Page 11 - BNDIA ARUBA
P. 11
A11
opinion Diabierna 12 aPriL 2019
DNM a constata cu fenomeno di yerb’i lama ta bek den nos awanan
ORANJESTAD – Pa algun siman
caba nos por a tuma nota di e
fenomeno di Sargassum, conoci
como yerb’i lama, zeewier y sea-
weed, cu ta acerca nos costanan.
E sucedido aki a cuminsa bira
mas bisto na aña 2011 den Caribe.
E fenomeno aki haci un impacto
riba e recurso maritimo, piscamento,
bunitesa di beachnan como tambe
riba turismo. Despues na aña 2014 y
na 2015 un biaha mas e yerb’i Lama
(Sargassum) a acerca paisnan den Ca-
ribe.
Pa medio di e relato aki Departamen-
to di Naturalesa y Medio Ambiente
(DNM)ta informa pueblo di Aruba
con tin pensa pa atende cu e fenom-
eno aki en caso e yega costanan unda
tin beachnan publico. Ta recorda un y
tur cu actualmente ta trata di e Yerb’i
Lama solamente na costa Noord di
Aruba na unda mayoria biaha no ta
tuma accion como cu e ta un fenom-
eno natural y e organismo aki no tin
niun efecto riba salud di hende. Tam- sum? ta depende di e nutricion/cuminda cu yerba. No uza ningun tipo di mashin
poco e tin mucho impacto negativo (*)Scenario 1, situacion actual ca- ta bin den e sargassum. Claramente of heavy equipment riba nos beach-
riba e producto turistico cu nos ta minda cu solamente e costa noord di cu si laga e yerbanan aki riba costa e lo nan.
brinda. Aruba ta afecta y e areanan di beach- tin un holo manera putri cu hende sa
nan publico no ta afecta. Gobierno haya fastioso. Tambe e ta un molester Legomay e presencia di e yerba mien-
Kico ta Sargassum? den un acuerdo durante reunion cu ora di landa. Mester recorda un y tur tras cu naturalesa ta regenera nos
Pelagic Sargassum ta un alga color Rampenbureau na 2018, a bay di acu- cu e ta un molester temporal y cu e beachnan y santonan blanco. Ora nos
bruin, of tambe yama Yerb’i Lama, erdo cu lo no haci e area aki limpi manera mas simpel pa trata cu sargas- compronde e acto di naturalesa aki,
Zeewier y Seaweed, cu ta flota liber como cu e ta un fenomeno natural y sum ta pa lag’e y eventualmente lama ta mas facil comunica esaki na nos
den oceano y nunca ta pega na fondo a opta pa laga naturalesa regenera su mes lo bay cu ne. Asina lo no tin mes- bishitantenan.
di lama y nan ta forma manera mat- mes. ter di heavy equipment ni harkmento
nan di yerba bruin di lama. E yerba na costa, cu tur consecuencia cu esaki E decision pa no interveni of stroba
aki ta hay’e den oceano Atlantico den (*)Scenario 2. Si Sargassum yega ta trece cu ne pa nos naturalesa. e proceso di naturalesa ta cuadra cu e
e asina yama Sargasso Sea. Sargas- beachnan na Arashi, Palm Beach, acuerdonan estableci mundialmente
sum ta move cu e coriente di lama, Eagle Beach, Baby Beach & Rodg- DNM ta encurasha un y tur pa carga durante un reunion internacional pa
y ta dificil pero no imposibel pa sigui ers Beach. Den e caso aki e departa- pasenshi cu e presencia di e Yerb’i establece Sustainable Development
su movecion. E sargassum ta di sumo mentonan gubernamental a bay di Lama/Sargassum. Ta recomenda pa Goals(SDG), metanan cu ta sostene
importancia pa especienan migratorio acuerdo cu lo bay over na haci e ar- landa caminda no tin e yerba. No un desaroyo sostenibel. SDG#13,
y ta habitat pa un total di 120 especie eanan menciona limpi y ta conta cu ta un opcion pa haci limpi si no tin SDG #14, SDG#15 ta algun di e
di pisca y 120 otro especie. E ta forma cooperacion di organisacionnan priva un anuncio publico door di Bureau metanan mundial pa desaroyo sos-
un habitat pa criadero di pisca y ta y publico. Rampenbestrijding (BRA). tenibel relaciona cu best manage-
forma proteccion y ta duna cuminda ment practices pa cu e conocemento
na especienan cu ta na peliger manera Sargassum ta un fenomeno natural Nos ta suplica pa no kita e yerba como y fluho di Saragassum. Den e caso
e turtuga. y tin un rol den e parti di nutricion cu haciendo esaki ta acelera e proceso cu tin areanan di costa Zuid unda tin
di nos beachnan. E ta hunga un rol di erosion di nos beachnan. Kitando beachnan publico y sargassum a yega
Den cua scenario Aruba lo haci algo importante den e stabilidad di nos e yerba ta haci mas daño cu bon. No un cantidad di 3 cm halto, por haci un
pa loke ta trata presencia di Sargas- costanan. E parhanan di costa tambe aplica ningun tipo di producto ariba e melding via DNM of BRA.