Page 30 - Nefes8TÜMÜ_Neat

Arş. Gör. Dr. Serkan KAYA MERMER PLAKA VE
KTÜ MADEN MÜHENDİSLİĞİ MAKALE
ANA BİLİM DALI EBATLI MAMUL ÜRETİMİ

Doğal taşlar, kullanım amacına bağlı olarak genellik-
le blok, plaka ve ebatlı mamul şeklinde üretilmektedir. Şekil 4. Katrakta bir bloğun kesimi
Bu amaçla, ocaklardan son ürün haline gelinceye kadar
sürekli kesme ve yüzey işlemi operasyonlarından geç-
mektedir. Bu işlem için operasyon süreçlerine uygun bir
şekilde geliştirilmiş farklı makine ve ekipmanlar kullanıl-
maktadır. Bloklar, kullanım amaçları doğrultusunda son
ürün haline getirilmek için doğal taş işleme tesislerinde
(mermer fabrikaları) yine belli bir plan ve düzen doğ-
rultusunda sistematik ebatlama ve yüzey işlemlerinden
geçirilirler. Doğal taş işleme tesislerinde, genellikle plaka
ve ebatlı hattı olmak üzere iki ayrı üretim organizasyonu Şekil 1. Mermer Ocağı ve Fabrikasının dışarıdan genel bir görünümü
mevcuttur. Mutfak tezgâhı gibi geniş boyutlu doğal taş- lardan gelen hammaddeler kesilerek/işlenerek ürünler
lar plaka hatlarında, duvar kaplama ve yüzey döşemede elde edilmektedir. Üretilen mamul miktarı fabrikanın
kullanılan ebatlı mamul gibi genişliği az doğal taşlar ise üretim kapasitesine göre değişkenlik göstermektedir.
ebatlı üretim hatlarında üretilirler. Ayda yaklaşık 25000 m2 fayans ve plaka üretilmekte-
dir. Üretilen ürünlerin yüzeyleri ham (herhangi bir yü-
Mermer fabrikalarında blokları plaka veya strip haline zey işleminden geçmemiş) olabildiği gibi müşterinin
getirmek için genellikle ST ve Katrak adı altındaki kesim talebine göre çeşitli yüzey işlemleri uygulanmaktadır.
makineleri kullanılırken, plaka veya stripleri ebatlamak
için dairesel testereli kesim makineleri kullanılır. Blok
ebatlamak için kullanılan ST ve Katrak gibi kesim maki-
nelerinin ilk yatırım maliyeti yüksek iken, plaka ve strip-
leri ebatlamak için kullanılan dairesel testereli ebatlama
makinelerinin ilk yatırım maliyeti daha düşüktür. Kesim
için soğutma suyu ihtiyacı, testere çapına bağlı olarak
sınırlı kesme derinliği, büyük boyutlu taşlarda uygulama
olanağının olmaması gibi özellikler bu makinelerin başlı-
ca dezavantajları olarak sayılabilir.
Doğal taş üretim ve işlemede uygun yöntem ve ekipma-
nın seçimi birçok faktöre bağlıdır. Bu faktörler arasında;
ilk yatırım ve işletme maliyetleri, üretilecek doğal taşın Şekil 2. Mermer fabrikasının içeriden genel bir görünümü
özellikleri (fiziksel, mineralojik ve mekanik), doğal taş Bu işlemler; cilalama, honlama, kumlama, eskitme ve
yatağının konumu ve çeşitli özellikleri, son ürünün kul- fırçalamadır (patinato). Bu işlemlerden kumlama ve es-
lanım amacı gibi çeşitli durumlar vardır. Uygun donanım kitme yüzey işleminin ana amacı, yüzeyi pürüzlü bir hale
ve yöntem seçimi yukarıda bahsedilen özelliklerin kap- getirerek sürtünme katsayısını arttırmak ve dolayısıyla
samlı bir şekilde değerlendirilmesiyle mümkün olacaktır. zemin döşemesinde kullanılacak ürünlerin kayganlığını
azaltarak yaya (veya taşıt) güvenliğini arttırmaktır. Diğer
Bu makalede bir mermer fabrikasında plaka ve ebatlı bir amaç da estetik görünümdür.
mamul üretimi anlatılacaktır. Fabrikada, çeşitli ocak-

Şekil 3. Fabrika Akım Şeması
30 NEFES LİK SAYI 08-2023

6.06.2023 00:02:45
e-Nefes8.indd 30
e-Nefes8.indd 30 6.06.2023 00:02:45