Page 49 - Nefes8TÜMÜ_Neat

4.3. 2021 Yılında İşlenmiş Traverten İhracatı
2021 yılında İşlenmiş Traverten ihracatımız bir önceki yılın aynı dönemine göre miktarda
%26,48 ve değerde %33,57 oranında artış göstererek 975.690 bin ton karşılığı 362,28 milyon
$ olarak gerçekleşmiştir. İşlenmiş Traverten ihracatımızda Amerika Birleşik Devletleri
161.376.897 $ ile (%44,86 artış) ilk sırada yer alırken, bu ülkenin ardından 74.940.093 dolarla
(%48,05 artış) Fransa, 20.843.127 dolarla (%29,17 artış) Avustralya gelmektedir. Bu ülkeleri
sırasıyla Almanya, İsrail, Romanya takip etmektedir (Şekil 9) (İMİB,2022).

4.3. 2021 Yılında İşlenmiş Traverten İhracatı
2021 yılında İşlenmiş Traverten ihracatımız
bir önceki yılın aynı dönemine göre miktarda
%26,48 ve değerde %33,57 oranında artış gös-
tererek 975.690 bin ton karşılığı 362,28 milyon $
olarak gerçekleşmiştir. İşlenmiş Traverten ihraca-
tımızda Amerika Birleşik Devletleri 161.376.897 $
ile (%44,86 artış) ilk sırada yer alırken, bu ülkenin
ardından 74.940.093 dolarla (%48,05 artış) Fran-
sa, 20.843.127 dolarla (%29,17 artış) Avustralya
gelmektedir. Bu ülkeleri sırasıyla Almanya, İsrail, Şekil 9. Türkiye’nin son 5 yıllık işlenmiş traverten ihracatı değerleri (İMİB,2022).

Romanya takip etmektedir (Şekil 9) (İMİB,2022)
zemeleri” ürün sınıfında yer aldığı görülmektedir. Doğal
5. CE İŞARETLEME SİSTEMİ
5. CE İŞARETLEME SİSTEMİ CE işareti, ürünlerin amacına uygun kullanılması halinde, insan can ve mal güvenliği ile
taşlarla ilgili aranılacak standartlar belirlenerek, ürünün
CE işareti, ürünlerin amacına uygun kullanılması halinde, ilgili standartlara uygun olup olmadığı araştırılır. Ayrıca,
çevreye zarar vermeyeceğini, ürünün güvenli bir ürün olduğunu gösteren bir işarettir. AB üyesi
insan can ve mal güvenliği ile çevreye zarar vermeye- düşük ya da yüksek riskli grup içinde yer alıp almadığı
ceğini, ürünün güvenli bir ürün olduğunu gösteren bir saptanır (TSE, 2022).
ülkelerde piyasaya arz edilecek olan ürünlerin, CE işareti taşıması zorunludur. Ayrıca, AB üyesi
işarettir. AB üyesi ülkelerde piyasaya arz edilecek olan Doğaltaş ürünlerine CE işareti iliştirilmesinde üç aşama
ülkeler arasında ürünün serbest dolaşımını sağlamak amacıyla hazırlanmıştır (Gürcan, 2012).
ürünlerin, CE işareti taşıması zorunludur. Ayrıca, AB üye- yer almakta olup ilk aşamada, ürünün tanımlanarak han-
CE işareti, “Avrupa’ya Uygunluk-Conformity of Europe” kelimelerinin kısaltılması olup
si ülkeler arasında ürünün serbest dolaşımını sağlamak gi direktifler kapsamında yer aldığı saptanmalıdır. İkinci
amacıyla hazırlanmıştır (Gürcan, 2012). CE işareti, “Avru- aşamada ise, doğal taş üreticilerinin fabrikalarında kali-
“Uygunluk Değerlendirme ve İşaretleme Sistemi’dir”. Yapı malzemelerinin, uyumlaştırılmış
pa’ya Uygunluk-Conformity of Europe” kelimelerinin kı- te kontrol sistemlerini kurması gerekmektedir. Bununla
standartlara, Avrupa Teknik Onayına veya tanınan uyumlaştırılmış milli standartlara uygun
saltılması olup “Uygunluk Değerlendirme ve İşaretleme beraber, üretici doğal taş ürünü ile ilgili bir teknik dosya
Sistemi’dir”. Yapı malzemelerinin, uyumlaştırılmış stan- hazırlamalı ve doğal taşının kullanım için uygun olduğu-
olarak üretildiğini ve ilgili uygunluk teyit işlemlerine tabii tutulduğunu gösterir. CE işareti
dartlara, Avrupa Teknik Onayına veya tanınan uyumlaştı- nu beyan etmelidir. Son aşamadaysa, doğal taş ürün gru-
kalite işareti değil, bir güvenlik işaretidir. Bu işaret Avrupa Birliği ülkelerinde sahip olduğu
rılmış milli standartlara uygun olarak üretildiğini ve ilgili buna ait standartlarda belirtilen CE işareti verilmesi ile
güvenilirlik nedeni ile ürünlerin serbest dolaşımını sağlamaktadır. Ürünlerin “CE işaretini”
uygunluk teyit işlemlerine tabii tutulduğunu gösterir. CE ilgili ilkelere uygun olarak, ürüne CE işareti verilmelidir.
işareti kalite işareti değil, bir güvenlik işaretidir. Bu işaret Fabrikalarda kurulan kalite kontrol sistemi ile ürünle ilgili
taşıması, ürünün temel gereklilikleri yerine getirdiğini göstermekte ve tanımlamaktadır, bunlar;
Avrupa Birliği ülkelerinde sahip olduğu güvenilirlik nede- kontrol sürekli kayıt altında tutulmalıdır (Gürcan, 2012).
1. Mekanik Dayanım ve Stabilite
ni ile ürünlerin serbest dolaşımını sağlamaktadır. Ürünle-
2. Yangın Durumunda Emniyet
rin “CE işaretini” taşıması, ürünün temel gereklilikleri ye- 5.2. Doğaltaş Standartları
3. Hijyen, Sağlık ve Çevre
rine getirdiğini göstermekte ve tanımlamaktadır, bunlar; Doğaltaş standartları, doğaltaşların teknik özelliklerinin
belirlenmesi ve performanslarının tanımlanması amacıy-
1. Mekanik Dayanım ve Stabilite 4. Kullanım Emniyeti
la oluşturulmuş olup, kullanım yerlerine uygunluğunun
2. Yangın Durumunda Emniyet 5. Gürültüye Karşı Koruma
3. Hijyen, Sağlık ve Çevre da belirlenmesine yardım ederler. Doğaltaş sektöründe
yer alan TS-EN Doğaltaş standartları ve deney metotları
4. Kullanım Emniyeti 6. Enerjiden Tasarruf ve Isı Muhafazasıdır.
5. Gürültüye Karşı Koruma aşağıda verilmiştir (Tablo 4).
6. Enerjiden Tasarruf ve Isı Muhafazası-
dır. Tablo 4. Ortak deney metotları tablosu
Doğal taş üreticisi, ürününün CE işaret- TS EN No Adı
li olarak piyasaya sunulmasından ve CE
işaretinin ürüne iliştirilmesinden sorum- TS EN 1925 Doğal taşlar - Deney metotları - Kılcal etkiye bağlı su emme katsayısının tayini
ludur. Üreticinin bu işareti ürüne iliştir- TS EN 1926 Doğal taşlar - Deney metotları – Basınç dayanımı tayini
mesi işleminde, ürün grupları ikiye ayrıl- Doğal taşlar - Deney metotları - Gerçek yoğunluk, görünür yoğunluk, toplam ve açık
mıştır. Bu gruplar aşağıdaki gibidir: TS EN 1936 gözeneklilik tayini
TS EN 12371 Doğal taşlar - Deney metotları - Dona dayanım tayini
-Düşük riskli ürünler: Bu ürün grubun-
da, üretici uygunluk değerlendirmesini TS EN 12372 Doğal taşlar - Deney metotları - Yoğun yük altında bükülme dayanımı tayini
yaptıktan sonra bir beyanname yayınla- TS EN 12407 Doğal taşlar - Deney metotları Petrografik inceleme
yarak; ürünün zorunlu güvenlik, sağlık, TS EN 12440 Doğal taşlar - isimlendirme kriterleri
çevre ve tüketici koruma standartlarına
uyduğunu belirtmektedir (Sistem 4). TS EN 12670 Doğal taşlar - Terimler ve tarifler
-Yüksek riskli ürünler: Bu ürün grubun- TS EN 13161 Doğal taşlar - Deney metotları - Sabit moment altında eğilme dayanımının tayini
da ise, üreticinin beyannamesi yeterli TS EN 13364 Doğal taşlar - Deney metotları - Saplama deliğinde kırılma yükünün tayini
değildir. Ürünün onaylanmış kuruluşlar TS EN 13373 Doğal taşlar - Deney metotları - Doğal taş mamullerinin geometrik özelliklerinin tayini
tarafından test edilmesi gerekmektedir. Yapı mamulleri ve yapı elemanları, yangın sınıflandırması - Bölüm 1: Yangın karşısındaki
Onaylanmış kuruluşun incelemesi sonu- TSEN 13501-1 davranış deneylerinden elde edilen veriler kullanılarak sınıflandırma
cunda üretici CE işaretini ürününe ilişti- TS EN 13755 Doğal taşlar - Deney metotları - Atmosfer basıncında su emme tayini
rebilmektedir (Sistem 3)(Gürcan, 2012).
TS EN 14157 Doğaltaş – aşınma direncinin tayini
5.1. CE İşareti Süreci TS EN 14066 Doğal taşlar - Deney metotları Termal şok etkisiyle yıpranmaya direncin tayini
Doğaltaş ürünler, AB'nin 89/106/ EEC-
1991” referans no'lu “Yeni Yaklaşım Di- TS EN 14231 Doğal taşlar - Deney metotları Pandül deney donanımıyla kayma direncinin tayini
rektifleri” kapsamında, “doğal yapı mal- TS EN 12572 Binalarda kullanılan malzemelerin ve ürünlerin hidrotermal performansı - Su buharı aktarımı
özelliklerinin belirlenmesi

48 NEFES LİK SAYI 08-2023 SAYI 08-2023 NEFES LİK 49
Tüm doğal taş üreticilerinin CE kapsamında şu iki konuda çalışma yapması gerekmektedir. Bunlar,
Başlangıç Tip Testlerinin yapılması ve Fabrika Üretim Kontrol Sisteminin kurulmasıdır.
e-Nefes8.indd 49
6.06.2023 00:03:53
e-Nefes8.indd 49 6.06.2023 00:03:53

5.2.1. Başlangıç Tip Testleri
Teknik dokümanlarda tanımlanan testlerin gerçekleştirilmesidir. Doğaltaşların ocakta, üretim
sonrasında veya niteliksel bir değişiklikle karşılaşıldığı zaman yapılması gerekmektedir. Bu
testler, doğal taşların standartlara uygun olduğunun kanıtlanması ve doğal taşın teknik
özelliklerinin belirlenmesi için yapılmalıdır. Teknik dokümanlar aşağıda TS-EN numaraları ve
kullanılma yerlerine göre belirtilmiş test gruplarını ifade eder. Avrupa Birliğinin direktifleri
(89/106/EEC) doğrultusunda, doğal taşlarla ilgili ürün sınıflandırmasındaki aranan standartlar
da aşağıda verilmiştir (Yumrukçu, 2012).