Page 4 - BNDIA ARUBA
P. 4

A4   LOCAL
                 Diasabra 3 augustus 2019































































            Linguista Ramon Todd Dandare:

               Lesa sin compronde y falta di literatura na Papiamento ta un problema


            ORANJESTAD  –  Pa  Ramon  Todd  Dandare,  esun universal, mirando cu idioma Spaño ta uno  mas  importante  ‘esun  cu  a  dal  bo,  emociona  bo’
            na Aruba tin un fenomeno unda ora di lesa,  grandi. Di e forma ey e studiantenan ta siña for di  esey ta yama sintesis. Segun Todd Dandare, mayo-
            no ta compronde loke ta lesando; pero e prob-   cuminsamento.                                   ria di biaha na scol ta papia e ora ey di un resumen.
            lema ta bira mas grandi ora ta papia di refleha
            riba loke a lesa y purba pensa kico tabata in-  Pa locual ta trata traduccion den buki, e ta bisa cu  E resumen/ sintesis ta comprendemento di e texto,
            tencion di e autor. E linguista no ta haya cu  esey algo cu por wordo haci. Tin hopi buki di lec-  pero tambe tin e parti analisis. Esey ta e parti unda
            tin suficiente buki di literatura na Aruba den  tura pa muchanan, kleuter, basico cu ta traduci y  cu un persona ta interpreta locual e ta lesa y por re-
            Papiamento.                                     traha locamente tambe. A puntra Todd Dandare si  fleha riba e lesado su interpretacion di loke e autor
                                                            tin traductor suficiente na Aruba.              kier a bisa cu loke el a skirbi. Esey ta un aspecto cu
            Bon Dia Aruba a acerca Traductor y Linguista Ra-                                                ta importante pa literatura, pero e ta algo impor-
            mon Todd Dandare, pa splica tocante importancia  E ta contesta cu si tin, pero mester mas. Sinembar-  tante pa tur texto cu lesa.
            pa tin mas literatura na Papiamento; si tin sufici-  go, el a splica cu nan no ta siña pa traductor, pero pa
            ente lectura literario den educacion.           Papiamento; y e idioma cu nan lo kier traduci for di  Segun Todd Dandare, muchanan ta lesa, pero no ta
                                                            dje. Pasobra pa un persona por traduci, e mester tin  compronde, cual no ta bon. “Si e fundeshi di sinte-
            No tin suficiente obra literario na Papiamen-   gran conocemento den ambos idioma, ademas di  tisa y analisa no ta bon, pues si no haci esaki na scol
            to                                              conocemento di literatura di ambos idioma.      basico, pa scol secundario e ta bay tin un problema
            Ora ta trata riba e pregunta si ta existi suficiente                                            pa compronde y refleha riba texto.”
            material di lesa na Papiamento, Traductor y Lin-  Den termino general, Todd Dandare ta bisa cu falta
            guista  Ramon  Todd  Dandare  ta  bisa:  ‘Depende’,  hopi  conocemento  literario,  tambe  bou  algun  cu  Pa por trece mehoracion den esaki mester hisa e
            mirando cu lesamento ta algo hopi varia y por uz’e  ta duna les, bisando cu ‘den les di Hulandes no ta  cantidad di texto cu ta lesa den cierto tempo. Den
            den diferente contexto.                         worry cu literatura’.                           un ora por lesa tanto palabra, y ta netamente esey
                                                                                                            mester mehora. Por lesa den un ora ta un cos, pero
            Por lesa un obra literario, un cuenta, poesia, tambe  No  compronde  kico  ta  lesa  ta  un  problema  mas importante ainda ta siña analisa e cosnan.
            un articulo periodistico.  Hende por ta lesando den  grandi
            tur diferente aspecto; pero si ta papia di literatura,  Todd  Dandare  tambe  a  splica  e  importancia  di  Den  analisis  ta  importante  pa  bay  dilanti  y  sigui
            ‘falta hopi ainda’, segun Todd Dandare. E Linguista  compronde kico ta lesa y puntra bo mes kico bo ta  studia. Tambe e cuestion di cu si un persona kier ta
            ta bisa cu tin hopi buki sigur, pero no a yega na e  lesando. Ora un persona ta lesa, e ta haci dos cos  carpinte e no mester lesa ‘e ta lesa tambe’ pa cual-
            cantidad di buki manera tin na un pais grandi.   pareu. E tecnica, e idioma pa siña lesa y con e ta  kier cos mester por siña lesa instruccion, e ta keda
                                                            hinca den otro. “Ami ta lesa rapido paso mi conoce  na carpinte pa analisa.
            Todd Dandare a expresa cu ta un duele cu no ta  e idioma. Ora mi lesa mi ta lesa cierto palabra tec-
            duna literatura como materia den scol avansa. Otro  nico y mi ta compronde nan.”                Pa  esunnan  cu  ta  siña  pa  ofishi  practico  tambe
            pais tin nan literatura propio, ademas di literatura                                            mester analisa y pensa ‘midi bon prome cu claba’
            mundial. Un ehempel cu el a duna ta  Colombia,  Sinembargo, banda di esey ora di lesa tambe tin e  tur esey tin di haber cu conocemento, segun Todd
            cual tin den banda di nan propio literatura, tambe  parti sintesis. Esey ta ora un persona ta corda e parti  Dandare, e ta practica cu teoria.
   1   2   3   4   5   6   7   8   9