Page 4 - BNDIA ARUBA
P. 4

A4   LOCAL
                  Diaranson 13 Maart 2019
            Director di Reclassering, Seraida Pemberton-Leonard:

                                 Hoben no ta cay cera pa un factor, sino varios factor

                                                                                                   haci influencia den e forma di  por  varia,  anto  e  ta  algo  in-
                                                                                                   pensa di e hoben. Mayornan  terno pa sinti e rush. E sensa-
                                                                                                   divorcia,  na  scol  un  hoben  cion pa nan sinti kico e ta pa
                                                                                                   por comete un delito. Tur cos  haci algo malo. Si nan horta
                                                                                                   cu ta ‘trigger’ e hoben, nos ta  pa atencion, ta bira su trigger
                                                                                                   midi esey.”                  pero  di  un  forma  negativo.
                                                                                                                                Esey por afecta.”
                                                                                                   Locual ta yama nos atencion
                                                                                                   pa  haci  algo.  Pemberton-  Sinembargo,Pemberton-
                                                                                                   Leonard ta continua splica cu  Leonard ta splica cu ora mu-
                                                                                                   e ‘trigger’ den bida ta pone pa  cha no tin nada di haci, may-
                                                                                                   haci algo, sea grandi of chiki-  oria  di  bes  ta  busca  algo  pa
                                                                                                   to, anto pa motibo cu e mu-  haci, y mucho biaha ta cosnan
                                                                                                   cha tin e ‘trigger’, e ta haya e  negativo. “Esey ta echt locual
                                                                                                   motivacion pa comete e acto  bo ta wak cu hopi hoben, nan
                                                                                                   of delito.                   no  tin  nada  di  haci  despues
                                                                                                                                di ora di scol, y nan ta haya
                                                                                                   E motivacion ta pa nan haci e.  nan mes laf. Nan ta cuminsa
                                                                                                   Si un hoben tin hamber, esey  colga bou palo, canto camin-
                                                                                                   ta bira e trigger, anto pa mo-  da cerca otro hoben, anto ey-
                                                                                                   tibo cu e tin hamber, a dun’e  nan cosnan por cuminsa bay
                                                                                                   e motivacion pa bay horta pa  robes.”
                                                                                                   por  haya  cuminda  of  placa.
                                                                                                   “Mi tin hamber, p’esey mi a  Pa locual ta trata e temporada
                                                                                                   bay horta, pero e trigger ta e  di  carnaval,  tin  mas  crimen
            ORANJESTAD         –   Tur  pero  den  otro  no.  Pember-  bisa den caso e ta cay cera pa   situacion  financiero.  E  por  pero e ta varia. Den general, e
            locual  ta  considera  como  ton-Leonard  tambe  ta  splica  motibo di combinacion. Psi-  pasa cu e situacion na cas ta  ta haya cu carnaval ta cay mas
            castigo  ta  cu  bay  contra  cu e tin di haber cu e person-  cologicamente un hoben por   bon, pero el a bay horta pa e  cera,  pero  tambe  den  tem-
            regla of ley di un pais cu ta  alidad  di  e  hoben.  “Den  un  pasa bou di trauma y ta keda   sensacion di sinti kico e ta pa  porada  di  augustus,  october,
            ricibi un castigo di un cri-  famia por tin tres yiu bon, y  stabiel. Otro hoben por pasa   bay horta.”             henter e aña ta ocupa. Nan tin
            men  cu  a  wordo  cometi.  un ta sali malo. Tur ta haya e  den e mesun trauma y ta de-                             nan medida cua periodo ta es-
            Seraida Pemberton-Leon-      mesun educacion, pero un a  sekilibra. Pa e motibo aki, no   Pemberton-Leonard ta splica  unnan cu ta subi y baha, pero
            ard,  director  di  Reclas-  sali cu caracter mas vulnera-  por bisa cu ta un, sino semper   cu esey tambe nan ta midi. Pa  ‘ta  henter  aña  bezig’.  Nan
            sering  ta  splica  tocante  e  bel y por wordo influencia di  combinacion  di  factor  cu  ta   nan por sa kico exactamente  no por bisa kico ta conduci,
            factornan  cu  por  haci  cu  amigo.”                     pone e hoben cay cera.       e actitud ta, e ta varia. Algun  pero e ta depende e delito cu
            hoben por comete un cri-                                                               ehempel  cu  e  ta  duna,  ta  di  e persona comete. Tambe tin
            men.                         Locual por pasa cu e hoben ta  Bon Dia Aruba a puntra Pem-  divorcio  anto  e  hoben  kier  esunnan cu ta pleita durante
                                         mas vulnerabel pa uzo di dro-  berton-Leonard con e actitud   atencion,  e  ta  namora,  en-  scol, of inbraken, pero mayo-
            Bon  Dia  Aruba  a  puntra  ga, ‘e no ta un cos so cu bisa  di e hoben por wordo afecta.   vidia,  zelos,  hyperactividad  ria  ta  ora  e  muchanan  ta  na
            Pemberton-Leonard  tocante  ta  e  droga  of  ta  amigo’,  e  ta  “E por ser afecta cu tur cos ta   di hoben manera ADHD. “E  cas cu vakantie.
            hende  cu  ta  bisa  cu  tur  cos
            ta  cuminsa  na  educacion  di
            cas. Algun tin bon educacion,
            pero ainda ta comete un cri-
            men.  Pemberton-Leonard  ta
            contesta  cu  tin  un  dicho  ta
            bisa, ‘it takes a village to raise
            a child’, e ta tuma un bario pa
            cria un mucha, agregando cu
            no ta solamente mama y tata.
            “E  ta  hopi  factornan  cu  ta
            hunga  rol  ora  cu  un  hoben
            comete  un  delito,  y  mester
            tene  na  cuenta  cu  e  factor
            protectivo cu mester ta hopi
            fuerte. Si e factor protectivo
            di  cas  ta  fuerte  en  berdad  e
            mucha  ta  mas  fuerte  pero
            esey no kiermen cu e mucha
            no  ta  cay  cera”,  Pemberton-
            Leonard ta splica.

            Sinembargo,  e  ta  bisa  cu  si
            den cas e tin bon base, pero
            amistad ta debil of na scol no
            ta duna un bon acohida, e por
            ta  trabou,  grupo  di  amistad.
            Tin hopi cosnan cu por haci
            cu  e  hoben  ta  bay  haci  algo
            robes, siendo cu mama y tata
            a dun’e un bon educacion. E
            no ta un factor so.

            E ta agrega cu ta un combi-
            nacion  di  diferente  factor.
            E hoben por ta bon den un,
   1   2   3   4   5   6   7   8   9