Page 139 - BOEK SELG.indb

Boek 1 ■ Kindertijd en adolescentiejaren [1861–1879]
Immanuel Kant (1724-1804) Johann Gottlieb Fichte (1762-1814)
ervan dat de moraal behandelt en zonder het bestuderen van de Kritiek van de zuivere rede niet te begrijpen is.’ 155 ‘Het gaat elk begrip te boven welke achting voor de mensheid, welke kracht ons dit systeem geeft.’ 156
Kant had Fichte aangemoedigd en zich ingezet voor diens eerste publicatie: “Poging tot een kritiek van alle openbaring” (1879). Daarna was Fichte zijn eigen weg gegaan. In de tijd direct voorafgaand aan de periode waarin hij
zich bezig zou gaan houden met Fichte, schreef Rudolf Steiner:
‘Ik had het in mijn Kantlectuur zover gebracht dat ik mij een, zij het ook nog onrijpe voorstelling kon maken van de stappen die Fichte wilde zet- ten om aan Kant voorbij te komen.’ 157
Het was er Steiner in de zomer van 1879 in eerste instantie niet om te doen filosofiegeschiedenis te bedrijven, maar om het leren kennen van de feiten omtrent het kennende bewustzijn. Steeds duidelijker zag hij het directe ver- band daarvan met de vraag naar het Ik van de mens – het wezen van het denken en van degene die denkt –, de geestelijke individualiteit die in het
155 Johann Gottlieb Fichte-Gesamtausgabe. Hrsg. Reunhard Lauth, Erich Fuchs, Hans Gliwitzky, Hans Jacob en Peter K. Schneider. 3.Reihe: Briefe, Bd. 1. Stutt- gart-Bad Cannstatt: Frommann-Holzboog 1970, p. 193.
156 Ibidem p. 167.
157 Rudolf Steiner: Mein Lebensgang. [GA 28]o, p. 51. Ned. uitg., p. 51.
139