Page 74 - Кыргызстан тарыхы 11 - кл
P. 74
берүү, империалисттик согушту токтотуу, дыйкандарга жер СУРООЛОР:
берүү, чарбанын бүлүнүүсүнө, ачарчылыкка каршы чараларды 1. Б урж уазиялы к-дем ократиялы к Ф евраль револю циясы Кыр-
көрүү, 8 сааттык жумуш күнүн белгилөө жана башка талаптар- гызстанда кандайча өнүккөн?
ды коюшкан. 2. Революциядан кийин эмне үчүн Кыргызстанда үч бийлик ор-
Убактылуу өкмөт бул маселелердин бирин дагы чечкен эмес. ногон?
Натыйжада шаарларда, айыл-кыштактарда элдин нааразычылы- 3. Алгачкы Советтер эмне үчүн Кыргызстандын түштүгүндө түзүл-
гы күчөгөн. Революциялык толкундоолорго келгин орус дыйкан- гөн?
4. Эмне үчүн реалдуу бийлик Убактылуу өкмөттүн комитеттери-
дары, кыргыз кедей-кембагалдары активдүү тартыла баштаган. нин колунда болгон?
1917-ж. февраль-октябрь айларында Кыргызстанда түзүлгөн 5. Убактылуу өкмөттүн улут саясатына мүнөздөмө бергиле.
татаал саясий кырдаалда негизги демилгени большевиктер колго 6. Февраль революциясынан кийин Кыргызстанда түзүлгөн сая-
алышкан. сий партияларды ж ана уюмдарды талдагыла.
Күз айларынан баштап Петроградда боло турган Советтер-
дин Бүткүл Россиялык II съездине карата даярдыктар көрүлүп,
Сүлүктү Советинин төрагасы Д. Деканов жумуш чулардын,
А. Фролов солдаттардын атынан Советтердин Самарканд област- § 9. СОВЕТ БИЙЛИГИНИН ОРНОШУ ЖАНА ИРОЛЕТАРИАТ
тык конференциясында съездге делегат болуп шайланышкан. ДИКТАТУРАСЫНЫН ЧЫҢДАЛЫШЫ
Алар шайлоочулардан бардык бийликти пролетариаттын колу-
на бериши, помещиктик жана жеке менчик жерлерди конфис- Кыргызстанда Совет 1917-ж. күзгө жакын Россияда боль-
кациялоо, өндүрүштүн үстүнөн жумушчу контролун түзүү жана бийлигин орнотуу шевиктер партиясынын ролу жогорулай
коомдук-саясий турмушту демократташтыруу жөнүндө наказ- баштайт. Алардын таасиринин өскөндүгү
дарды алышат. өзгөчө Советтердин ишинде байкалган. Өлкөдө аскердик бий-
Ж ыйынтыктап айтканда, Россиядагы буржуазиялык-демок- ликти орнотууга аракет кылган корниловчулардын талкаланы-
ратиялык революция анда жашаган бардык элдердин тарыхын- шы большевиктердин беделин көтөрүп, контрреволюциячыл
дагы маанилүү окуя болгон. Бул революция падышалык жеке күчтөрдү начарлаткан. Ушундай кырдаалда В. И. Ленин июль
бийликти жоюп, республикалык түзүлүшкө жол ачкан. Бирок окуяларынан кийин убактылуу алынып салынган «Бардык бий-
бир катар объективдүү жана субъективдүү шарттарга байланыш- лик Советтерге!» деген ураанды кайрадан койгон. Эми бул ураан
туу революция өзүнүн негизги максатына жеткен эмес. Тынч- эл массасын куралдуу көтөрүлүшкө, Убактылуу өкмөттү кулатууга,
тык, жер жана улут маселелери чечилбей, Россиянын борбо- пролетариат диктатурасын орнотууга чакырган.
рунда кош бийлик, ал эми Кыргызстанда үчилтик бийлик ор- 1917-ж. 24-октябрда (6-ноябрь) Петроградда куралдуу көтө-
ногон. Көп өтпөй, жергиликтүү калктын саясий жактан баёолу- рүлүш башталып, эртеси көтөрүлүшкө чыккан жумушчулар, сол-
гунун, болыневиктердин таасиринин начарлыгынын натыйжа- даттар жана матростор борбордун маанилүү объектилерин ээлеп
сында бул жакта түзүлгөн Советтер жана кыргыз улуттук коми- алышкан. 25-октябрда (7-ноябрь) эртең менен Аскердик-рево-
теттери бийликти Убактылуу өкмөткө өткөрүп беришкен. люциячыл комитет Убактылуу өкмөттүн кулагандыгы жөнүндө
Убактылуу өкмөттүн элге каршы саясаты, дүйнөлүк согуш- жарыялаган.
тун күчөшү өлкөдөгү кризистик абалды тереңдетип, коомдун Советтердин Бүткүл россиялык II съезди В. И. Ленин ба-
таптык жана саясий жиктелүүсүн, массанын активдүүлүгүн күчөт- шында турган жумушчу-дыйкандардын биринчи өкмөтү - Эл
көн. Натыйжада Кыргызстанда да калктын бардык катмарла- Комиссарлар Советин шайлаган. Ушул мезгилден тарта боль-
рынын саясатка тартылышы күч алган, Кыргызстанда буржуа- шевиктер партиясы башкаруучу партияга айланган. Бул съезд-
зиялык, социал-демократиялык, улуттук-патриоттук жана улут- де тынчтык жана жер жөнүндөгү маселелер каралып, эки масе-
чул мүнөздөгү саясий партиялар, уюмдар түзүлүп, калктын ре- ле боюнча Совет мамлекетинин алгачкы декреттери (закондо-
волюциялык кыймылдарына жетекчилик жүргүзө башташкан. ру) кабыл алынган. Тынчтык жөнүндөгү декрет боюнча жалпы
Массанын ичинде болыпевиктер партиясынын таасири күч ал- демократиялык тынчтык келишимин түзүү программасы иште-
ган. лип чыккан.
www.trk.kg
7 2 7 3
