Page 11 - BNDIA ARUBA
P. 11

A11
                                                                                                      OPINION Diaranson 5 December 2018
            Clyde Harms:
                                                    ‘E Snoanan Historico di Tunisia’



            ORANJESTAD  -  Tem-          ainda mas estricto.          e tradicion di skirbi un deseo  loke nos tabata conoce caba.
            po  cu  nos  tabata  biba  na                             riba  casca  di  un  webo  herbi  Nos  pensamentonan  a  bay
            Libia, mi señora a lesa di  Ora cu Beatriz a haya sa cu tur  duro, y pone e webo banda di  Mikvé  Israel  na  Punda,  e
            e snoanan hudiu historico  e snoanan hudiu historico na  un piedra cu a bin di Jerusa-  snoa mas bieu di hemisferio
            na Tunisia y el a bin cu e  Tunisia tabata Sefardito, y cu  lem mas di 26 siglo pasa.    occidental cu edad di mas di
            proposito di bishita algun.   algun ainda tabata activo, el a                          300 aña.
            Beatriz,  yiu  di  Sr.  Emilio  keda masha intriga y su gana  Despues  di  Djerba,  nos  a
            Lopez-Henriquez  y  Sara  di  bishita  nan  tabata  crece  sali rumbo pa Gabes y Sfax,  Su preekstoel di palo cu a bin
            Esther Salas tabata Hudiu  tur dia. Asina nos a dicidi di  caminda  nos  tabata  spera  di  di Europa ta un obra di arte. E
            Sefardito di nacemento, y  tuma un siman di vakantie na  bishita  varios  snoa  historico  vloer di santo tabata pa recor-
            a crece como miembro fiel  1972 pa haci un peregrinahe  y interesante pa diferente ra-  da e creyentenan di e añanan
            di e snoa Tempel Emanu-      historico na Tunisia, cumin-  son. E gran snoa El Hamma  cu e Hudiunan biblico a pasa
            el, e snoa di e comunidad  sando na Tunis, e capital.     di Gabes, mescos cu El Ghi-  den desierto.
            Sefardito  Reforma  (Lib-                                 bra na Djerba, tambe tabatin
            eral) di Corsou.             Snoa Beth Mordekai, e snoa  su murayanan di paden cubri  Nos a conclui cu nos trip pa
                                         mas  grandi  di  Tunis,  tin  un  cu centenares di mosaic col-  Tunisia  definitivamente  ta-
            Na  1947  e  famia  Lopez-   historia  di  hopi  siglo.  Di  orido di Marocco.         bata bale la pena. E snoanan
            Henriquez a muda pa Aruba,  pafo e edificio ta bunita, pero                            tabata  bunita  cu  historianan
            caminda mayoria di e Hudi-   paden e ta masha austero y el  Sfax, un tempo tabata capital  importante  y  tradicionnan
            unan  tabata  Ashkenazim  et-  a  desapunta  nos.  Nos  a  di-  economico  di  Tunisia,  pero  cu no por bay perdi. Pero na
            nico,  kendenan  tabatin  cus-  cidi di laga Tunis y bay pasa  na  1972  e  poblacion  tabata  fin di dia, loke nos tabatin na
            tumbra y ritualnan diferente  mas tempo den e snoanan di  apenas shen hende, resultado  Corsou  tambe  ta  precioso,
            di  e  Sefarditonan.  Beatriz  e pueblonan chikito, y nos a  di  e  opresion  y  actonan  di  yen di tradicion y mes impor-
            no  a  sinti  su  mes  na  cas  cu  tuma direccion di e peninsula  vandalismo.  Aki  nos  tabatin  tante historicamente.
            e  tradicionnan  Ashkenazico,  Djerba.                    un  experiencia  inolvidabel.
            y el a stop di asisti servicio-                           Den e snoa, Beatriz a topa un
            nan religioso na Aruba. Pero  Tres aña prome, Beatriz y ami  señora  cu  tabata  biba  aya,  y
            despues cu nos a casa, camin-  a bishita Djerba como turista  despues di combersa un poco,
            da cu nos haya un oportuni-  comun, interesa mas den sou-  tabata obvio cu nan a forma
            dad durante nos biahenan pa  venirs y saca potret pa manda  un relacion amistoso y nan a
            atende un servicio di un snoa  pa nos famianan na Aruba. E  cuminsa papia na serio di cel-
            Sefardita  Reforma,  e  tabata  tempo ey nos no tabata sa di e  ebracion  hudiu  di  Pesach,  e
            drenta y ami tabata compañe.   famoso Snoa El Ghibra. Loke  festival di Pasco Grandi.
                                         a capta nos atencion tabata e  Na  dado  momento,  Beatriz
            Pa  un  stranhero  traha  na  damanan  Aleman  cu  tabata  a  confi’e  cu  e  secreto  cu  e
            Libi,a  e  mester  a  presenta  drumi topless riba e beach di  tambe ta un Sefardito, origi-
            prueba di afiliacion na un re-  un  pais  Musulman,  y  laga  e  nalmente di Corsou bibando
            ligion caminda e tabata biba.  awa di Mediterraneo refresca  awor na Tripoli. “Ay ta pica”,
            Esaki  tabata  pa  exclui  hudi-  nan curpa.              e  amiga  a  bisa,  “na  Tripoli
            unan. No tabata existi e me-                              abo lo no por observa Pesach.
            sun exigencia pa e señoranan,  Snoa El Ghibra, ubica den e  Permiti  mi  duna  bo  algo  cu
            ya  cu  gobierno  tabata  pre-  pueblito Hara Sghira, ta data  lo recorda bo di bo pasado”,
            sumi cu nan tabata di e mes  casi tres mil aña y e ta e snoa  y el a pasa Beatriz un cahita
            religion cu nan casa, pero nos  mas bieu di Africa.       di Matzo, e pan sin levadura
            a  wordo  adverti  cu  Libia  no  Den e pueblo ta biba apenas  cu e Hudiunan ta come tradi-
            ta tolera ningun trahado stra-  mil hende, pero tur aña miles  cionalmente durante Pesach.
            nhero casa cu un hudiu.  Ni  y  miles  di  hudiu,  mayoria  Gradici y feliz nos a acepta e
            nos  miho  amigonan  tabata  di  Francia  y  Israel,  ta  haci  regalo, y inmediatamente nos
            sa cu Beatriz tabata hudiu. E  un  peregrinahe  pa  El  Ghi-  a sconde prome cu nos crusa
            hudaismo  di  Beatriz  a  keda  bra.  Nan  ta  hendenan  cu  a  frontera di Libia, y el a keda
            un  secreto  pa  tur  e  shete  yega  di  biba  na  Hara  Sghira  scondi te ora cu nos a drenta
            añanan cu nos a biba na Libia,  of  nan  descendientenan.  Na  nos cas.
            y e aña despues cu nos a pasa  aña  2000,  mas  di  dies  mil  a
            na  Dhahran,  Arabia  Saudita,  participa  den  e  peregrinahe,  E anochi ey nos a refleha riba
            caminda  e  ley  discriminato-  cu ta consisti di varios activi-  nos biahe, y naturalmente nos
            rio contra e hudiunan tabata  dad. Uno cu a impacta nos ta  a compara loke nos a mira cu
   6   7   8   9   10   11   12   13   14   15   16