Page 11 - bon-dia-aruba-20190423
P. 11
A11
opinion Diamars 23 aPriL 2019
Mensahe di Santa Rosa
Dia di Tera 2019: Proteha nos especienan y e importancia di abeha
paden y pafo di e cas. Nan trabou ta Pakico nos mester proteha nos
cuminsa for di ora nan nace. Nan ta Abehanan
biba mas o menos 5 pa 6 siman. E Tur mata mester di Abeha pa polenisa
abeha muhe tin su patanan patras cu cu ta haci Abehanan ta e polenisadonan
cabey. Den esaki e ta warda e puiro di indispensabel di mayoria di ecosiste-
e flornan cu e bishita. E Abeha muhe ma. Tin mas cu 369.000 especie di
tambe tin su puy pa defende su mes, mata y flornan. E 90% di nan ta de-
pero si e uza esaki ta nifica su morto. pende di polenisacion di insecto. Un
Abeha riba su mes por bishita di 50-
Trabounan di e Abeha Muhe 1000 flor den un trayectorio di biahe.
Cuminsando for di dia 1 pa 3: e ta Si un Abeha realisa dies biahe pa dia,
haci limpi y e ta kibra y come e tapa di di un colonia di 25.000 Abeha, e por
wax pa e sali. poleniza 250miyon flor den un dia.
4 pa 12 dia: E Abehanan cu ta bay
nace, e ta crianan cu honing y puiro Abehanan ta un tipo di especie hopi
for di e flornan. E reinanan ta haya clave cu otro tipo di especienan cu ta
cuminda special cu ta e ‘Royal Jelly’. depende di e Abeha pa nan por sobre-
vivi. Hopi especie di animalnan ta de-
Di 13 pa 17 dia: e ta cuminsa traha pende di e Abeha pa nan sobreviven-
e Wax. cia debi cu nan fuente di alimento, in-
Di 18-21 dia: E ta cuida e cas y e ta cluyendo nuts, diferente fruta y simia
PIEDRA PLAT - Anualmente ta percura pa ningun enemigo drenta ta depende di polenizacion di insecto.
celebra Dia di Tera riba e fecha di (otro insecto). Di 22 dia y te ora cu e Polenizacion no solamente ta haci ali-
22 di April. Hunto cu e celebra- muri, e ta busca e nectar pa traha hon- mentonan disponibel pa otro organis-
cion aki, tambe ta scoge e tema ing y puiro di e flornan pa nan come. mo, pero tambe ta permiti crecemen-
pa concientisa mundo completo. E nectar, ta want’e den su stoma y e to floral cu ta crea habitat pa animal y
E aña aki, dedicacion ta riba e puiro di flor na su patanan otro insectonan.
especienan cu sigur ta hopi im-
portante, no solamente mundi- Abeha Homber Awor bo ta mas consciente di con im-
almente, pero tambe na Aruba. E E Abeha homber no ta traha asina portante un Abeha ta. Ban cuida nan
especie cu ta wordo enfoca riba hopi mescos cu e Abeha muhe. E no y percura pa nos no uza pesticidanan
dje ta Abeha. Bo tabata sa con im- tin un trabou y ta biba mas o menos 5 kimico pa caba cu otro tipo di insec-
portante un Abeha ta? Bo tabata pa 6 siman. E ta wordo cria cu cum- tonan cu kisas ta causa problema na
sa cu Abeha pa polenisa mayoria inda for di e Abeha muhe te dia cu e bo cas of cunucu, pero cu ademas di
flor? broei cu e Abeha reina. Na momen- mata insecto indesea, por caba cu e
to cu e caba di broei cu e reina, e ta Abehanan, cu ta hopi esencial pa loke
Awendia nos Departamento di Agri- wordo cori for di cas y e lo muri di ta polenizacion di flornan.
cultura, Cria y Pesca Santa Rosa pa hamber.
algun aña caba a stop completamente
cu uzo di pesticidanan kimico cu ta
dañino pa nos medio ambiente, y mas
ainda pa nos Abehanan. Nos ta con-
seha nos agricultornan pa haci uzo di
otro tipo di pesticida mas biologico y/
of natural posibel. Esaki ta pa cuida
nos abehanan mas tanto posibel. lacion di abehanan di e estado. Den
estado di Oregon, e Abehanan di
Loke bo mester sa di abeha y con ‘Franklin’probablemente a extingui
pa yuda proteha nan durante e mesun periodo.
Abeha ta un especie hopi extraordi-
nario cu ta existi den tur tipo di cli- Ciclo di Abeha y caracteristica
ma mundialmente. For di mondinan Abehanan ta biba hunto den cas.
grandi te cu desiertonan di Africa, Den un cas por tin mas o menos
incluyendo circulo Polar Artico. E 50.000 pa 60.000 Abeha. Den e cas
diferente abeha y nan habitat ta dife- tin e Abeha muhe (Abeha Trahado)
rencia di luganan manera na Merca, Abeha homber y un Abeha Reina. E
unda nan ta biba bou tera, buraconan reina su curpa ta mas largo. E tin un
y den mata. puy pa defende su mes. E reina su
puy ta mas largo cu e abeha muhe,
Durante gran parti di e ultimo dies y e no ta stret. E ta uza su puy sola-
añanan tras di lomba, Apicultornan mente contra otro reina. E reina ta e
di Merca y Europa ta reporta perdida abeha cu ta pone webo, y e por biba
anualmente di ciclo di Abeha di 30% te cu 7 aña. E reina por pone 1,000
substancialemnte mas di loke ta wordo pa 3,000 webo pa dia. Ningun reina
considera normal of sostenibel. Echo ta permiti pa un otro reina den nan
ta cu un di cada cuater abeha salvahe cas. Dado caso cu esey mester tuma
na Merca ta den riesgo di extinsion. luga, nan lo bringa picando otro
te cu un muri, uzando nan puy.
E poblacionnan mundial di Abeha ta
den eextinsion. Incluyendo e Abe- Un otro caracteristica di abeha ta cu si
hanan di Honing y Abehanan Sal- tin mas cu un reina ta bay nace, esun
vahe Nativo. Ehempel ta e Abehan- cu nace prome lo pica tur e otronan
an tipo geel ta mas abundante den mata prome cu nan nace.
parti noord di Wisconsin, den mas
o menos den decada di 1990, y den E Abeha muhe ta esun di un tamaño
transcurso di dies aña, cu un repre- mas chikito. E cas mester di hopi tra-
sentacion di menos di 1% di e popu- hado y nan ta haci e trabou di tanto