер шығарманың авторы белгісіз болса, оның мазмұнынан
кімге арналғанын аңғаруға болады.

АЛыÏ еР тұҢғА
(б.з.б. Vіі ғ.)

Алып Ер Тұңға – түркі мемлекетін басқарған көсем. Ол
замандағы түркілер Енисей мен Ертіс, Дунай бойлары, Ауғанстан
мен Иран, Сирия, Түркия жерлерін мекендеген.

Қазақ халқына көп ғасырдан бері мұра болып келе жатқан
ғажайып аңыздарды, мазмұны ертегіге айналған мифтерді,
жай-күйін көкке сермейтін асқақ ерлік жырларын тереңнен
алып қарасақ, онда бүкіл дүние мәдениетіне қосылатын
сәулетті сыр бар.
әлкей марғұлан

2–3436
17