Page 15 - 20170513

Zaterdag 13 mei 2017 Achtergrond 15

op arbeidsmarkt ontrafeld

Het Nederlandse racisme ria Wekker (UvA) en internatio-
kent als basis een ideologie van naal universitair professor Kwa-
witte superioriteit die geworteld me Nimako. Op een druilerige
is in een geschiedenis van sla- regenachtige vrijdagmiddag
vernij en kolonialisme en kent krijg ik de mogelijkheid om pro-
twee vormen: ‘alledaags’ en fessor Nimako te ontmoeten
‘institutioneel’ racisme. Deze voor een interview over zijn
laatste vorm is te definiëren als onderzoek naar de betekenis van
‘de rol van de staat en zijn insti- het Nederlandse slavernijverle-
tuten in het reproduceren van de den in het heden op een meest
sociale uitsluiting van immi- symbolische plek: het Tropen-
granten of etnische minderhe- museum.
den’ en dus als een structurele Professor Nimako steekt di-
trend om groepen als minder- rect van wal met de opmerking
waardig te bestempelen en ze te dat het begrip ‘ras’ een doelbe-
marginaliseren ten opzichte van wust ingesteld verzinsel is om
de dominante groep. verscheidenheid in te stellen.
Spreken en schrijven over ras Om de ander te kunnen (gaan)
en racisme in Nederland is nog beschouwen als niet humaan.
steeds taboe. Er blijkt een weer- ‘Ras’ is een ‘sociaal cultureel ver-
stand te bestaan tegen het ge- zinsel’: er is immers geen biolo-
bruik van het begrip racisme. Er gische of genetische basis om te
heerst van oudsher een sterk po- stellen dat een ‘zwart ras’ te
sitief zelfbeeld over de Neder- onderscheiden is van een ‘wit
landse cultuur en identiteit die ras’, er bestaat slechts een men-
gestoeld is op de normen en selijk ras. Door een geschiedenis
waarden van tolerantie, gelijk- waarin economie en maatschap-
heid en vrijheid van meningsui- pij op basis van ‘ras’ geordend Cees Luckhardt ontmoet professor Kwame Nimako in het Tropenmuseum.
ting. Het bestaan van racisme was, heeft het denken in termen
als structureel probleem staat van ‘ras’ nog steeds sociale, cul-
haaks op dit zelfbeeld en wordt turele en politieke gevolgen. Ra-
doorgaans fel ontkend. Gloria cistische handelingen zijn dus Nederlanders eigenlijk niet ach- worden voldaan. Dit kan starten migratie. Hij is de oprichter en di-
Wekker spreekt in haar boek onderdeel van een groter geheel ter, maar op de arbeidsmarkt door Zwarte Piet te wijzigen, recteur van de jaarlijks in Amster-
‘White innocence’ in dit kader aan sociale processen en structu- hebben ze twee tot drie keer la- ‘naming and shaming’ van be- dam georganiseerde internationale
over de ‘witte onschuld’ en een ren binnen de samenleving. Ra- gere kansen voor een baan. De drijven die aan discriminatie en ‘Summer School on Black Euro-
‘zelf feliciterend beeld’ waardoor cisme zit in woorden, taalge- vooroordelen die iedereen heeft racisme doen en direct confron- pe’. Zijn meest recente werk is ‘The
een discussie over Zwarte Piet bruik en in het dehumaniseren worden hier geïnstitutionali- terend te reageren op micro- Dutch Atlantic: Slavery, Abolition
repressieve tolerantie oplevert door mensen weg te zetten als seerd. Verschillen in opleiding agressies als onacceptabel ge- and Emancipation’ (met co-
met een verwijzing naar de vrij- ‘anders’. zijn er dus nauwelijks, terwijl drag. auteur Glenn Willemsen) (Lon-
heid van meningsuiting. Volgens Nimako is een be- die er wel zijn in het vinden van don, Pluto Press, 2011)
Uit dit onderzoeksrapport is langrijk probleem dat veel men- een baan. Prof. dr. Nimako is de (co)-au- Het volledige rapport is te down-
ook voor de Caribische en ande- sen denken dat met de afschaf- Om emancipatie te kunnen teur van meer dan 30 boeken en loaden op de internetsite
re gemeenschappen informatie fing van de slavernij ook de bewerkstellingen is nodig dat onderzoeken over economische ont-
te halen over hoe ze zelf hun so- emancipatie heeft plaatsgevon- men kennisneemt van het feit wikkelingen, etnische relaties, soci- i nucnet.nl/onderzoek-je-moet-
ciaaleconomische positie den van de tot slaaf gemaakte dat ras een cultureel verzinsel is ale politiek, stadsvernieuwing en twee-keer-zo-hard-werken
binnen de Nederlandse samen- mensen, terwijl hun emancipa- om een (kunstmatige) verschei-
leving kunnen bevorderen, on- tie nog moet gaan beginnen. De denheid in te stellen, waarmee
danks de gesignaleerde obsta- mensen bleven de Nederlands men de ander kan beschouwen
kels. koloniale en eurocentrische cul- als minder. Emancipatie kent
tuur aangeleerd krijgen via het verschillende fasen en lagen.
Prof. dr. Kwame onderwijs, de taal en de structu- Voor de Nederlanders start die Ontstaansgeschiedenis
rele kansen die hun wel, en voor- met de Tachtigjarige Oorlog,
Nimako al niet, werden aangeboden door waarin ze zich verlossen van het
In hun zoektocht naar de oorza- een geïnstitutionaliseerd ra- Spaanse katholieke juk en vor- SIO-rapport:
ken van het racisme verwijzen cisme. men de eerste autonome pro-
de onderzoekers met name naar In dit onderzoek is dit duide- testantenstaat. Voor een maat- SIO staat voor Suri- criminatie op de ar-
de (recente) publicaties van cul- lijk aangetoond. In het onder- schappij die zo trots is op die naams Inspraak Orgaan. beidsmarkt, rassendi-
tureel antropoloog prof. dr. Glo- wijs lopen de Surinaamse emancipatie is het vreemd dat Eind 2013 publiceerde scriminatie bij horecage-
de emancipatie van de tot slaaf het Ecri (een commissie legenheden en de beeld-
gemaakte mensen nooit tot van de Raad van Europa) vorming van moslims
stand is gekomen. De erfenis een kritisch rapport over door politici en media,
van de slavernij is geïnstitutio- racisme in Nederland. worden door het Ecri
naliseerd en heeft zich op diver- In het rapport stelt het gezien als zorgelijke
se manieren ontwikkeld. Koloni- Ecri dat de Nederlandse kwesties. Volgens het
ale historische gebeurtenissen regering niet genoeg Ecri zouden autoriteiten
hebben geleid tot een wereldor- aandacht besteedt aan een nationale strategie
de die nog altijd heerst. Daarbij de bestrijding van ra- en een nationaal beleid
is de integratiepolitiek uit de ja- cisme. Hierin werd naar tegen racisme en rassen-
ren tachtig geleidelijk omgezet verschillende elementen discriminatie in ver-
in assimilatie. Daardoor is ook gekeken, bijvoorbeeld schillende delen van de
duidelijk geworden dat wie de het publieke debat, maar maatschappij moeten
macht heeft ook kan bepalen ook discriminatie in het ontwikkelen. Dit SIO-
welke kennis wel of juist be- onderwijs en op de onderzoek stelt vast en
waard en overgedragen moet onderwijsmarkt. Felle geeft verschillende mo-
worden. kritiek kreeg het integra- gelijke strategieën aan
Een nieuwe emancipatie is tiebeleid van Nederland, om binnen het onder-
Met de afschaffing van de slavernij denken veel mensen dat aan het ontstaan als aan de rand- waarbij veel verantwoor- wijs en op de arbeids-
ook de emancipatie heeft plaatsgevonden van de tot slaaf voorwaarden: veiligheid, res- delijkheid bij migranten markt racisme te bestrij-
gemaakte mensen. Niets is minder waar. De emancipatie pect, elkaar beter begrijpen en wordt gelegd. Ook dis- den.
begint nu pas. FOTO BUKUBOOKS SURINAME emotionele ondersteuning kan