Page 15 - AD18FEB2017

Zaterdag 18 februari 2017 Literatuur 15
moraliteit

De Breedestraat in 1945, ten tijde dat het verhaal zich afspeelt. FOTO GUERANAKORSOU.COM

worden ze door de Amerika- Ze krijgen een dochter Esther. dat zij als medicus in aanra-
nen bevrijd. Omdat ze niet Alles lijkt dan pais en vree. king komt met diens medi-
naar Polen terug kunnen, dat Ogenschijnlijk verloopt het le- sche theorieën en experimen- De omslag van het boek.
intussen door de communisti- ven langs lijnen van geleide- ten. Maar haar moeder Rebec-
sche Sovjet-Unie bezet is, ver- lijkheid in hun hechte vrien- ca, die als jong meisje in het
trekken ze naar Curaçao waar denkring, waar de hoofdper- concentratiekamp zat, noch
een zuster van Sarah woont, sonen steeds weer op kunnen haar oma Sarah willen over van zijn ooit ingenomen van oorlogen en dictaturen
die moeder en dochter op- terugvallen. Tegenover de hun oorlogservaringen pra- standpunt als studeerkamer- niet beleefd hebben, nooit vol-
vangt. Ze maakt kennis met hoofdpersonages plaatst de ten. Trauma’s werken zo door en laboratoriumgeleerde: ledig zullen kunnen navoelen
de Nederlandse leraar Geert verteller een aantal andere in volgende geslachten want ,,Uiteindelijk ben ik een we- wat mensen die slachtoffer
Meyer en trouwt met hem. Ze personen die een leven van Esther wil duidelijkheid heb- tenschapper. Vóór de oorlog, zijn geworden van deze gru-
krijgen een dochter, maar het rust en vrede hebben gekend. ben over wat er gebeurd is en tijdens de oorlog en nu, erna!” welen, hebben doorgemaakt
huwelijk lijdt onder de in de Zij blijken niet in staat het ge- welke rol Otto Warburg met Schrijvers werpen in hun ver- en voor hun leven hebben
oorlog opgelopen trauma’s leden leed van de slachtoffers zijn medisch instituut daarbij halen vragen op, waarop le- misvormd.
van Sarah. weg te nemen. Hun leed is on- gespeeld heeft en de proeven zers worden uitgedaagd ant-
Tito d’Estrées is een nazaat uitwisbaar: hoe verhoudt zich die op gevangenen werden woorden te geven. Zo werpt Eric de Brabander: Het dilem-
van een verre Franse piraten- het leven van de mensheid in uitgevoerd: ,,Zou Hitler zijn deze vierde roman van Eric de ma van Otto Warburg
voorouder die zijn schip en zijn opvolgende generaties nazidokters opdracht hebben Brabander een aantal essenti- Haarlem: Uitgeverij In de
zelfs zijn hele vloot in 1678 ten opzichte van het leven van gegeven de theorieën van Otto eel menselijke vragen op over Knipscheer
verspeelde op het rif van de één mens en diens lijden? Warburg te toetsen in de con- natuur en menselijkheid en 281 pagina’s
Aves-eilanden, toen hij op weg centratiekampen?” de al dan niet menselijke na- ISBN 978 90 6265 934 0
De details hierover moet u tuur, waarin ik gelezen heb
was om Curaçao te plunderen. Dictatuur en
Tito groeit op in de Domini- zelf maar lezen. Ik wil er hier dat mensen die de gruwelen i www.indeknipscheer.com
caanse Republiek ten tijde van collaboratie niet verder op ingaan omdat
het gruwelbewind van dictator ‘Het dilemma van Otto War- ze te gruwelijk zijn. Soms
Trujillo, wat hem in gewetens- burg’ is een verhaal over dicta- gaan de vragen ver, te ver in
nood brengt over macht en tuur en vrijheid, collaboratie mijn ogen, zoals de vraag of
recht. Ook hij eindigt op Cura- en verzet - in het concentratie- de meest vreselijke experi-
çao, omdat hij als dissident kamp van de nazi’s maar ook menten op mensen mis-
niet naar zijn geboorteland in de Dominicaanse Repu- schien toch geoorloofd zou-
terug kan, zoals zoveel van bliek van Trujillo. den kunnen zijn, omdat ze de
zijn landgenoten. Op het ei- Met Esther grijpt het leven medische wetenschap on-
land trouwt hij met Rebecca. terug naar Otto Warburg om- danks alle gruwelen tóch voor-
uit geholpen hebben. In welke
mate mag een wetenschapper
een individuele mens laten lij-
den ten bate van de mensheid
in het algemeen?
Esther gaat zelfs naar
Duitsland, naar Berlijn, Wei-
mar en Buchenwald op waar-
heidsvinding, maar wordt
daar niet wijzer: de definitieve
waarheid wordt niet achter-
haald. Een wrang aspect van
het verhaal is dat veel van de
nazimisdaden onopgehelderd
bleven omdat de Amerikanen
deze medici na de oorlogsver-
woestingen hard nodig had-
den.
Ook aan het einde van de
Eric de Brabander draagt voor uit zijn eigen boek. roman, in een epiloog, weigert Otto Warburg heeft echt bestaan.
FOTO JUDITH HEINSOHN Otto Warburg afstand te doen FOTO SUNDAYADELAJABLOG.COM