Page 2 - BNDIA ARUBA
P. 2
A2 LOCAL
Dialuna 13 augustus 2018
‘Cada praktijk tin un promedio di 200 pashent diabetico’
ORANJESTAD – bay purba haci actividadnan
Recientemente Bon Dia durante henter e luna. “Bo ta
Aruba e tene un entrevista bay wak cu mester informa
cu dokter Sharlin Vis pa hende pa nan wak ki riesgo
splica nos di diabetes. nan ta core, paso hopi hende
El a papia di fundacion no sa, nos kier pone atencion
diabetes Aruba y nan plan y pasa e informacion asina
cu nan tin pa pashentnan mas hende por lesa of tende.”
cu diabetes.
Un pregunta cu a wordo haci
Dr. Vis ta splica cu e na dr. Vis ta: si un persona ta
fundacion ta tuma parti di haya diabetes pa come hopi
e plataforma di promocion sucu, sea bolo, chuculati
di salud. Na e plataforma of mangel entre otro. El a
tur ‘e stakeholder nan’ di contesta cu e persona ta haya
gezondheidszorg ta bin diabetes ora tin ‘buikvet’, ora
hunto. Segun dr. Vis, tur luna tin edad of e ta genetica. “Ora
nan tin proyectonan, mayoria nos bira bieu nos organo ta
rond di e tema di United funciona menos activo, e
Nations Gezondsheidsdagen, chens ta grandi cu tin hende
World health organixation, ta bira diabetico, pero cu
dia di Diabetes, World Heart hende cu gusta zoet no ta
Day y dia di Psikiatria entre un rason cu e persona ta bira
otro. Nan ta pone e temanan diabetico.”
riba social media pa asina
hende por atende. a baha cu pensioen. “Ora promedio di 200 hende cu nos ta warda mas energia El a finalisa e entrevista
cu el a baha cu pensioen e diabetes, pero si organisa un den e vet, e ora nos insulina bisando cu tin multi
Otro aña e fundacion fundacion a keda como 4 pa lezing, ta 30 hende so t’ey, no ta traha bon y nos no factornan cu un persona
diabetes ta bay cuminsa 5 aña inactivo. Dos aña pasa a esey ta tiki. Porta un lezing no ta move tampoco. Haci ta haya diabetes. “Ta mas e
cu un proyecto di ‘self lanta e fundacion di nobo cu ta algo interesante pa nan.” ‘esfuerso pa kima caloria’ pa combinacion di movemento
management’ pa pashentnan. su miembronan. E bestuur ta asina no ta keda subi peso y genetico y balansa di dia,
“Nos miembronan di hunta consisti di 8 hende, pero nos Sinembargo dr. Vis ta bisa un bon ehempel. Tempo pero no cu cuminda dushi,
ta uno mixto. Nos tin un ta buscando un pashent cu ta cu porta e pashentnan lo di antes ‘no tabata sa’ tur pero ban bisa e cantidad cu
doctor, un dietista, un representa e pashentnan den kier algo mas activo. Un esaki. “E ta informacionnan persona ta come y e cuminda
praktijkondersteuner, un e fundacion”, Dr. Vis ta sigui ehempel cu el a duna ta yuda nobo”, segun dr. Vis. Luna sea hopi carbohidratos,
hurista, beleidsadviseur, y splica. nan cu ‘algo mas practico’, pa di november lo ta luna di manera aros, pasta, hariña
tambe nos tin un persona ehempel, bay un gym. World Diabetes, unda nan ta etc..
di AZV, pero nos kier pa un E ta dificil pa haya e pashent E ta splica cu awendia hende
pashent tambe sinta den e paso nan ‘no kier papia’ over ta prefera algo man’e un app,
bestuur. di e malesa. E ta un taboe te of social media cu ta bisa
ainda pa hende. Nan no gusta kico tin di haci. “Un les di
Fundacion Diabetes pa hende sa cu nan tin un zumba por ehempel, dus e
E fundacion diabetes Aruba malesa. Ora e pashent mes ta mas agradabel pa tende di
a ser funda na 1976 – 77 tende cu e tin e malesa, nos pashentnan mes kico nan lo
pa internista dr. Anaya. E tin cu splica e situacion hopi kier pa wordo organisa pa
fundacion tabata enfoca claro, paso e ta pensa cu e ‘no nan.”
riba e cuido pa pashentnan ta malo’.
diabetico miho posibel. E “Otro aña tin un proyecto
tabata mas pa aregla cua “Un pashent por compronde grandi pa educa e asina yama
remedi e pashent mester otro pashentnan miho cu ‘health worker’ con pa saca
haya, pero awor aki e enfoke tambe tin diabetes. Si nos kier e motivacion di e pashent
ta bay mas riba educacion. organisa algo, anto e pashent pa bin cu cambionan den
“Awendia aki na Aruba bo ta ta bisa no na e proyecto, e su ‘lifestyle’. E pashent mes
haya tur e posibilidadnan pa ora esey ta bon pa sa, pasobra mester wak e necesidad
tratamento y e zorg ta bon e diabetico no kier.” E pa bin cu cambio den su
organisa.” fundacion a yega di organisa lifestyle. Tambe nos kier
un evento pa pashentnan duna e pashent un atencion
E fundacion pa añanan largo cu diabetes, pero segun dr. individual, paso no ta tur
no tabata activo, despues cu Vis, por conta ‘riba dos man’ pashent tin mesun pregunta”,
e voorzitter, William Phillips cuanto hende ta atende e Dr. Vis ta
evento. “Cada praktijk tin un
Cuminda saludabel
Dr. Vis ta continua cu awendia
tin e mala suerte di biba den
un epoca cu estilo di bida
ta pasa den cambio. Hende
ta haci menos movecion,
e cuminda no ta adecuado
pasobra por ehempel tin
hopi caloria y cu menos balor
nutritivo. “Pero esaki no ta
un problema na Aruba so,
sino mundo henter.”
Mundo henter ta asina, nos
ta come cosnan ‘malo’ cu
no ta bon pa nos curpa y